Του Νίκου Κασκαβέλη
Στη ζωή οι αλλαγές κατεύθυνσης, δεν είναι σπάνιες. Ενίοτε μοιάζουν και επιβεβλημένες. Όταν μια πορεία ή απόφαση δε σου βγαίνει, καλό είναι να αναθεωρείς. Δείχνει προσαρμοστικότητα και ευφυΐα. Το timing βέβαια είναι το παν. Γιατί αν αλλάζεις πορεία συνέχεια, καμία προσπάθεια δεν προλαβαίνει να ολοκληρωθεί και καταλήγεις να μπερδεύεσαι και να μη θυμάσαι ούτε από πού ήρθες, ούτε πού πηγαίνεις. Στην πολιτική ισχύουν παραπλήσιοι κανόνες, ίσως στο πιο αυστηρό. Οι συχνές αλλαγές πορείας, όχι απλά δε συνίστανται, μα καταδικάζονται κιόλας. Χωρίς να πάμε στις ακραίες (μα συχνές) περιπτώσεις των πολιτικών “μεταγραφών”, πρέπει να πούμε ότι οι συνεχείς στροφές, απλά κουράζουν τον κόσμο.
Στην περίπτωση του Κινήματος Αλλαγής και ειδικά στη σχέση του με το Ποτάμι, πολλά έχουν λεχθεί. Καλό είναι να θυμηθούμε τα βασικά. Μετά την περιδίνηση πρώτα της χώρας και ύστερα του πολιτικού της κόσμου (και ιδίως του κομματιού του που ανέλαβε το κύριο βάρος της διαχείρισης της κρίσης), το πολιτικό σκηνικό άλλαξε ραγδαία. Ποιος να τα έλεγε όσα ζήσαμε και να μη θεωρείτο τρελός πριν λίγα χρόνια. Το κραταιό ΠΑΣΟΚ του 44% στα όρια της ανυπαρξίας και της σκληρής επιβίωσης, την ώρα που η πάλαι ποτέ αναιμική Χρυσή Αυγή του μηδέν κόμμα κάτι, να φιγουράρει ως τρίτη δύναμη. Ο ΣΥΡΙΖΑ που πάσχιζε να μπει στη Βουλή, να γίνεται Κυβέρνηση, με τη στήριξη ενός άλλου αλλοπρόσαλλου μορφώματος της λαϊκής και ακραίας Δεξιάς και άλλα πολλά.
Σε αυτό το σκηνικό και αφού όλα γύρισαν ανάποδα ο χώρος της Κεντροαριστεράς όπως τον αποκαλούμε και που κακά τα ψέματα για σαράντα περίπου χρόνια εκφράστηκε κυρίως από το ΠΑΣΟΚ, άρχισε τις προσπάθειες ανασυγκρότησης του. Δεν ήταν εύκολη πορεία. Οι πληγές από την κρίση ήταν βαθιές και οι προσωπικές διαφωνίες και στρατηγικές αποκλίσεις μεγάλες. Η ανάγκη όμως για κάτι τέτοιο ήταν μεγάλη, το πολιτικό κενό δεν μπορούσε να μείνει ες αεί και η συγκεκριμένη “ανωμαλία”, μοναδική στον ευρωπαϊκό χώρο, έπρεπε να καλυφθεί. Η εναλλακτική, της υποκατάστασης του χώρου από τον ΣΥΡΙΖΑ, με πολλούς καλοθελητές από έξω αλλά και μέσα στη χώρα, δεν περπατάει στη συνείδηση του κόσμου, αλλά και των στελεχών του πυρήνα του ΣΥΡΙΖΑ που απλά είναι “από αλλού”…
Έτσι μετά από χωρισμούς, απόπειρες που απέτυχαν για διάφορους λόγους και μετά από διαβουλεύσεις και πισωγυρίσματα ετών, ρίχτηκε η ζαριά και πάρθηκε η απόφαση. Το Κίνημα Αλλαγής ήταν γεγονός. Και πέρα από τη συνένωση και άλλων δυνάμεων, το βασικό γεγονός ήταν η (ονομαστική και όχι κοινοβουλευτική) συνένωση δύο Κοινοβουλευτικών κομμάτων, ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι. Και αυτή η σύμπραξη δεν προέκυψε ανέφελα καθώς κυρίως ο επικεφαλής του Ποταμιού έδειχνε δυσθυμία και αδυναμία απόφασης. Τη μια μέρα ερχόταν, την άλλη μιλούσε για το Ποτάμι και την προσπάθεια που δε θα άφηνε στη μέση. Για όσους είχαν αισθητήριο, αυτή ήταν η μόνη επιλογή. Είχαν μεσολαβήσει και τα άσχημα εκλογικά αποτελέσματα για το νέο κόμμα, μα και τα δημοσκοπικά ευρήματα δεν έδειχναν μακροημέρευση. Πάνω απ’ όλα όμως ήταν η κοινωνική ανάγκη και η διά γυμνού οφθαλμού γειτνίαση των κομμάτων στη Βουλή και αλλού.
Πάρθηκε λοιπόν η απόφαση και χαιρετίστηκε ως πολύ σημαντική. Ακόμα και το όνομα “Κίνημα Αλλαγής”, συμφωνήθηκε από τους 2 αρχηγούς, χωρίς να έχει συζητηθεί αλλού. Ο αρχηγός του Ποταμιού, όχι πάντα μετριοπαθής σχετικά με το παραχθέν έργο του, εξήρε τις προσπάθειές του και παρουσίασε το σχέδιο του. Ζήτησε μάλιστα την ψήφο των πολιτών στις εκλογές για επικεφαλής, δεσμευόμενος πως σε περίπτωση ήττας θα παραμείνει ένας απλός στρατιώτης του Κινήματος. Οι εκλογές είχαν εντυπωσιακό αποτέλεσμα, αφού κανείς δεν περίμενε τις 212.000 πολιτών που νομιμοποίησαν το εγχείρημα. Το momentum ήταν σημαντικό. Σημαντική λεπτομέρεια: από τις εκλογές νικήτρια βγήκε η Φώφη Γεννηματά, δεύτερος με μεγάλο ποσοστό ο Νίκος Ανδρουλάκης, από το ΠΑΣΟΚ και πάλι, ενώ ο κ. Σταύρος Θεοδωράκης βγήκε μόλις τέταρτος.
Η θέση του στις εκλογές, δεν αντιστοιχήθηκε με την εκπροσώπησή του στο νέο Κίνημα-κόμμα. Προκειμένου να καλύπτονται κυρίως οι (συνεχείς) δικές του ενστάσεις, πάρθηκαν δήθεν συναινετικές αποφάσεις με σημαντικό κόστος. Στο Συνέδριο που έγινε, δεν εκλέχθηκαν Σύνεδροι κατά γενική πρωτοτυπία και στη συνέχεια δεν εκλέχθηκαν ούτε Όργανα του κόμματος. Δημιουργήθηκε μόνο μια οιονεί “Ομοσπονδιακή” δομή, το Πολιτικό Συμβούλιο, που σε επίπεδο εντυπώσεων “ακύρωνε” το αποτέλεσμα της εκλογής. Στο μεταξύ και ενώ είχε υπάρξει συζήτηση για την ανάγκη κοινής κοινοβουλευτικής πορείας, κάτι απόλυτα εύλογο, οι διαφοροποιήσεις υπήρξαν συχνές και έντονες.
