Του Στέλιου Φενέκου*
Με αφορμή την συζήτηση που ξεκίνησε μία φίλη για τον Herman Hesse (πέθανε σαν χθες 9/8/62), βρίσκω την ευκαιρία να αναφερθώ στις σημαντικές σκέψεις του για τον άνθρωπο μέσα από το έργο του, και πως η υπαρξιακή αναζήτηση του μπορεί να μας δώσει απαντήσεις σε σημερινά αδιέξοδα της πολιτικής.
Παραθέτω μερικά αποσπάσματα από ένα από τα γνωστότερα έργα του, το “Σιντάρτα” όπου προσδιορίζεται με σαφήνεια η σχέση του ατόμου με την κοινωνία, το κρισιμότερο ζήτημα που εξακολουθεί να δημιουργεί αδιέξοδα στη σχέση μεταξύ του σοσιαλισμού και του φιλελευθερισμού.
“ Ύμνος στην ατομικότητα. Αν μείνει όμως κάποιος εκεί, την πάτησε. Γνωρίζει τον εαυτό του, γιατί εκεί συναντά την επιμέρους αντανάκλαση του Κόσμου. Φτάνει στο Εγώ για να το εγκαταλείψει. Βρίσκει το Εγώ για να το διαλύσει στον πολύμορφο πλούτο του κόσμου κι όχι για να το βάλει σε ένα βάθρο, ως τη μόνη στον κόσμο οντότητα με αυταξία και απόλυτο αυτοσκοπό…… Τι ήταν όμως αυτό που ήθελες να μάθεις από τους δασκάλους και τις διδαχές , αυτό που δεν μπόρεσαν να σου μάθουν εκείνοι που τόσα σε δίδαξαν; – Το Εγώ ήταν αυτό που ζητούσα να μάθω, το νόημα και η ουσία του. Το Εγώ ήταν που ήθελα να εγκαταλείψω, να υπερνικήσω…”
Χαρακτηριστικό είναι το παρακάτω απόσπασμα όσον αφορά τον πρωταρχικό σκοπό που πρέπει να έχει κάθε πολιτική δράση, που οφείλει να ξεφύγει από τον δογματισμό της πολιτικής ιδεολογίας. Η προσπάθεια πιστής εφαρμογής της έχει καταστεί εγωκεντρικός αυτοσκοπός για πολλούς πολιτικούς της κυβέρνησης, αλλά και της αντιπολίτευσης σήμερα:
“….Να είσαι όμως προσεκτικός, εσύ που διψάς για γνώση, μπρος στο πλήθος των απόψεων και τη διαμάχη των λέξεων. Οι απόψεις δεν έχουν καμία σημασία, μπορεί να είναι καλές ή κακές, έξυπνες ή ανόητες, καθένας μπορεί να κρεμαστεί πάνω τους ή να τις απορρίψει. Η διδασκαλία όπως που άκουσες από μένα, δεν είναι γνώμη μου, και η αποστολή της δεν είναι να εξηγήσει τον κόσμο σ’ αυτούς που διψούν για γνώση. Ο σκοπός της είναι άλλος, ο σκοπός της είναι λύτρωση απ’ τον πόνο….”
Ιδιαίτερη σημασία έχουν τα λόγια του για την αξία της γνώσης στα καθημερινά προβλήματα της ζωής, όπου σχηματοποιεί ευφυέστατα την ανοδική σπειροειδή τάση κάθε πολιτικής, με σκοπό την επίλυση των ανθρώπινων προβλημάτων, την λύτρωση από τον πόνο, την σπειροειδή ανοδική πορεία ατομικά αλλά και συλλογικά της κοινωνίας.
“…Είμαστε λοιπόν στο σωστό δρόμο, Γκοβίντα; Αποκτάμε γνώση; Πλησιάζουμε τη σωτηρία; Ή μήπως διαγράφουμε κύκλους….;”, “… Ο Γκοβίντα είπε – Πολλά μάθαμε, Σιντάρτα, πολλά μένουν να μάθουμε. Δεν διαγράφουμε κύκλους, πηγαίνουμε προς τα πάνω, ο κύκλος είναι ένας έλικας, ανεβήκαμε κιόλας μερικά σκαλιά…”
Τελειώνοντας, θα πρότεινα σε πολλούς ματαιόδοξους εγωκεντρικούς πολιτικούς μας να αφήσουν τα πολλά άχρηστα λόγια και να ξεκινήσουν τον υπαρξιακό τους επαναπροσδιορισμό και την αναζήτηση του σκοπού τους όχι στο δογματικά πολιτικά εγχειρίδια, αλλά εκεί που πραγματικά έχουν ελπίδα να βρουν τις αληθινές απαντήσεις και να καταλάβουν ότι ο πρωταρχικός σκοπός της πολιτικής είναι οι καθημερινές ΠΡΑΞΕΙΣ για την ευημερία των ανθρώπων!!!
“…Τα πράγματα μπορεί κανείς να τα αγαπήσει, τις λέξεις όμως δεν μπορώ να τις αγαπήσω… Δεν έχουν ούτε σκληρότητα, ούτε μαλακότητα, ούτε χρώματα, ούτε κόχες, ούτε μυρωδιά, ούτε γεύση, δεν έχουν παρά μόνο λέξεις. Ίσως αυτό να σε εμποδίζει να βρεις γαλήνη, ίσως να είναι οι πολλές λέξεις…”
