Του Άγη Βερούτη
Μετά την πολυδιαφημισμένη τελική έκβαση της δίκης του Τζόνι Ντεπ εναντίον της πρώην συζύγου του για συκοφαντική δυσφήμιση ως προς δημοσιοποίηση κατηγοριών βιαιοπραγιών και βιασμού, με τη συντριπτική δικαίωσή του, αρχίζει να κλείνει ο πρώτος κύκλος του κινήματος #me_too όπου μπορούσε κάποια να καταστρέψει έναν άντρα με δυο τουίτ και μια δήλωση στο Γιουτούμπ.
Σε κοινωνική συζήτηση προ έτους με γυναίκα εισαγγελέα, μου είχαν μεταδοθεί τεράστιες επιφυλάξεις για τις αιτιάσεις στη δολοφονία χαρακτήρων κατά πολλά σοβαρών και πετυχημένων ανθρώπων, όπου χρόνια μετά το “υποτιθέμενο έγκλημά τους” δυο δηλώσεις και μια τηλεοπτική εμφάνιση, τους έθαβε κυριολεκτικά για την υπόλοιπη ζωή τους ενώ προσέφερε τα ποθητά 15 λεπτά δημοσιότητας στο διαφαινόμενο “θύμα” τους, ενώ στην πραγματικότητα οι ρόλοι θύτη-θύματος ήταν αντεστραμμένοι.
Η αυτοκτονία διάσημου γυμναστή στη Θεσσαλονίκη, κατά την επιστολή που άφησε πριν θέσει τέλος στη ζωή του, μετά από συστηματική εκβίαση και απόσπαση μυθικών ποσών από εκείνον ως προϊόν του εκβιασμού του από νεαρή που είχε συνάψει παράνομη ερωτική σχέση και τον απειλούσε ότι θα τον καταγγείλει για βιασμό και θα τον καταστρέψει, δείχνει την προβληματική αντιμετώπιση της κοινωνίας απέναντι στους κατηγορούμενους για τέτοιου είδους εγκλήματα, όπου συλλήβδην τους δικάζει και τους καταδικάζει χωρίς να έχουν πατήσει ποτέ το πόδι τους σε δικαστική αίθουσα, χωρίς να έχει εξεταστεί ποτέ η δική τους εκδοχή της πραγματικότητας, χωρίς να απολαύσουν ποτέ το από αιώνες συνταγματικά κατοχυρωμένο ανθρώπινο δικαίωμα τους να θεωρούνται αθώοι ώσπου να αποδειχθούν ένοχοι πέραν πάσης αμφιβολίας.
Η εισαγγελέας φίλη μου μάλιστα προ έτους και παραπάνω μου είχε θέσει κάποια σημαντικά ερωτήματα, για μια υπόθεση κατηγορούμενου βιασμού από μια (κατά την τέλεση του κατηγορούμενου αδικήματος) νεαρή γυναίκα, όπου ήδη ενήλικη μεν και με δική της απόφαση πήγε στο δωμάτιο ξενοδοχείου ενός σημαντικά μεγαλύτερού της παντρεμένου άντρα και συνευρέθηκε, και ξαναπήγε, και ξαναπήγε, και μετά αποφάσισε ότι την εκμεταλλεύτηκε και τη βίασε, ξανά και ξανά και ξανά.
Δεν ξέρω πώς αξιολογούνται αυτές οι δηλώσεις από την τακτική Δικαιοσύνη, όμως η πικρή αλήθεια είναι ότι και ο δικός μου αποτροπιασμός, ως πατέρας δυο ενήλικων πλέον κοριτσιών, με εμπόδισε να δω την κατηγορία με το ψυχρό και δίκαιο βλέμμα ενός πραγματικού Δικαστή.
