Γράφει ο Στέλιος Φενέκος*
Η Σαιξπηρική αυτή φράση του βασιλιά Ριχάρδου του Γ’ μου έρχεται στο νου κάθε φορά που κάποιος δεν λειτουργεί προνοητικά, χάνει την πρωτοβουλία, σύρεται από τις εξελίξεις και επαφίεται στην μοίρα, στην τύχη είτε στον από μηχανής θεό
Εκεί καταλήγουμε σήμερα μετά την κραυγαλέα αποτυχία των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό, όπου κάναμε πολλά σημαντικά λάθη:
• Δεν υπήρχε στρατηγική αντίληψη και προνοητικότητα.
• Σε κανένα σημείο δεν είχαμε πρωτοβουλία επί των εξελίξεων.
• Δεν ελήφθησαν υπ΄ όψη βασικές αρχές επί της τεχνικής διαπραγματεύσεων.
• Δεν αξιολογήσαμε σωστά τον αντίπαλο.
• Φανήκαμε υπεραισιόδοξοι και ήμασταν από την αρχή υποχωρητικοί χωρίς να είναι αντίστοιχα και ο αντίπαλος.
• Δεν αντιληφθήκαμε τα πραγματικά διακυβεύματα της διαπραγμάτευσης και δώσαμε λάθος αξίες.
• Η διαπραγμάτευση επιταχύνθηκε ανερμάτιστα για τις ανάγκες των πετρελαϊκών ερευνών και η βιωσιμότητα της συμφωνίας για το μέλλον της Κύπρου μπήκε σε δεύτερη μοίρα.
• Δεν είχε εξασφαλισθεί η δέουσα πολιτική συναίνεση στη Κύπρο.
• Δεν διασφαλίσαμε τα συμφέροντά μας και καταγράψαμε συμβιβασμούς (προσπαθούμε να τους τραβήξουμε από το τραπέζι τώρα, αλλά είναι ήδη αργά. Είναι ζωντανό κείμενο και θα το βρούμε μπροστά μας σε άλλο στάδιο).
Ως “κοινωνία αξιών” είχαμε κάνει μεθοδική ανάλυση με ορθολογικά εργαλεία και διαχείριση κινδύνου, είχαμε εκτιμήσει έγκαιρα και με ακρίβεια για την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων και εντοπίσει τους λόγους για τους οποίους θα αποτύγχαναν. Ιδιαίτερα είχαμε επισημάνει το τι θα επακολουθούσε στο θέμα των ερευνών για τα πετρέλαια! Γράφαμε:
«….Η Κύπρος υποχωρεί και εκχωρεί συνεχώς πιεζόμενη από τις ίδιες της τις προσδοκίες για τα πετρέλαια… Η προσδοκία για οικονομική εκμετάλλευση των πετρελαϊκών θαλάσσιων κοιτασμάτων δεν θα πρέπει να σύρει την Ελληνοκυπριακή πλευρά σε συνολικές υποχωρήσεις για το Κυπριακό…. …Είναι βέβαιο ότι ενδεχόμενη αποτυχία στις διαπραγματεύσεις θα καταλήξει σε συζήτηση για τα δικαιώματα επί της οικονομικής εκμετάλλευσης των πετρελαίων… ….Η οικονομική εκμετάλλευση και η δίκαιη κατανομή επί των εκάστοτε ωφελημάτων θα είναι το τελικό διακύβευμα και θα μπορούσε να αποτελέσει αυτόνομο θέμα διαπραγμάτευσης μεταξύ της Ε/Κ και της Τ/Κ πλευράς….»
Τώρα αφού κάναμε ένα τεράστιο άεργο κύκλο (τις επιπτώσεις θα τις βρούμε μπροστά μας), προσπαθούμε να πιαστούμε από δηλώσεις ξένων εκπροσώπων, να βρούμε ελπίδα σε αλληγορικές διπλωματικές εκφράσεις που μοιάζουν με παγόβουνο (αυτό το μεγάλο που κρύβουν είναι κάτω από την επιφάνεια).
Τα πετρέλαια είναι σημαντικά, όμως θα πρέπει να ανακτήσουμε την πρωτοβουλία.
Η Ελληνοκυπριακή πλευρά στην διαπραγμάτευση η οποία είναι προφανές ότι θα ακολουθήσει για τα πετρέλαια, θα πρέπει να επιδιώξει να μην βάλει άλλον στο τραπέζι πλην της Τουρκοκυπριακής κοινότητας. Είναι μία ενδοκοινοτική διαπραγμάτευση!!!
Η συζήτηση να περιορισθεί σε οικονομικά και μόνο οφέλη προς όφελος της Τουρκοκυπριακής κοινότητας και να αποφευχθεί οπωσδήποτε ο συσχετισμός (άμεσος ή έμμεσος) με διακριτά εδαφικά δικαιώματα, γιατί αυτό θα συμπαρασύρει διεθνή αναγνώριση του κατεχομένου τμήματος.
Η Τουρκία θα επιδιώξει να ηγηθεί και να θέσει συνολική διευθέτηση στο τραπέζι, και θα χρησιμοποιήσει την Τ/Κ πλευρά κατά πως την συμφέρει.
Εάν όμως η Κυπριακή κυβέρνηση αναλάβει έγκαιρα πρωτοβουλία επί τη βάσει των παραπάνω αρχών, θα έχει την δυνατότητα να μειώσει την παρεμβατική δυνατότητα των Τούρκων. Είναι δύσκολος ο αγώνας σε κακοτράχαλο δρόμο.
Ελπίζω να εισακουστούμε και να μην καταλήξουμε να εκλιπαρούμε για ένα άλογο προσφέροντας όλο το βασίλειό μας
*Ο Στέλιος Φενέκος είναι πρόεδρος της Κοινωνίας Αξιών
