Με κλειστές τράπεζες και “ανοικτά” κρίσιμα ερωτήματα που ζητούν απαντήσεις από τους κυβερνώντες, με απολύτως “δημιουργική σαφήνεια” αντί της προσφιλούς δημιουργικής ασάφειας, καλούνται να ζήσουν από σήμερα οι Έλληνες πολίτες.
Το τραπεζικό σύστημα, δηλαδή ο δίαυλος μέσα από τον οποίο περνούν όλες οι συναλλαγές για την κίνηση της Οικονομίας, αναμφίβολα βρίσκεται σε σημείο κρίσιμης καμπής. Οι εξελίξεις “έτρεξαν” με καταιγιστικό ρυθμό από την περασμένη Παρασκευή, οδηγώντας χθες στην απόφαση για επιβολή “quasi” capital controls και για κλείσιμο των τραπεζών μέχρι και την ερχόμενη Δευτέρα 6 Ιουλίου.
Η επιβολή των capital controls αποτελεί “ανάχωμα” για τις τράπεζες και τη ρευστότητα του συστήματος, δίνοντας χρόνο που πρέπει να χρησιμοποιηθεί κατάλληλα από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές. Στην πράξη, τα capital controls παρατείνουν το κρίσιμο όριο της 30ης Ιουνίου, οπότε με τη λήξη της παράτασης του ισχύοντος προγράμματος για τη χώρα, οι ελληνικές τράπεζες θα θεωρούνταν αυτομάτως αφερέγγυες από την ΕΚΤ και άρα να οδηγούνταν σε άμεση χρεοκοπία (όπως και η χώρα).
Χθες η ΕΚΤ έβαλε τέρμα στον δανεισμό των ελληνικών τραπεζών μη ανανεώνοντας τον ELA. Ωστόσο η επιβολή των capital controls με τα οποία θα τεθούν υπό έλεγχο οι ημερήσιες εκροές των τραπεζών, σε συνδυασμό με τις εξελίξεις σε πολιτικό επίπεδο εντός και εκτός Ελλάδος, αφήνει ανοιχτό παράθυρο στην ΕΚΤ να επανεξετάσει τον ELA.
Το κλείσιμο της στρόφιγγας του ELA ήταν αναμενόμενο, καθώς είχε φτάσει να ξεπερνά σε ύψος το 65% του ΑΕΠ της χώρας. Επιπλέον, μετά τις συνεχείς εκροές που αντιμετώπιζαν οι τράπεζες, ο δανεισμός από το ευρωσύστημα άγγιζε πλέον το ύψος των καταθέσεων των τραπεζών, καθιστώντας αναπότρεπτα τα capital controls. Από τον Δεκέμβριο του 2014 μέχρι και τον Μάιο του 2015, δηλαδή μέσα σε ένα εξάμηνο, οι τράπεζες έχασαν 40,367 δισ. ευρώ από καταθέσεις επιχειρήσεων και νοικοκυριών. Τον Μάιο, η στάθμη των καταθέσεων αυτών έπεσε στα 129,918 δισ. ευρώ (από 160,285 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο 2014) και με τις εκροές του Ιουνίου εκτιμάται πως η καταθετική βάση των τραπεζών έχει υποχωρήσει στα 120 δισ. ευρώ.
Κάπως έτσι, ήταν προφανές ότι η ΕΚΤ θα έβαζε τέρμα στην παροχή ρευστότητας στις ελληνικές τράπεζες και ότι οι συνεχείς εκροές λόγω της παρατεταμένης αβεβαιότητας θα οδηγούσαν σε capital controls. Καμία σχέση δηλαδή με τη σιγουριά που διατύπωνε ο υπουργός Οικονομικών κ. Γ. Βαρουφάκης, σε συνέντευξή του στον SKY και στον Αλέξη Παπαχελά, για το ότι η ΕΚΤ θα ήταν τόσο απίθανο να μη δώσει ρευστότητα στις ελληνικές τράπεζες, όσο απίθανο θα ήταν και το να μην ανατείλει ο ήλιος από την ανατολή!
Ανάλογη επιχειρηματολογία και αστήρικτη βεβαιότητα δεν πρέπει να επικρατήσει την εβδομάδα αυτή κατά την οποία οι τράπεζες θα είναι κλειστές και οι πολίτες – αν δεν αλλάξει κάτι – θα κληθούν την ερχόμενη Κυριακή σε ένα κρίσιμο δημοψήφισμα. Αντιθέτως, θα πρέπει να δοθούν σαφείς απαντήσεις και όχι γενικόλογες εγγυήσεις σε κρίσιμα ερωτήματα των πολιτών. Συγκεκριμένα:
– Πώς ακριβώς, χωρίς τη ρευστότητα από το ευρωσύστημα, θα είναι εγγυημένη η ομαλή καταβολή των μισθών και των συντάξεων;
– Πώς ακριβώς είναι εγγυημένες οι καταθέσεις στις τράπεζες; Έχει τόσα αποθεματικά το Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων;
– Ποιος μπορεί να υπογράψει ότι μέρος των καταθέσεων δεν θα χρησιμοποιηθεί για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών;
– Και ποιος μπορεί να εγγυηθεί ότι θα εμποδίσει έναν δανειστή (εν προκειμένω την ΕΚΤ) να προχωρήσει σε κατασχέσεις περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη του (εν προκειμένω περιουσιακών στοιχείων των τραπεζών;
