Της Κατερίνας Παναγιώτου
Πριν από πενήντα τέσσερα χρόνια, στην Οικονομική Λέσχη της Νέας Υόρκης ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζον Κένεντι, παρουσίαζε ένα σχέδιο φορολογικών περικοπών για να δώσει το φιλί της ζωής στην επί μακρόν στάσιμη οικονομία των ΗΠΑ. Πρότεινε τη μείωση του ορίου των φορολογικών συντελεστών για όλους τους φορολογούμενους αλλά και μείωση φορολόγησης των εταιρειών. Επίσης, θεωρούσε αναγκαίο να μειωθεί το ταβάνι του φορολογικού συντελεστή από 91 σε 65 τοις εκατό και να περιοριστεί η φοροδιαφυγή. Χαρακτηριστικό ήταν ότι πολλές φορές στη διάρκεια της ομιλίας του χρησιμοποίησε τη λέξη «κίνητρα». Όπως εξηγούσε, σε ένα από τα πλέον δημοφιλή κομμάτια της ομιλίας αυτής, «είναι παραδόξως αληθινό πως ενώ έχουμε υψηλούς φορολογικούς συντελεστές, ταυτόχρονα τα φορολογικά έσοδα είναι χαμηλά και ο ασφαλέστερος τρόπος για να αυξηθούν μακροπρόθεσμα τα έσοδα είναι να μειωθούν σήμερα τα επιτόκια».
Ο Κένεντι είχε ήδη το 1962 μειώσει τη φορολογία για τις επενδύσεις των επιχειρήσεων. Μάλιστα, μετά τη δολοφονία του, οι ευρύτερες προτάσεις του στον φορολογικό τομέα όχι μόνο έγιναν νόμος αλλά και απέδωσαν. Η οικονομία των ΗΠΑ ενισχύθηκε κατά περίπου 5 τοις εκατό ετησίως επί μία οκταετία.
Επιπλέον, η δοκιμασμένη αυτή πρακτική θα έβρισκε και μεταγενέστερα οπαδούς. Σχεδόν είκοσι χρόνια αργότερα, ο Ρόναλντ Ρίγκαν προχώρησε σε μια κατά 30% μείωση του φορολογικού συντελεστή προκειμένου να σώσει την οικονομία από την υψηλή ανεργία και τα υψηλά ποσοστά του πληθωρισμού της δεκαετίας του 1970. Άλλωστε ο Ρίγκαν παραδέχθηκε πολλές φορές ότι ακολουθούσε τα βήματα του Κένεντι.
Στην πραγματικότητα τόσο ο ένας όσο και ο άλλος ακολούθησαν ένα απλό μοντέλο ανάπτυξης με περικοπές φόρων και στήριξη του δολαρίου. Επίσης και οι δυο αναζήτησαν διακομματική στήριξη των σχεδίων τους. Την τελευταία εβδομάδα, ο Ντόναλντ Τραμπ, μπήκε στις ίδιες ράγες συλλογιστικής και μιλώντας ενώπιον της περίφημης Οικονομικής Λέσχης στη Νέα Υόρκη έστειλε ένα θετικό, αισιόδοξο μήνυμα ανάπτυξης ευθυγραμμισμένο στο μοντέλο JFK-Ρίγκαν. «Το δικό μου σχέδιο για την οικονομία», είπε χαρακτηριστικά, «απορρίπτει την κυνική προσέγγιση ότι το εργατικό δυναμικό μας θα εξακολουθήσει να μειώνεται όπως και οι θέσεις εργασίας και ότι η οικονομία μας δεν θα επιστρέψει ποτέ στην παλιά της αίγλη». Για να δώσει ώθηση στην αισιοδοξία, έθεσε στόχο ανάπτυξης 4% και ανέδειξε σε στοιχείο κλειδί τη μείωση των συντελεστών φορολόγησης για μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις. Πρόσφερε όμως κίνητρα και για νέες επενδύσεις όσο και για τον επαναπατρισμό κεφαλαίων που έχουν επενδυθεί στο εξωτερικό από αμερικανικές επιχειρήσεις, ώστε να επιστρέψουν στις ΗΠΑ 2,5 τρισεκατομμύρια δολάρια.
Επομένως, το κοινό σημείο αναφοράς, που μπορεί να έρχεται και ως «σοφία του παρελθόντος» είναι ότι η υψηλή φορολόγηση των επιχειρήσεων είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο για την επιστροφή στη ραγδαία οικονομική ανάπτυξη.
Αντιθέτως, σε αυτό το σημείο σύγκλισης με μια άλλη εποχή γίνεται ξεκάθαρη η διαφορά μεταξύ των σημερινών προεδρικών υποψηφίων. Η Χίλαρι Κλίντον προαναγγέλλει αύξηση της φορολογίας των αποκαλούμενων «πλουσίων» που μεταφράζεται κατ’ επέκταση σε αύξηση φορολογίας των επιχειρήσεων, των αποδόσεων κεφαλαίου, των οικονομικών συναλλαγών και της μεταβίβασης περιουσίας. Όμως, ρωτούν οικονομικοί αναλυτές, υπάρχει παράδειγμα που η Αμερική να οδηγήθηκε στην ευημερία μέσω της υψηλής φορολόγησης; Η απάντηση που οι ίδιοι δίνουν, είναι «ποτέ». Έτσι θεωρούν ότι η Κλίντον έχει ένα σχέδιο λιτότητας και ύφεσης έναντι εκείνου του Τραμπ, που το βλέπουν ως σχέδιο οικονομικής ανάκαμψης. Επιπλέον προσθέτουν πως είναι ανάγκη να ενισχυθεί το δολάριο, δηλαδή να μπουν νομισματικοί κανόνες. Κι αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο αφού αντιστοίχως, το μοντέλο JFK-Ρίγκαν περιελάμβανε εκτός από τις περικοπές φόρων κι ένα ισχυρό και ταυτόχρονα σταθερό δολάριο.
Ασκήσεις επί χάρτου και αναλύσεις ειδικών ανακυκλώνουν δοκιμασμένες πρακτικές και αναζητούν νέες αποτελεσματικότερες, όσο… κονταίνει ο δρόμος προς τις εκλογές.
