Του Άγη Βερούτη
Είναι αλήθεια ότι η πανδημία επηρέασε σημαντικά, τράνταξε επί της ουσίας, την παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα και προκάλεσε τριγμούς στο ευαίσθητο οικοδόμημα της παγκόσμιας αγοράς.
Επίσης αλήθεια είναι ότι η επί διετία έλλειψη μικροεπεξεργαστών από την εφοδιαστική αλυσίδα παγκοσμίως λόγω της Covid-19 προκάλεσε ελλείψεις σε όλα σχεδόν τα προϊόντα υψηλής τεχνολογίας στις χώρες της Δύσης.
Ακόμη είναι αλήθεια ότι την τελευταία διετία οι ΗΠΑ έχουν αναθεώρηση την διαθεσιμότητα υψηλής τεχνολογίας μικροεπεξεργαστών προς την Κίνα και προσφάτως και προς τη Ρωσία.
Η Κίνα δεν είναι απλώς πίσω στην τεχνολογία των δικών της μικροεπεξεργαστών συγκριτικά με τις ΗΠΑ αλλά, ακόμη και αν με κάποιο μαγικό τρόπο, προσαρτούσε την Ταϊβάν χωρίς καμία αντίδραση (λέμε τώρα για την Ταϊβάν, μια χώρα που προετοιμάζεται για αυτό τον πόλεμο εδώ και 75 χρόνια), ακόμα και τότε η Κίνα δεν θα ήξερε πώς να λειτουργήσει τα εργοστάσια αυτά.
Ταυτόχρονα η Κίνα, βγαίνοντας από πολλές δεκαετίες επιβολής του δόγματος του ενός παιδιού ανά ζευγάρι, έχει να αντιμετωπίσει μία ανάποδη δημογραφική πυραμίδα η οποία δημιουργεί ελλείψεις σε νεαρό εργατικό δυναμικό για τα μεταποιητικά εργοστάσια της, ενώ αυξάνει τις ανάγκες φροντίδας για μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της που έχει αφήσει πίσω του τις παραγωγικές ηλικίες του, δηλαδή είναι γερασμένο. Ακόμη πιο ανησυχητικό για την Κίνα είναι το γεγονός ότι οι νέοι Κινέζοι δεν κάνουν παιδιά!
Οι παραπάνω προοπτικές έχουν ανεβάσει το εργατικό κόστος στην Κίνα εκθετικά την τελευταία δεκαετία, με αποτέλεσμα τα προϊόντα της να είναι ανταγωνιστικά μόνο χάρη στην τεχνητή υποτίμηση του νομίσματος της σε σχέση με τα σκληρά νομίσματα της Δύσης, ενώ το εκπαιδευτικό της σύστημα βασίζεται στην αποστήθιση πολύ παραπάνω απ’ όσο στη δημιουργικότητα.
Η Κίνα, επίσης, είναι μια τεράστια χώρα που εξαρτάται από εισαγωγές τόσο για την ενέργεια όσο και για την τροφή του πληθυσμού της. Ένα ανάλογο εμπάργκο προς την Κίνα, όπως αυτό που βρίσκεται σε εξέλιξη προς τη Ρωσία, θα οδηγούσε πιθανόν την πρώτη σε τεράστια τόσο ενεργειακά όσο και επισιτιστικά προβλήματα.
Είναι άξια απορίας η ταυτόχρονη αντιπαλότητα που έχει δημιουργήσει με τις ΗΠΑ και τις κοντινές της χώρες όπως Ιαπωνία, Νότια Κορέα, κλπ., όπου μοιάζει να αποδιώχνει ολοένα και περισσότερο την προοπτική να βρει λύση στο δημογραφικό, εκπαιδευτικό, ενεργειακό, εργατικό και επισιτιστικό της έλλειμμα.
Μοιάζει αναπόφευκτο ότι σε λιγότερα από 10 χρόνια η Κίνα ή θα αλλάξει στάση προς τις ΗΠΑ ή θα ξεκινήσει ένα καθοδικό σπιράλ όταν η μεσαίας τεχνολογίας μεταποιητική βιομηχανική παραγωγή της ξεκινήσει να φεύγει από την οικονομία της και να μετακομίζει πίσω στις χώρες που δημιουργούν τη νεωτερικότητα για να πραγματοποιείται με ρομποτικούς εργάτες χαμηλότερου κόστους εργασίας.
Το Μεξικό, ενώ έχει πολλά άλλα προβλήματα όπως η παρανομία και διαφθορά σε παραμεθόριες περιοχές, είναι πρόσφορο τόσο δημογραφικά όσο και τεχνολογικά να δεχθεί τις επόμενες παραγωγικές μονάδες που η Κίνα δεν θα μπορεί ή δεν θα θέλει να φιλοξενήσει.
