Με αφορμή τα όσα εκτυλίσσονται τις μέρες αυτές γύρω από την ΑΣΟΕΕ, την εντελώς αναχρονιστική κοκορομαχία περί “ασύλου”, μοναδική διεθνώς, και την ατζέντα που προωθούν τα κόμματα, ιδίως δε η αξιωματική αντιπολίτευση, ερχόμαστε πάλι αντιμέτωποι με την ανάγκη για μια εις βάθος συζήτηση για τα βασικά της Δημοκρατίας. Μια συζήτηση που επιτέλους πρέπει να γίνει διεξοδικά στην ελληνική κοινωνία, από τα πρώιμα σχολικά χρόνια, προκειμένου να λύσουμε δια παντός θέματα που άλλοι, αλλού, έχουν προ καιρού λύσει. Εμείς, λόγω ιστορικών συγκυριών και ιδιότυπων κοινωνικών εξελίξεων, εμφανιζόμαστε μονίμως έκπληκτοι, με την ανάγκη κάθε φορά να ανακαλύπτουμε την Αμερική.
Με βάση όσα προβάλλονται στην επικαιρότητα, φαίνεται να κυριαρχεί ένα δήθεν δίλημμα περί “Δημοκρατίας” από τη μία και περί “Τάξης και Ασφάλειας” από την άλλη. Σύμφωνα με το αφήγημα της έως χθες Κυβέρνησης και νυν Αντιπολίτευσης, εκείνη αφουγκράζεται και εκφράζει καλύτερα τις ανάγκες του “λαού” και σέβεται περισσότερο τη Δημοκρατία με τις θέσεις της, ενώ η νυν Κυβέρνηση, με ένα δόγμα “τάξης και ασφάλειας”, παραβιάζει βάναυσα βασικές αρχές της Δημοκρατίας, σε βαθμό μάλιστα να θυμίζει έως και Χούντα, όπως βιάστηκαν να δηλώσουν διάφοροι κονδυλοφόροι και υπερακοντιστές. Μα αλήθεια, από πότε οι δύο αυτές έννοιες έγιναν αντίθετες; Από πότε συνιστούν δίλημμα;
Από πότε η Δημοκρατία δεν έχει ως προϋπόθεση και αποτέλεσμα την αυτονόητη τήρηση των κανόνων της για όλους, παντού; Οι δε κανόνες δημόσιας τάξης και ασφάλειας δεν ανήκουν σε αυτούς; Δεν είναι και αυτοί ψηφισμένοι από τους εκλεκτούς της πλειοψηφίας, με γενική ισχύ; Και δεν είναι δικαίωμα της κοινωνίας, του πολίτη, που όταν παραβιάζεται πρέπει κάποιος να το επαναφέρει σε ισορροπία; Ποιος; Ο τυχαίος έχει την ισχύ; Αυτοδικία; Όχι βέβαια. Στις Δημοκρατίες, το ρόλο αυτόν τον έχει η Αστυνομία. Μια Αστυνομία υποταγμένη βέβαια στο Νόμο και στην δημοκρατικά εκλεγμένη πολιτική ηγεσία
Φυσικά λοιπόν και οι έννοιες είναι συμπληρωματικές και μπορούν να ισχύουν ταυτόχρονα και παράλληλα. Η μία είναι προϋπόθεση και συνέπεια της άλλης. Όποια από τις δύο λείπει, η άλλη γίνεται αυτόματα ελλειμματική και προβληματική. Το ζητούμενο είναι η ανεύρεση του μέτρου, του σημείου που δεν παρουσιάζονται ανισορροπίες. Στην οικονομία, ο μηχανισμός που ισορροπεί την προσφορά με τη ζήτηση είναι οι τιμές. Στα κοινωνικά ζητήματα, το ρόλο αυτόν και τη στάθμιση, την κάνει ο Νόμος. Αν αυτός είναι πετυχημένος, αυτό αντανακλά στην κοινωνική ειρήνη και ισορροπία. Αλλιώς, χωρεί επανασχεδιασμός.
Τα θέματα λοιπόν, παντού είναι λυμένα. Η δήθεν θεωρητική διαμάχη, που δείχνε πως κάτι παραμένει ανοικτό, απλώς υποστηρίζει τα σχέδια εκείνων που επιθυμούν την αναταραχή. Των “λύκων, που χαίρονται στην αναμπουμπούλα”. Τι μας προβληματίζει; Όλα μπορούν να συνυπάρχουν, το καθένα στον τόπο και το χρόνο του, με τη “δόση” που οι δημοκρατικοί κανόνες επιβάλλουν. Οι Νόμοι της χώρας, έχουν γενική εφαρμογή και (πρέπει να) εφαρμόζονται παντού, δίχως εξαιρέσεις ή προνομιακές νησίδες ανομίας. Οι τελευταίες, αν υπήρχαν, απλώς θα ενίσχυαν συνθήκες ανισότητας, εις βάρος μάλιστα των πλέον αδύναμων.
Τα Πανεπιστήμια, είναι ο Ναός της Γνώσης, της Έρευνας και της Επιστήμης. Χώρος προπαντός απόλαυσης ελευθερίας και άνθισης της Δημοκρατίας. Με τους γενικούς όμως παραδεδεγμένους κανόνες της. Μυωπικές εξαιρέσεις και υβριδικές καταστάσεις, απλώς θα δημιουργούσαν νοσηρά συμπτώματα υστέρησης και υπανάπτυξης. Και το έκαναν για καιρό. Γιατί άλλο Ελευθερία και Δημοκρατία, υπό τις εγγυήσεις του Κράτους Δικαίου και άλλο ασυδοσία, αυθαιρεσία και πλήρης έλλειψη ελέγχου και λογοδοσίας, δήθεν στο όνομα αφηρημένων εννοιών και υποκειμένων.
