Από τον μύθο του Ιλιντεν στην πραγματικότητα της αδράνειας και των χαμένων ευκαιριών της Ελλάδας
Από τον
Δημήτρη Γαρούφα
Ανταποκρινόμενος σε πρόσκληση της επιτροπής διοργάνωσης των συλλαλητηρίων για τη Μακεδονία, ήμουν ομιλητής στις 6/6/2018 σε συλλαλητήριο στην πρωτεύουσα του Δήμου Παιονίας, στο Πολύκαστρο Κιλκίς, σε μια τεράστια συγκέντρωση για τα δεδομένα της περιοχής, και έζησα από κοντά τον εθνικό παλμό και την ευαισθησία των κατοίκων της περιοχής που είναι συνοριακή με τη νότια περιοχή των Σκοπίων. Μου μίλησαν για τους φόβους τους, για τα προβλήματα που θα προκύψουν, για το πόσο πληγωμένοι αισθάνονται. Αν κάποιοι ιθύνοντες είχαν επαφή με την πραγματικότητα, θα συνειδητοποιούσαν ότι το θέμα όχι μόνο δεν θα ξεχαστεί (όπως ελπίζουν κάποιοι) έπειτα από τυχόν υπογραφή συμφωνίας για ονομασία των Σκοπίων στην οποία θα εμπεριέχεται η λέξη «Μακεδονία», αλλά και ότι η πλειονότητα των Ελλήνων πολιτών ψυχικά δεν θα αποδεχθεί ποτέ μια τέτοια συμφωνία.Επειδή σήμερα το θέμα των Σκοπίων κυριαρχεί στην επικαιρότητα, χρήσιμο είναι να αναφερθούμε, επιγραμματικά και ενδεικτικά, σε κάποιους μύθους και αλήθειες για το θέμα αυτό:
1) Είναι μύθος ο διεθνώς προβαλλόμενος ισχυρισμός των Σκοπίων ότι η επανάσταση του Ιλιντεν, που έγινε το 1903, είναι η μόνη «μακεδονική επανάσταση». Η αλήθεια είναι ότι αυτή η εξέγερση έγινε με βουλγαρική υποκίνηση με αίτημα αυτονομία της Μακεδονίας για να ενσωματωθεί μετά στη Βουλγαρία, και κράτησε μόνο 8-9 μέρες.
Αντίθετα, στη Μακεδονία οι Ελληνες επαναστάτησαν το 1821 στη Χαλκιδική και έφτασαν μέχρι τα πρόθυρα της Θεσσαλονίκης, κρατώντας ελεύθερη για εφτά μήνες την Κασσάνδρα της Χαλκιδικής. Επαναστάτησαν την επόμενη χρονιά στη Νάουσα πολεμώντας για δύο μήνες με χιλιάδες Τούρκους και υπήρχαν στη συνέχεια πολλά ελληνικά επαναστατικά κινήματα στη Μακεδονία τα 1844, 1854, 1867, 1878-1880, 1896. Δυστυχώς αυτές οι ελληνικές επαναστάσεις στη Μακεδονία είναι άγνωστες διεθνώς γιατί δεν προβάλλονται από την Ελλάδα, με αποτέλεσμα διεθνώς να γίνεται αποδεκτή η προπαγάνδα των Σκοπίων.
2) Είναι αλήθεια ότι ο Τίτο μετονόμασε την περιοχή των Σκοπίων σε «Λαϊκή Δημοκρατία της Μακεδονίας» μετά το 1944 για να μπορέσει να αλώσει όλη τη Μακεδονία στο πλαίσιο βαλκανικής ομοσπονδίας. Είναι επίσης αλήθεια ότι οι μετά τον Εμφύλιο ελληνικές κυβερνήσεις δυστυχώς δεν αντέδρασαν αποτελεσματικά πιεζόμενες από ΗΠΑ κ.λπ. για να μη δημιουργούν προβλήματα στον Τίτο, χρησιμοποιώντας ως επιχείρημα το «δεν ασχολούμαστε με ανύπαρκτο θέμα» αλλά έτσι απλά μετέθεταν το πρόβλημα στο μέλλον.
3) Είναι αλήθεια ότι μετά την ανεξαρτητοποίηση του κράτους των Σκοπίων ως «Δημοκρατίας της Μακεδονίας» το 1991 η ελληνική αντίδραση ήταν σαν εκκρεμές. Δεν υπήρχε σταθερή πολιτική, ενώ η Ενδιάμεση Συμφωνία που υπέγραψε η Ελλάδα με τη FYROM όχι μόνο δεν αποφόρτισε το κλίμα αλλά αντίθετα, μετά την συμφωνία αυτή, είχαμε παροξυσμό εθνικισμού στα Σκόπια.
