Πέμπτη, 28 Μαρτίου, 2024

Το υπόδειγμα Σκλαβενίτη και η ανάγκη μελέτης του

Από τον
Μανώλη Κοττάκη

Μπορεί ο φιλελευθερισμός να είναι λαϊκός; Γίνεται ο καπιταλισμός να είναι ανθρώπινος; Η προπαγάνδα της Αριστεράς, ειδικώς μετά την πτώση του κομμουνισμού, παλεύει χρόνια πολλά να αποδείξει ότι είναι αδύνατον. Η περίπτωση, όμως, της επιχειρηματικής οικογένειας Σκλαβενίτη, η οποία αποχαιρέτησε χθες στον Αγιο Νικόλαο Πειραιώς (και όχι στο Α’), ένα εκλεκτό μέλος της, τον Στέλιο, αποδεικνύει ότι, ναι, μπορεί.

Βασιζόμενα στην οικογενειακή παράδοση, τα τρία παιδιά -στοιχείο του ιδιόρρυθμου ελληνικού καπιταλισμού το οικογενειακό μάνατζμεντ- ανέδειξαν την επιχείρηση των γονέων τους σε πρωταθλήτρια της αγοράς τροφίμων, επειδή την οργάνωσαν πάνω στο εθνικό συναίσθημα: Στο φιλότιμο των εργαζομένων και στον σεβασμό των καταναλωτών, εναντίον των οποίων δεν κερδοσκοπούν. Ολη η αγορά έχει να λέει για το πώς φέρεται ο Σκλαβενίτης στους εργαζομένους του. Σέβεται την αργία της Κυριακής, κι ας είναι φιλελεύθερος και όχι κομμουνιστής. Είναι, όμως, ορθόδοξος. Ολη η αγορά έχει να λέει ότι οι 26.000 σήμερα εργαζόμενοι που ανήκουν στην αλυσίδα, μετά και την εξαγορά του Μαρινόπουλου, πληρώνονταν επί δύο εβδομάδες σε ρευστό όταν ο Βαρουφάκης ανακοίνωσε στη Δανάη το περίφημο «αγάπη μου, έκλεισα τις τράπεζες», τον Ιούλιο του 2015.

Η πείρα έχει δείξει ότι υπάρχουν δύο μοντέλα διοίκησης επιχειρήσεων: Το απρόσωπο, με τους αψεγάδιαστους μάνατζερ με τους περίεργους τίτλους, που δεν λένε «καλημέρα» σε άνθρωπο όταν τον συναντούν στον διάδρομο και οι οποίοι ξεκινούν πάντα τις θυσίες (για τα λάθη τους) από τους εργαζομένους. Και το άλλο, το μειοψηφικό μοντέλο, το οποίο εκπροσωπεί και η οικογένεια Σκλαβενίτη (δεν είναι η μόνη), που δίνει σημασία στον εργαζόμενο. Το χάδι του μάνατζμεντ, αν δεν καταργεί πλήρως τις αποστάσεις και δεν δημιουργεί κλίμα χαλάρωσης και διάλυσης στο προσωπικό, μπορεί να αποδειχθεί καταλυτικό για την αύξηση της παραγωγικότητας της επιχείρησης.

Το να είσαι φιλεργατικός δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είσαι και αντιφιλελεύθερος – το αντίθετο. Ο φιλελεύθερος μπορεί άνετα να είναι και φιλολαϊκός και μεταρρυθμιστής. Με μια διαφορά, όμως: Οι σχέσεις απέναντι με τους εργαζομένους αλλά και τους καταναλωτές απαιτούν ειλικρίνεια. Να εξηγείς. Να λες τι μπορεί να γίνει και τι όχι. Να εμπνέεις με ηγεσία.

Αν θέλαμε να μεταφέρουμε το φιλελεύθερο και λαϊκό υπόδειγμα Σκλαβενίτη σε εθνικό επίπεδο στην πολιτική τάξη μας, θα υποστηρίζαμε ότι αυτό θα έχει πιθανότητες επιτυχίας μόνο σε μία περίπτωση: Αν ο ηγέτης αγαπά τους εργαζομένους οι οποίοι είναι το εκλογικό σώμα του και όχι τους χρηματοδότες του.

Ο Σκλαβενίτης νικά κολοσσούς στον χώρο των τροφίμων, και μάλιστα πολυεθνικές, γιατί πίστεψε ότι οι εργαζόμενοι είναι μοχλός για τη νίκη του. Οχι ένα απλό γρανάζι της μηχανής σε μια καπιταλιστική επιχείρηση, σε συνθήκες ελεύθερης οικονομίας. Οσοι, λοιπόν, δικαίως στενοχωρήθηκαν για τον αδόκητο χαμό του επιχειρηματία Στέλιου Σκλαβενίτη και εξέφρασαν την ειλικρινή θλίψη τους για την απώλειά του -πολιτικοί, επιχειρηματίες, δημοσιογράφοι- καλό είναι να σκύψουν πάνω από το υπόδειγμά του και να το μελετήσουν. Ο κλάδος των τροφίμων στην Ελλάδα γενικότερα αξίζει περισσότερη παρατήρηση. Ειδικώς στο πώς οικογένειες ασκούν μάνατζμεντ.

*Το άρθρο του Μανώλη Κοττάκη δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “Δημοκρατία”

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