Στην Ελλάδα πολλά έχουν παρεξηγηθεί. Ο σφετερισμός “εξαγιασμένων” μαζικών εννοιών από μειοψηφίες ή απλώς άσχετους, τείνει να είναι συχνός, αλλά και αμάχητος. Για το “λαό” λέει, ή μέρος αυτού, όπως το “φοιτητικό κίνημα”, αγωνίζονται διάφοροι και εκείνον επικαλούνται, πλην όμως δεν μπορούν να καταθέσουν τεκμήρια νομιμοποίησης. Στη Δημοκρατία ξέρουμε ποιος εκπροσωπεί το λαό και τη βούλησή του. Αυτά προκύπτουν από δημοκρατικές εκλογές. Πέραν τούτων, όποιος έπειτα ενεργεί στο όνομα του “λαού”, απλώς διαπράττει λαθροχειρία.
Όποιος έχει περάσει από το ελληνικό Πανεπιστήμιο γνωρίζει ακροθιγώς την κατάσταση. Διάφορες μειοψηφίες, ελεγχόμενες ή μη, εκμεταλλευόμενες αστοχίες της νομοθεσίας αλλά και τις δημοκρατικές ευαισθησίες της κοινωνίας, δημιούργησαν και διατήρησαν προνόμια υπέρ τους, σε βάρος όλων των άλλων. Και σε βάρος της Παιδείας, που είναι η ύψιστη υποχρέωση των Ιδρυμάτων και δικαίωμα των πολιτών. Και πού το ξέρουμε πως είναι μειοψηφίες; Μα, από τις κάθε λογής εκλογές, σε κάθε είδους σωματείο που αφορά το χώρο. Ακόμα και στους φοιτητές, σε έναν χώρο που από τη φασαρία και τις κινητοποιήσεις υποτίθεται πως κυριαρχούν αριστερόστροφες τάσεις, ευτυχώς ή δυστυχώς, εδώ και δεκαετίες, κάθε χρόνο στις εκλογές, κυριαρχεί η…ΔΑΠ, ακολουθεί η ΠΑΣΠ κλπ!
Κι όμως, στις υποτιθέμενες -λόγω αποχής- Γενικές Συνελεύσεις, τα αποτελέσματα είναι συνήθως σε άλλη κατεύθυνση: καταλήψεις, βίαιες κινητοποιήσεις κλπ. Γιατί; Γιατί στις διαδικασίες αυτές, ως πρόσφατα, δεν ακολουθούνταν δημοκρατικές διαδικασίες. Κανείς δεν μπορούσε να τις διασφαλίσει. Όταν το αποτέλεσμα δεν ήταν το αρεστό, ασκούνταν κανονική βία. Αυτή, με τα καδρόνια. Ποιος μεμονωμένος φοιτητής, όχι οργανωμένος, που αγωνίστηκε να κερδίσει τη θέση του στο Πανεπιστήμιο, θα πάει να συγκρουστεί με κίνδυνο, προκειμένου να αλλάξει πχ κάποιο ψήφισμα σε Γ.Σ.; Ουδείς. Οπότε, ξέρουμε όλοι την απάντηση για το πού είναι το “ρωμαλέο φοιτητικό κίνημα” του κ. Γαβρόγλου. Ευτυχώς, η πλειοψηφία των νέων μπαίνει στα Πανεπιστήμια για να σπουδάσει. Όχι για να συγκρουστεί με ισχυρά συμφέροντα και να επιβάλει την τάξη με ξύλο. Αυτό-αν χρειαστεί- είναι δουλειά άλλων. Αυτών που την επιβάλλουν και στην υπόλοιπη κοινωνία.
Από εκεί και μετά, αυτονόητοι επίσης είναι και οι κανόνες στη λειτουργία των οργάνων της τάξης. Που οφείλουν να σέβονται και τα ελάχιστα των δικαιωμάτων του κάθε πολίτη. Και εναπόκειται στη φυσική και πολιτική τους ηγεσία να τους καταστήσουν σαφή τα όρια δράσης τους. Και όταν δύο έννομα αγαθά συγκρούονται, ακολουθεί η στάθμιση και η διάκριση. Δεν είναι εύκολο. Είναι όμως αναγκαίο. Λάθη θα υπάρξουν. Και τότε, πάλι με δίκαιη κρίση, θα επέλθει εξισορρόπηση.
Η Δημοκρατία είναι απλή στη θεωρητική σύλληψη, σύνθετη όμως στην εφαρμογή. Το πολίτευμα της προσωπικής ευθύνης. Εξαρτάται δε η ποιότητα της από τη μορφωτική στάθμη και δημοκρατική παιδεία τόσο των ταγών της, όσο και της ίδιας της κοινωνίας. Όσο κάποιοι θα επιμένουν να βλέπουν το όλο παίγνιο ως win/lose και δυναμιτίζουν το κλίμα, το αποτέλεσμα θα παραμένει θλιβερό και εκτός εποχής.
* Νίκος Κασκαβέλης, δικηγόρος (ΜΔΕ, MSc)
Του Νίκου Κασκαβέλη
capital.gr