Αντίστοιχα, οι ευρωπαϊκές οικονομίες θα ψάξουν εναλλακτικές στην ευάλωτη εφοδιαστική αλυσίδα τους πιο κοντά στα σύνορα τους, ειδικότερα καθώς η λύση της Τουρκίας μοιάζει ολοένα και πιο επισφαλής, καθώς ετοιμάζεται για πόλεμο σε όλα τα μέτωπα, αμφισβητεί ανοιχτά την ηγεσία των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ και καμώνεται ότι θα προσχωρήσει στα αντιδυτικά οικονομικά και στρατιωτικά κλαμπ, θεωρεί δεδομένη την πλεονεκτική εμπορική σχέση με την ΕΕ, ενώ απειλεί ανοιχτά με διάλυση του ΝΑΤΟ, επιτιθέμενη προς Ελλάδα και Κύπρο και μπλοκάρει την εισχώρηση της Φινλανδίας και της Σουηδίας στη συμμαχία.
Είναι θέμα χρόνου, μετά την πανηγυρική επανεκλογή του Ερντογάν με “όποιο” τρόπο αυτή γίνει τον Μάιο, να κουραστούν τόσο οι σύμμαχοι και εμπορικοί εταίροι της που να την αφήσουν να ακολουθήσει το δικό της ξέχωρο δρόμο, όπου αυτός καταλήγει.
Η επερχόμενη συρρίκνωση των εφοδιαστικών αλυσίδων λόγω των εγγενών αδυναμιών τους, όσο και η γεωστρατηγική αντιπαλότητα που δημιουργούν οι τρίτες “ημιδημοκρατικές” χώρες (Ρωσία, Κίνα, Τουρκία) προς τους εταίρους τους μόλις νιώσουν να δυναμώνουν οικονομικά, μπορεί να αποτελέσει μια τεράστια ευκαιρία οικονομικής ανάπτυξης για χώρες περιφερειακές των κεντρικών οικονομιών με χαμηλότερο κόστος εργασίας και τεχνολογίας, όπως το Μεξικό, η Ρουμανία και η Ελλάδα.
Μια στοχευμένη οικονομική πολιτική προσέλκυσης στη χώρα μας του παραγωγικού ελλείμματος που εξωθούν με τη στρατηγική τους οι παραπάνω χώρες, θα μπορούσε να δώσει ανοδική κλωτσιά στην ελληνική οικονομία και κοινωνία, που επιπροσθέτως έχει την προοπτική να γίνει ενεργειακός κόμβος της περιοχής, όσο και εντατικός παραγωγός ενέργειας από ΑΠΕ που λόγω καιρού είναι ως και τρεις φορές φθηνότερη στη Μεσόγειο απ’ όσο στη βόρεια Ευρώπη!
Εξάλλου, ακόμα και αν το εργατικό δυναμικό της Ελλάδας κάποια στιγμή εξαντληθεί από τις παραπάνω μεταφορές της μεσαίας βιομηχανικής παραγωγής, είναι πολύ ευκολότερο να προσελκύσεις στην Ελλάδα πρόσθετους εργάτες από τα γειτονικά βαλκανικά κράτη απ’ όσο σε οποιοδήποτε άλλο βαλκανικό κράτος. Ακόμα και από την Τουρκία θα μπορούσαν να έρθουν εργατικά χέρια με τον κατάλληλο σχεδιασμό, που να ενισχύσουν τη δυναμική της Ελλάδας ως ευρωπαϊκή περιφέρεια.
Για να συμβεί αυτό πρέπει να πείσουμε τη Γερμανία ότι θα δημιουργήσουμε ένα πλεονεκτική φορολογικό καθεστώς για βιομηχανίες που μετακομίζουν εδώ για καλό, με αντάλλαγμα να φέρουν πολλές και αξιοπρεπώς πληρωμένες θέσεις εργασίας και τεχνολογία.
Αν βάλουμε το νεαρό και οικονομικό εργατικό δυναμικό των Βαλκανίων, την φτηνή καθαρή ενέργεια από ήλιο, από άνεμο και από το καλώδιο που θα έρθει από την Αίγυπτο και ένα προνομιακό και σταθερό φορολογικό καθεστώς εντός ευρωζώνης, χωρίς δασμούς και χωρίς ανησυχίες, εκείνοι θα έφερναν τις παραγωγικές μονάδες τους;
Τροφή για σκέψη…
Ακολουθήστε τον Άγη Βερούτη στο twitter: @agissilaos
