Του Στέλιου Φενέκου*
Είναι πλέον καθημερινό φαινόμενο, να προσπαθούν να παρκάρουν οι οδηγοί χωρίς να στρέφουν το κεφάλι τους πίσω, βασιζόμενοι στο ηλεκτρονικό σύστημα ηχητικής προειδοποίησης με αισθητήρες ή σε οθόνες με κάμερα στο πίσω μέρος του αυτοκινήτου.
Και ομολογουμένως είναι πολύ βολικό, πόσο μάλλον εάν κάποιος (ή κάποια) είναι υπέρβαρος και δεν μπορεί να στρίψει ή έχει αυχενικό πρόβλημα είτε δεν θέλει να χαλάσει την κόμμωσή του.
Τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι ευρύτερα και αφορούν εν πολλοίς τα συστήματα αυτομάτου ελέγχου στη ζωή μας.
α) Είναι επαρκή όσον αφορά τον έλεγχο και την ασφάλεια;
β) Έχουν πλήρη αυτονομία ή σε κάποιο στάδιο λειτουργίας τους χρειάζονται την ανθρώπινη υποστήριξη είτε την κριτική διευκρίνιση στοιχείων και καταστάσεων;
γ) Είναι ο σκοπός εφαρμογής τους η μείωση της ανθρώπινης παρέμβασης/εργασίας ή είναι επικουρικά συστήματα στην ανθρώπινη νοημοσύνη/εργασία για μικρότερη επιβάρυνση των ανθρώπων για ακρίβεια σε μετρήσεις/ελέγχους και κινήσεις κλπ;
Στο πολεμικό ναυτικό των ΗΠΑ δοκιμάσθηκε κάποτε(περί το 2000) το πρόγραμμα Smart Ship.
Πήραν δηλαδή ένα πλοίο με πλήρωμα 380 άτομα και προσπάθησαν να υποκαταστήσουν τα έργα τους με συστήματα αυτομάτου ελέγχου και με ρομποτικά συστήματα, ώστε ο αριθμός του πληρώματος να μειωθεί στους 150.
Και τα κατάφεραν!
Όμως κάθε φορά που το πλοίο βρισκόταν σε κατάσταση κρίσεως, (βλάβες, μείζονα ατυχήματα-συγκρούσεις -φωτιές-εκτεταμένες διαρροές, πολεμικές εμπλοκές κλπ), διαπίστωναν ότι χρειαζόταν πολύ περισσότερο προσωπικό για να ανταπεξέλθει στις αυξημένες επιχειρησιακές απρόβλεπτες αυτές καταστάσεις και οπωσδήποτε η ανθρώπινη κρίση ήταν αναγκαία, όταν υπήρχε σύγκρουση αποφάσεων και πολυπλοκότητα επιλογών και κυρίως συγκρουόταν όταν αυτές εμπεριείχαν και ηθικά ζητήματα.
Κατέληξαν τελικά σε μία πιο συντηρητική προσέγγιση συνδυασμού συστημάτων αυτομάτου ελέγχου και κατάλληλα εκπαιδευμένων ανθρώπων (250-280), με βαθμό επικάλυψης κρίσιμων έργων και οπωσδήποτε σε κομβικά σημεία της οργάνωσης, για περιπτώσεις που απαιτούσαν συνδυαστική λήψη αποφάσεων και εμπεριείχαν και ηθικά-αξιολογικά χαρακτηριστικά.
Στα ζητήματα ασφαλείας συνεπώς τα συστήματα αυτομάτου ελέγχου είναι πολύτιμα, πλην όμως όταν τίθενται σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές (πόσο μάλλον σε μεγάλη κλίμακα), τα συστήματα είναι αναγκαίο να τοποθετούνται και να εξελίσσονται για να ενισχύσουν την ανθρώπινη εποπτεία και ικανότητα λήψης απόφασης και δράσης και όχι για να τις υποκαταστήσουν.
Γι’ αυτό αγαπητοί οδηγοί, καλά θα κάνετε να στρίβετε και το κεφαλάκι σας για να αξιολογήσετε την κατάσταση και οπωσδήποτε η συνδυαστική αξιολόγηση με τα συστήματα αυτομάτου ελέγχου, θα σας κάνει πιο έτοιμους να αντιδράσετε, καλύτερους οδηγούς, εξυπνότερους και οπωσδήποτε πιο υπεύθυνους για την δημόσια ασφάλεια.
ΣΗΜ: Σημαντική εξέλιξη είναι ότι σε επίπεδο ΕΕ έχουν ξεκινήσει ήδη διαδικασίες για δημιουργία θεσμικού πλαισίου για τα ρομποτικά συστήματα, δημιουργούμενης και ξεχωριστής νομικής κατηγορίας (πέραν των φυσικών προσώπων και νομικών προσώπων, ζώων και πραγμάτων).
*Ο Στέλιος Φενέκος είναι πρόεδρος της Κοινωνίας Αξιών
