Του Άγη Βερούτη
Προχθές ο Joachim Nagel, πρόεδρος της Deutsche Bundesbank και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, μιλώντας στη συνεδρίαση της ΕΚΤ, δήλωσε ξεκάθαρα ότι πρέπει να συνεχιστεί η αύξηση των επιτοκίων, προκειμένου να ελεγχθούν οι πληθωριστικές προσδοκίες.
Κατά τα φαινόμενα, θα συνεχιστεί η αύξηση των επιτοκίων κατά τουλάχιστον 0,5% στη συνεδρίαση της επόμενης εβδομάδας, παρά το γεγονός ότι αυτό θα προκαλέσει αφόρητη οικονομική πίεση σε όσους έχουν μικρότερο εισόδημα.
Μία χώρα όπως η Ελλάδα, όμως, η οποία δεν συμμετείχε επί της ουσίας στις προηγούμενες ποσοτικές επεκτάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, θα κληθεί τώρα να αφαιρέσει διαθέσιμο εισόδημα από το λιγοστό το οποίο έχουν οι Έλληνες πολίτες, χωρίς να έχουν στο παρελθόν γίνει αποδέκτες χρήματος από τις ποσοτικές επεκτάσεις.
Αυτό άλλωστε φαίνεται και από το γεγονός ότι η Ελλάδα διολίσθησε στο μέσο εισόδημα σε σχέση με το μέσο ευρωπαϊκό εισόδημα για μια ολόκληρη δεκαετία.
Τι μπορεί να σημαίνει αυτό σήμερα;
Πολύ απλά, ότι μια οικογένεια με ένα στεγαστικό δάνειο 100 χιλιάδων ευρώ θα πρέπει να πληρώσει €1.500 τον χρόνο παραπάνω για εξυπηρέτηση του δανείου της, αν η συνολική αύξηση που βλέπει είναι 1,5% στο επιτόκιο που πληρώνει.
Με οικογενειακό εισόδημα €2.000 το μήνα, θα πρέπει περάσει σχεδόν έναν μήνα τον χρόνο χωρίς εισόδημα, ακόμα και αν δεν έχει πουθενά άλλου έντοκες οφειλές!
Φυσικά, για κάποιον με γερμανικό εισόδημα, τα πράγματα είναι αρκετά διαφορετικά.
Αυτή φυσικά είναι η ενδεδειγμένη τακτική καταπολέμησης του πληθωρισμού, όμως, μόνον αν ο πληθωρισμός προκαλείται από μια υπερβολική διαθεσιμότητα χρήματος και προσδοκία να συνεχίσουν να ανεβαίνουν οι τιμές, όπως ίσως θα περίμενε κανείς μετά από μια αχρείαστη ποσοτική επέκταση σαν αυτές που δεν συμμετείχε ως ουσιαστικός αποδέκτης η Ελλάδα στην προηγούμενη δεκαετία.
Αυτό θα ήταν επίσης η συνετή προσέγγιση μετά το Κραχ του 1929, όπου η προσδοκία για πληθωρισμό προκαλούσε τον πληθωρισμό. Όμως τώρα, το 2023, όπου ο πληθωρισμός προκαλείται κυρίως από τις ενεργειακές αυξήσεις λόγω πολέμου και τις συνεπακόλουθες αυξήσεις του κόστους των τροφίμων λόγω της ενεργοβόρας φύσης των λιπασμάτων και των μεταφορών, είναι αμφίβολο αν οι ενεργοπαραγωγές χώρες θα “τρομάξουν” από την αύξηση των επιτοκίων και θα μειώσουν τις τιμές τους για να κοπάσει ο πληθωρισμός.
Όπως αναγνώρισε και ο ίδιος ο αξιόλογος κ. Nagel στην παρέμβαση του, όσοι έχουν λιγότερα θα υποφέρουν παραπάνω. Είναι προφανώς αποδεκτό για τη Γερμανία να παίρνει αποφάσεις που προκαλούν πόνο σε πολίτες άλλων χωρών. Το είδαμε στην προσέγγιση της επίλυσης της ελληνικής κρίσης, ίσως και αλλού.
Όπως και αν έχει, μια συνέχιση της αύξησης των επιτοκίων στην ελληνική οικονομία θα προκαλέσει υφεσιακά φαινόμενα, εξωθώντας από τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά της Ευρώπης να συμπιεστούν στη μέγγενη της αύξηση του κόστους ενέργειας, μεταφορικών, τροφίμων ΚΑΙ επιτοκίων.
Ίσως τελικά το να έχουμε την ίδια νομισματική πολιτική στη Γερμανία που απολάμβανε την αυξημένη ρευστότητα παραπάνω από του 25% των €3,2 τρισεκατομμυρίων των QE της ΕΚΤ την προηγούμενης δεκαετίας και στην Ελλάδα που προσπαθεί να βγει από μια δεκαετία εσωτερικής υποτίμησης και ύφεσης που ακόμα δεν έχει επανέλθει το ΑΕΠ στα επίπεδα του 2007 – και μάλιστα χωρίς μερίδιο από τα QE και με απαίτηση για πρωτογενή πλεονάσματα, δεν είναι τελικά και τόσο λογικό…
Σε μια Ελλάδα που μόλις ξεκινάει να επιστρέφει στα επίπεδα ΑΕΠ προ δεκαπενταετίας, ένα βίαιο ξεφούσκωμα της ρευστότητας όπως αυτό που προωθεί ξανά η Γερμανία στην ΕΚΤ θα έχει καταστροφικά αποτελέσματα, τόσο για τα νοικοκυριά όσος και για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που ζουν από αυτά και επιστρέφουν πίσω σε αυτά μισθούς, φόρους για τους ΔΥ και υπηρεσίες σε όλους.
Δεν έχω κάποια συνταγή για το πώς θα πρέπει να αντιμετωπιστεί αυτή η διαφοροποίηση ανάμεσα σε μια χώρα που το μέσο εισόδημα είναι €800 το μήνα και ίσα που φτάνει να μην πεινάει ο μέσος πληθυσμός, και μια χώρα όπου το εισόδημα είναι τουλάχιστον τριπλάσιο.
Πάντως, μπορώ να αντιληφθώ ότι αν ακολουθήσει η ευρωζώνη την ίδια νομισματική συνταγή παντού, στην Ελλάδα δε θα μείνει λέπι…
Ακολουθήστε τον Άγη Βερούτη στο twitter: @agissilaos