4) Είναι μύθος ο ισχυρισμός ότι η λύση με σύνθετη ονομασία στην οποία θα περιέχεται η λέξη «Μακεδονία», έστω και erga omnes, αποτελεί λύση επωφελή για την Ελλάδα, διότι σε λίγο καιρό διεθνώς θα χρησιμοποιείται μόνο η λέξη «Μακεδονία» ως ονομασία αυτής της χώρας.
5) Είναι μύθος ότι με συμβιβασμό η Ελλάδα θα εδραιώσει τη θέση της στα Βαλκάνια και θα διευρύνει την επιρροή της. Αυτό για να γίνει έπρεπε ο πολιτικός μας κόσμος να έχει όραμα που δεν το είχε και δεν το έχει… Αλλωστε η Ελλάδα εγκαταλείπει καθημερινά (δυστυχώς) και τα οικονομικά ερείσματα που είχε δημιουργήσει στα Βαλκάνια, και στα Σκόπια (τραπεζικό σύστημα κ.λπ.), και το κενό που αφήνει το καλύπτει επιμελώς η Τουρκία.
6) Είναι αλήθεια ότι, αν οι ελληνικές κυβερνήσεις είχαν όραμα, θα μπορούσε να είναι διαφορετικό το κλίμα στα Βαλκάνια και τα Σκόπια… Ενδεικτικά αναφέρω ότι στο Τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας του πανεπιστημίου της Σόφιας, που ιδρύθηκε το 1993, υπάρχουν κάθε χρόνο πάνω
από 2.500 υποψήφιοι για 25 θέσεις (π.χ. το 1997 υπήρχαν 2.900 υποψήφιοι, 2.519 το έτος 2000, 2.682 το 2002). Επίσης στο Μοναστήρι των Σκοπίων υπάρχουν τρία φροντιστήρια ελληνικής γλώσσας. Αν η Ελλάδα είχε όραμα και στρατηγική και δημιουργούσε μετά το 1990 έναν πιστοποιημένο φορέα διδασκαλίας ελληνικής γλώσσας στις βαλκανικές χώρες, ίσως η ελληνική γλώσσα γινόταν γλώσσα εργασίας στα Βαλκάνια…
7) Είναι μύθος ο ισχυρισμός κάποιων ότι δεν υπάρχει επεκτατισμός των Σκοπίων με την έννοια του αλυτρωτισμού… Αν κάποιος μελετήσει τα σχολικά τους βιβλία κ.λπ., θα συνειδητοποιήσει ότι το εκπαιδευτικό σύστημα της γειτονικής χώρας υπηρετεί τον επεκτατισμό-αλυτρωτισμό.
8) Είναι λάθος η πίστη κάποιων ότι με αλλαγή Συντάγματος και διεθνή συνθήκη θα αλλάξουν τα πράγματα στα Σκόπια. Πρέπει να αλλάξει όλο το εκπαιδευτικό σύστημα και μόνο έπειτα από 20 χρόνια οι νέες γενιές θα αρχίσουν να εμπεδώνουν ότι είναι Σλάβοι, ότι η γλώσσα τους είναι μια σλαβική διάλεκτος και ότι δεν έχουν καμιά σχέση με την αρχαία Μακεδονία.
9) Αν αληθεύουν όσα δημόσια αναφέρονται για τη σύμβαση-συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και FYROM, δυστυχώς αυτή η συμφωνία θα είναι, όπως λέμε στα νομικά, ετεροβαρής, με την έννοια ότι η Ελλάδα δίνει πολλά και δεν παίρνει σχεδόν τίποτα.
10) Τέλος, το γεγονός ότι η «Μακεδονική Εκκλησία» των Σκοπίων δέχθηκε μάλλον να υπαχθεί στο Οικουμενικό Πατριαρχείο με άλλη ονομασία, ως Αρχιεπισκοπή Αχρίδας, και παρότι αυτή η υπόθεση έχει κι άλλες πτυχές, αποδεικνύει ότι, αν η ελληνική διαπραγμάτευση δεν άρχιζε από την «κόκκινη γραμμή», πιθανώς άλλο θα ήταν το αποτέλεσμα στο θέμα της ονομασίας των Σκοπίων.
* Δικηγόρος, πρώην πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης
