Έντονοι προβληματισμοί για την πορεία και το αποτέλεσμα των δράσεων που βρίσκονται σε εξέλιξη για την αντιμετώπιση των “κόκκινων” δανείων των ελληνικών τραπεζών επικρατούν στις Βρυξέλλες και επηρεάζουν τις αγορές. Στελέχη της Κομισιόν μιλούν για “χάσμα” με Αθήνα, αλλά δηλώνουν προθυμία “συνεργασίας” για να βρεθούν λύσεις.
Το σχέδιο του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, αλλά σε δεύτερο λόγο και ο νέος “νόμος Κατσέλη”, που βρίσκονται στο προσκήνιο, εγείρουν ανησυχίες για το εάν θα προχωρήσουν απρόσκοπτα προς την κατεύθυνση της μείωσης των NPLs, παράγοντας ουσιαστικό αποτέλεσμα. Ταυτόχρονα, τόσο από την πλευρά των αγορών όσο και από τις τράπεζες, μπαίνουν ερωτηματικά στο εάν, τελικώς, η εξυγίανση των τραπεζικών ισολογισμών θα μπορέσει να γίνει χωρίς την ανάγκη κεφαλαιακών ενεργειών. Kαι όλα τα παραπάνω τη στιγμή που τα “κόκκινα” δάνεια είναι… το κύριο εξαγώγιμο προϊόν της χώρας και οι αγορές έχουν την όρεξη και, πολύ περισσότερο, τη ρευστότητα για να επενδύσουν σε αυτά, ως το πρώτο βήμα για τη μετέπειτα επένδυσή τους στις ελληνικές τράπεζες.
Επί του παρόντος, η αβεβαιότητα για το αν θα αποδώσουν τα βήματα που σχεδιάζονται προκειμένου να υπάρξει ταχεία μείωση των NPLs και εξυγίανση των τραπεζών όχι μόνο διατηρεί τις short θέσεις των ξένων στις ελληνικές τράπεζες, αλλά και ρίχνει τον πήχη των τιμών για τις επόμενες αγορές “κόκκινων” δανείων. Όπως έχει γράψει το “Κεφάλαιο”, στις επόμενες πωλήσεις εξασφαλισμένων χαρτοφυλακίων των ελληνικών τραπεζών τα τιμήματα αναμένεται να υποχωρήσουν στην περιοχή των 20 σεντς/ευρώ, από λίγο άνω των 30 σεντς στις πωλήσεις που πραγματοποιήθηκαν.
Ο γρίφος του σχεδίου του ΤΧΣ
Η βαθμολόγηση των “κόκκινων” δανείων που θα μεταφερθούν σε Όχημα Ειδικού Σκοπού (SPV) προς τιτλοποίηση και η εξασφάλιση τιμών αποδεκτών από την αγορά βρίσκονται στο επίκεντρο του προβληματισμού για το πώς θα “περπατήσει” η πρόταση του ΤΧΣ για τη μείωση των “κόκκινων” δανείων.
Το σχέδιο έχει υποβληθεί στις αρμόδιες ευρωπαϊκές Αρχές και αναμένεται η αξιολόγησή του, μέχρι τον Απρίλιο, από την Επιτροπή Ανταγωνισμού της Κομισιόν (DGComp). Οι προτάσεις που έχει αποστείλει η ελληνική κυβέρνηση για το πώς θα μπορούσε να λειτουργήσει το σχήμα χωρίς να θεωρηθεί ότι εμπίπτει στους κανονισμούς περί state aid δεν καλύπτουν προς το παρόν τις προϋποθέσεις της Κομισιόν.
Υπενθυμίζεται ότι το σχέδιο της κυβέρνησης (ΤΧΣ) προβλέπει τη μεταφορά “κόκκινων” δανείων 15-20 δισ. ευρώ σε Εταιρεία Ειδικού Σκοπού (Asset Protection Scheme). Τα δάνεια θα τιτλοποιηθούν για να πωληθούν σε επενδυτές, συνοδευόμενα από κρατικές εγγυήσεις. Μέσω αυτών, το Δημόσιο θα εγγυάται το μεγαλύτερο μέρος της διαφοράς μεταξύ των προβλέψεων που καλύπτουν τα δάνεια και της τιμής αγοράς στην οποία θα αγοραστούν, προκειμένου να περιοριστεί δραστικά η ζημιά για τις τράπεζες. Οι εγγυήσεις μπορεί να φτάσουν στο σύνολό τους τα 5-6 δισ. ευρώ. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να θεωρηθούν από την DGCοmp κρατική ενίσχυση.
Σημειώνεται ότι η κρατική εγγύηση θα παρέχεται στο κομμάτι υψηλής διαβάθμισης (senior note) των μη εξυπηρετούμενων δανείων που θα τιτλοποιηθούν (αυτά θα είναι δάνεια που φέρουν εξασφαλίσεις, όπως στεγαστικά και επιχειρηματικά). Και θα παρέχεται κατόπιν προϋποθέσεων, με βασικότερη τη μεταβίβαση του προς τιτλοποίηση χαρτοφυλακίου στο SPV, με τίμημα που θα προσδιορίζεται με όρους αγοράς.
Η μεταβίβαση σε τιμές αγοράς θα δημιουργήσει, το πιθανότερο, ζημίες στις τράπεζες, αφού οι τιμές μεταβίβασης θα είναι χαμηλότερες από την καθαρή λογιστική αξία των δανείων που θα τιτλοποιηθούν. Χαρακτηριστικά, η Eurobank, η οποία έχει ανακοινώσει το δικό της σχέδιο δραστικής μείωσης των NPEs, έχει υπολογίσει ότι από τη μεταφορά σε SPV καταγγελμένων δανείων με εξασφαλίσεις, ονομαστικής αξίας 7 δισ. ευρώ και καθαρής λογιστικής αξίας 3,2 δισ. ευρώ, θα υποστεί ζημία 1,1 έως 1,4 δισ. ευρώ.
Ο παράγοντας που θα καθορίσει το ύψος της ζημίας που θα υποστούν, αντιστοίχως, οι τράπεζες από τη μεταφορά δανείων στο SPV, που προτείνει το ΤΧΣ, έχει να κάνει με το πώς θα ξεπεραστεί το γεγονός ότι οι εκδόσεις του ελληνικού Δημοσίου δεν έχουν επενδυτική βαθμίδα (investment grade).
Το SPV θα προχωρήσει στην έκδοση τριών τάξεων ομολόγων, με διαφορετική διαβάθμιση και διαφορετική σειρά αποπληρωμής. Οι τίτλοι υψηλής διαβάθμισης (senior) θα αποπληρώνονται πρώτοι και, σε πρώτη φάση, θα διακρατηθούν από τις τράπεζες. Τα ομόλογα μεσαίας διαβάθμισης (mezzanine) θα διατεθούν σε επενδυτές με όρους αγοράς και οι τίτλοι με τη χαμηλότερη διαβάθμιση (junior) θα αποπληρωθούν τελευταίοι και στην περίπτωση που το SPV εμφανίσει κέρδη.
Tο Δημόσιο θα παράσχει εγγύηση μόνο για τα senior ομόλογα, εφόσον αυτά έχουν λάβει την απαιτούμενη βαθμίδα πιστοληπτικής αξιολόγησης από έναν ή δύο ανεξάρτητους οίκους. Σε αντάλλαγμα για την παροχή εγγύησης, το SPV θα καταβάλει στο Δημόσιο, με τη μορφή κουπονιού, ασφάλιστρο κινδύνου, με στόχο η εγγύηση να μη θεωρηθεί κρατική ενίσχυση. Το ύψος του κουπονιού αναμένεται να καθοριστεί από το ασφάλιστρο κινδύνου των ελληνικών τραπεζών, το οποίο κινείται σε υψηλά επίπεδα ελλείψει επενδυτικής βαθμίδας.
Οι λύσεις που έχουν συζητηθεί για να ξεπεραστεί η έλλειψη επενδυτικής βαθμίδας, την οποία είχαν τα ομόλογα της Ιταλίας, όπου λειτούργησε το μοντέλο των κρατικών εγγυήσεων, είναι ή το Δημόσιο να χρησιμοποιήσει μέρος του buffer που προορίζεται για την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών της χώρας (υπό την αίρεση της έγκρισης του ESM) ή οι τράπεζες να παράσχουν υψηλότερης ποιότητας καλύμματα στα δάνεια που θα τιτλοποιήσουν, είτε να τιμολογήσουν χαμηλότερα τις τιτλοποιήσεις, ώστε η έκδοση να λάβει την αποδεκτή αξιολόγηση από έναν ή δύο ανεξάρτητους οίκους. Και στις δύο περιπτώσεις οι ζημίες για τις τράπεζες θα αυξηθούν.
Παρά τις δυσκολίες, πάντως, που εμφανίζει το σχέδιο του ΤΧΣ, φαίνεται ότι οι προθέσεις των Βρυξελλών δεν είναι να το μπλοκάρουν. Το θέμα αναμένεται να μεταφερθεί στο Eurogroup της 11ης Μαρτίου και από εκεί στην Κομισιόν για τις τελικές συζητήσεις με την ελληνική κυβέρνηση, έτσι ώστε στο Eurogroup των αρχών Απριλίου να υπάρχουν οι οριστικές αποφάσεις.
Το “καμπανάκι” από τους τραπεζίτες
Αγωνιώντας να βρουν λύσεις για τα “κόκκινα” δάνεια και διαπιστώνοντας ότι τα υπό επεξεργασία σχέδια έχουν μεγάλο αντίπαλο τον χρόνο, οι τραπεζίτες χτυπούν το “καμπανάκι”.
“Πρέπει να ομολογήσω ότι οι αγορές είναι προβληματισμένες για το κατά πόσο μπορούν να εξυγιανθούν οι ισολογισμοί μας χωρίς κεφαλαιακές ενέργειες. Από την άλλη πλευρά, η ρευστότητα έχει βελτιωθεί”, τόνισε σε τηλεοπτική συνέντευξή του ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, Ν. Καραμούζης.
Απηχώντας τις ανησυχίες των τραπεζιτών, ο πρόεδρος της ΕΕΤ επεσήμανε ότι χωρίς υγιείς τράπεζες δεν μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη. “Χρειαζόμαστε ένα εύρωστο τραπεζικό σύστημα για να μπορέσουμε να χρηματοδοτήσουμε την οικονομία, τους πελάτες, την ανάπτυξη. Χρειαζόμαστε τράπεζες με πρόσβαση στις αγορές, χρειαζόμαστε την εμπιστοσύνη των αγορών και των καταθετών. Ανάπτυξη χωρίς ένα υγιές τραπεζικό σύστημα δεν είναι υγιής”, τόνισε.
Όπως είπε, ο φιλόδοξος στόχος της μείωσης των NPEs κατά 50 δισ. ευρώ την επόμενη τριετία είναι υπό προϋποθέσεις επιτεύξιμος. “Για να επιστρέψουν οι τράπεζες στην κανονικότητα, πρέπει το βαρίδι των NPLs –ο ελέφαντας στο δωμάτιο – να αντιμετωπιστεί”, τόνισε. Αναφορικά με τον νόμο Κατσέλη, ο κ. Καραμούζης είπε ότι περιλαμβάνει ένα 30% δανειοληπτών που έχουν τη δυνατότητα και δεν πληρώνουν. “Αυτή είναι μία από τις ενστάσεις που έχουμε για τον νέο νόμο. Δεν μπορούν να πληρώνουν οι λίγοι, τα κορόιδα, γιατί αυτό είναι ένα μεγάλο ηθικό θέμα”, είπε.
*Αναδημοσίευση από το “Κεφάλαιο” που κυκλοφορεί