Το λεγόμενο περιεχόμενο του επιθανάτιου γράμματος του αυτόχειρα γυμναστή για εμπλοκή στο κύκλωμα που τον εκβίαζε, του ονόματος της κορασίδας που κατηγόρησε για βιασμό σε πάρτι από 3 νεαρούς γόνους πλούσιων οικογενειών με ναρκωτικά απώλειας της μνήμης και της βούλησης, που όμως η δικαιοσύνη απέδειξε ψευδείς, δείχνει ότι ο αποτροπιασμός για την κατηγορούμενη πράξη θολώνει την κρίση σχεδόν όλων μας πλην των επαγγελματιών της Δικαιοσύνης.
Όλα αυτά τα παραπάνω είναι πολύ άβολα πράγματα για να συζητάει μια κοινωνία που προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στην αηδία και την οργή για τέτοιου είδους πραγματικές πράξεις, και το ανθρώπινο δικαίωμα για δίκαιη δίκη, όπου αν δεν αποδειχθεί η ενοχή κάποιου θεωρείται αθώος.
Ανάμεσα στο cancel culture της παγκόσμιας κοινωνίας, δολοφονίας χαρακτήρων με απλές αναφορές χωρίς αποδείξεις για υποτιθέμενους βιασμούς που όμως δεν συνέβησαν ποτέ, και στην κουλτούρα των ομαδικών βιασμών Ινδών μαθητριών από όχλους νεαρών ανδρών ως τιμωρία για κάτι που έκανε ένας αδερφός τους ή ένας θείος τους, πού μπορεί άραγε κάποιος να σταθεί, στηρίζοντας την απονομή δικαιοσύνης, χωρίς όμως να παίρνει πλευρά;
Μπορεί ένας πατέρας νέας γυναίκας ή νέου αγοριού να κρίνει αν έχει συντελεστεί βιασμός ή παρενόχληση ή θυματοποίηση ενός νέου ανθρώπου, όταν υπάρχουν πλήθος στοιχείων που δεν γνωρίζει;
Μπορεί άραγε κάποιος να πάρει θέση για τα δικαιώματα του εγκληματία που πιάστηκε να έχει συνθλίψει το κρανίο ανήλικης με βράχο μετά τον βιασμό της;
Το κίνημα #me_too άνοιξε μια αναμφίβολα σημαντική συζήτηση την οποία κάθε κοινωνία που θέλει να είναι υγιής πρέπει να κάνει. Η σεξουαλική παρενόχληση (γυναικών και ανδρών) είναι και ήταν πραγματική διαχρονικά, λόγω της ασυμμετρίας ισχύος ανάμεσα στον θύτη και το θύμα. Πότε όμως η παρενόχληση εξισώνεται με τον βιασμό, πότε η καταγγελία εξισώνεται με την καταδίκη και ποιες δικλείδες τοποθετεί κάθε κοινωνία για να αποτρέψει οι ψευδείς κατηγορίες να γίνουν εργαλεία εκβίασης από αδίστακτα κυκλώματα εγκληματιών.
Το #me_too έφτασε όχι στην αρχή του τέλους του, αλλά στο τέλος της αρχής του.
Η χρησιμότητά του για την εξυγίανση της λειτουργίας των σχέσεων ισχυρών και αδυνάτων είναι αδιαμφισβήτητη. Όμως ίσως πρέπει να βρούμε την ευθυκρισία να μην λειτουργούμε ως όχλος και λαϊκό δικαστήριο σε κάθε δημοσιοποίηση, και να μάθουμε να αφήσουμε τη Δικαιοσύνη να ενεργεί με τον τρόπο που μόνον Εκείνη μπορεί να διασφαλίσει πριν παρασυρθούμε από το θυμικό μας.
Εγώ προσωπικά δυσκολεύομαι, όμως θα προσπαθήσω.
Ίσως μια δίκη σαν του Ντεπ να αρκεί να μας ξυπνήσει ή ίσως και όχι. Θα δούμε στους επόμενους λίγους μήνες πού οδηγείται όλο αυτό. Ποτέ όμως δεν πρέπει να ξεχάσουμε ότι τα δικαιώματα ενός κατηγορουμένου είναι εξίσου σημαντικά όσο οποιουδήποτε ανάμεσά μας.
Ακολουθήστε τον Άγη Βερούτη στο twitter: @agissilaos
