Από τον Μανώλη Κοττάκη
Ο διάβολος κρύβεται πάντοτε στις λεπτομέρειες. Και όσα συζητώνται αυτόν τον καιρό πίσω από τις κλειστές πόρτες πολιτικών γραφείων των Αθηνών, αλλά και σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες δείχνουν ότι βρίσκεται σε εξέλιξη ακόμα μία παρασκηνιακή μάχη για το μέλλον της πατρίδας μας. Μάχη και για το ποιος θα κρατά τα κλειδιά της χώρας, αλλά και για τους νέους συσχετισμούς στην οικονομία. Κορυφαίος οικονομικός παράγων του τόπου, με θητεία σε αξιώματα, ο οποίος δεν έχει φιλικές σχέσεις με την κυβέρνηση (αλλά ούτε και εχθρικές), αναλύει εσχάτως σε ιδιωτικές συζητήσεις του ποιες είναι οι διαφωνίες στους κόλπους των πιστωτών αυτή τη στιγμή για τα επίμαχα θέματα της εποπτείας και του χρέους, αλλά -το σημαντικότερο- ποιοι είναι οι μοχλοί εκβιασμού που διαθέτουν.
Επισήμως, βεβαίως, ας μην υπάρχει καμία αμφιβολία: Οι θεσμοί θα ζητωκραυγάσουν για την έξοδο της Ελλάδος από τα Μνημόνια τον Αύγουστο – θέλουν να μας πουν ότι «όλοι μαζί το κάναμε». Ο ελληνικός λαός «το έκανε», βεβαίως, με τις θυσίες του και την πρωτοφανή υπομονή που έδειξε, αλλά ας το προσπεράσουμε.
Η Λαγκάρντ λέει καλά λόγια για την Ελλάδα, ο Τόμσεν (!) το ίδιο, ενώ νομίζω ότι έκπληξη θα είναι το περιεχόμενο της ομιλίας που θα εκφωνήσει ο πρόεδρος Γιούνκερ στη Βουλή την Παρασκευή. Ωστόσο, τα θέματα παραμένουν. Ενα μπλοκ χωρών που δεν μας έχει και μεγάλη εμπιστοσύνη δεν διαφωνεί να ισχύσει και στην περίπτωσή μας το μοντέλο μεταμνημονιακής εποπτείας της κυβέρνησης, αλλά δεν μοιάζει πρόθυμο να συναινέσει σε σημαντική ελάφρυνση του χρέους. Το θεωρεί manageable και, με εξαίρεση κάποιες υψηλές λήξεις τα έτη 2021 και 2023, λέει ότι έχει καλύτερο προφίλ και από το χρέος της Ιταλίας, της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας.
Μια άλλη ομάδα κρατών και θεσμών, που τάσσεται υπέρ της γενναίας ελάφρυνσης του χρέους, θεωρεί ότι αυτή, αν μας δοθεί, πρέπει να συνοδεύεται από ισχυρότερη εποπτεία της κανονικής. Εισηγείται ένα νέο υβριδικό σχήμα τρόικας, με τη συμμετοχή Ε.Ε., ΕΚΤ, ESM και με τεχνικό σύμβουλο το ΔΝΤ. O ΕSM θα μετάσχει, γιατί θα γίνει «διαδοχή χρέους» – αυτός θα αναλάβει τα δάνεια του ΔΝΤ και τα διμερή δάνεια Ελλάδος – χωρών της Ε.Ε.
Με άλλα λόγια: Μικρότερη εποπτεία σημαίνει μικρότερη ελάφρυνση χρέους, μεγαλύτερη εποπτεία σημαίνει μεγαλύτερη ελάφρυνση χρέους. Και βεβαίως, υπάρχουν τα θέματα του είδους της εποπτείας, αλλά και της προληπτικής γραμμής πίστωσης, που σημαίνει χρήματα και Μνημόνιο.
Οσοι επιμένουν στην προληπτική γραμμή ισχυρίζονται -αν δεν το εισηγούνται οι ίδιοι- ότι, αν απορριφθεί ως ιδέα, τότε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα διακόψει το waver και οι ελληνικές τράπεζες θα επανέλθουν στην ανάγκη του ELA (έκτακτος μηχανισμός ρευστότητας) για να τα βγάζουν πέρα. Φυσικά, μια τέτοια κίνηση δεν είναι μόνο εναντίον των τραπεζών, αλλά και εναντίον της οικονομίας της χώρας.
Σε ό,τι αφορά την εποπτεία, επίσης ετοιμάζονται δολώματα και εκβιασμοί. Για να τη δεχθεί η κυβέρνηση, της τάζουν την επιστροφή των κερδών 5 δισ. της ΕΚΤ από τα ελληνικά ομόλογα και 1,5 δισ. ευρώ που μας διακράτησαν λόγω της πρόωρης λήξης του προγράμματος τον Φεβρουάριο του 2015.
Θέλουν να συνδέσουν μεταρρυθμίσεις με επιστροφή κερδών από την ΕΚΤ. Αστεία μου φαίνονται τα ποσά. Το σημαντικότερο από όλα, όμως, είναι ο μοχλός εκβιασμού για την περίπτωση που στο μέλλον μια κυβέρνηση, δανειζόμενη από τις αγορές, ξεστρατίζει. Ειπώθηκε ότι αυτό θα γίνει μέσω «της αύξησης των επιτοκίων δανεισμού, που θα πυροδοτούν τρίτοι» – με διαρροές από τους θεσμούς προφανώς ή και με «εκτιμήσεις» των οίκων αξιολόγησης, βασιζόμενες σε εκτιμήσεις των θεσμών.
Οσο για το μαξιλάρι δανεισμού που δημιουργεί η κυβέρνηση στην Τράπεζα της Ελλάδος, κάποιοι υποστηρίζουν ότι πρέπει να αποτελεί εγγύηση ασφαλείας για την περίπτωση πολεμικής σύρραξης.
Τα διλήμματα για το πολιτικό σύστημα στο σύνολό του είναι, νομίζω, καθαρά και συγκεκριμένα: Μεγαλύτερη ελευθερία σήμερα για να δοθούν λύσεις που αφορούν την υπάρχουσα γενεά σημαίνουν καθαρή έξοδο, αλλά ίσως μεγαλύτερες λήξεις ομολόγων στο μακρινό μέλλον. Αν θέλουμε λοιπόν να θυσιαστεί αυτή η γενιά για τα μικρότερα επιτόκια και να διασφαλιστεί η επόμενη, τότε η χώρα πρέπει να επιλέξει τα δεσμά του Μνημονίου με τους πιστωτές στο τιμόνι της. Στην πραγματικότητα, αυτό το 2,5% επιπλέον επιτόκιο, που χωρίζει το 1,5%, το οποίο μας δανείζει η τρόικα, σε σύγκριση με το 4% όπου κινείται σήμερα το επιτόκιο δανεισμού του δεκαετούς ελληνικούς ομολόγου, είναι το κόστος της ανεξαρτησίας.
Η ανεξαρτησία κοστίζει. Και εμείς πρέπει να επιλέξουμε: Το κόστος της ανεξαρτησίας ή το άχθος της εποπτείας.