Προφανώς και σε θέματα αρχής κάποιος πρέπει να μένει πιστός, μα η πολιτική σύμπραξη και συνύπαρξη έχει άλλους κανόνες που καμιά φορά απαιτούν άλλες ιεραρχήσεις. Πάνω απ’ όλα τοποθετείται σε αυτές τις περιπτώσεις η ανάγκη ύπαρξης και συνέχειας του φορέα. Για καιρό όμως η γενικότερη εικόνα δεν ήταν αυτή της αγαστής συνύπαρξης. Έλειπε αυτή η φρεσκάδα του νέου και ο ενθουσιασμός από τη συνεργασία. Έμοιαζε για κάποιους με αναγκαστικό συνοικέσιο και αυτό έβγαινε με μια γενική “ξινίλα” και μουρμουρητό. Και μετά από διάφορες αφορμές (πρώτα με την απόφαση για εκλογές και τώρα με το “Μακεδονικό”) ήρθε και πάλι η ώρα της κρίσης. Για ένα διαζύγιο αν μη τι άλλο πρόωρο. Δήθεν βασιζόμενο σε ιδεολογικά προσχήματα “μεταρρυθμισμού” και μη. Βέβαια και στις 2 περιπτώσεις η βάση και το λαϊκό αίσθημα, μάλλον δεν συμμερίστηκε τις θέσεις του Σταύρου. Αλλά αυτή την αδυναμία ακρόασης του εκλογικού σώματος, την είχε δείξει και νωρίτερα και αυτό είχε ήδη γίνει ορατό.
Δεν θα αναφερθώ στα συχνά και ενοχλητικά για πολλούς σενάρια για πολιτικό φλερτ με τον ΣΥΡΙΖΑ, είτε είναι υπαρκτά, είτε όχι. Είχαν άλλωστε ξεκινήσει από το 2015 όταν ο κ. Τσίπρας επέλεξε τους ΑΝΕΛ και ακούστηκαν σχετικά παράπονα. Ο καθένας έχει δικαίωμα να αποφασίσει το οτιδήποτε σχετικά με αυτά και να κριθεί από τον λαό. Δείχνουν όλα αυτά όμως τον τρόπο αντίληψης της πολιτικής, καθώς και το πολιτικό αισθητήριο. “Καλό” να ποντάρεις σε κάτι την ώρα της ανόδου. Η επιμονή όμως να ποντάρεις μόνιμα ενάντια σε κάθε λογική, έχει κόστος. Και όχι μόνο προσωπικό.
Η Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και του Κιν.Αλλ. με το αναφαίρετό της δικαίωμα ως εκλεγμένης και ακούγοντας το σθεναρό μήνυμα της βάσης, πήρε συγκεκριμένες αποφάσεις. Σωστές ή όχι θα αποδειχθεί. Το βέβαιο ήταν πως εφόσον πάρθηκαν έπρεπε να εφαρμοστούν κατά τρόπο ενιαίο. Ο κ. Θεοδωράκης, που έχει εμπειρία αρχηγικής συμπεριφοράς, δεν θέλησε από την αρχή να φανεί συνεπής με τη δική του δέσμευση και απόφαση, Όχι, ποτέ δεν είδε τον εαυτό του ως “στρατιώτη”. Και η φθίνουσα (δυστυχώς ίσως μα έτσι είναι) πορεία του Ποταμιού, που ήταν το παιδί του, δεν κατεγράφη μέσα του. Ακόμα ίσως θεωρεί πως μπορεί να γυρίσει το παιχνίδι. Για ποιους και με ποιο σκοπό; Και αν τελικά πει το εύκολο “ΟΧΙ”, τι έπεται; Έγινε όλο αυτό για να γίνει η ουρά του ΣΥΡΙΖΑ ή της ΝΔ; Γιατί αυτόνομη πορεία δεν νοείται πια. Μπορεί να επιχειρηθεί (και θα είναι “μαγκιά”, ανάλογη της σύγκρουσης Δον Κιχώτη με ανεμόμυλους), μα δεν θα ευδοκιμήσει.
Ας πάρει και πάλι τις αποφάσεις του και σύντομα. Γιατί η κοινωνία κουράζεται από τις αλλαγές πορείας, σαν των νερών του Ευρίπου και κάνει άλλες επιλογές. Και αυτή είναι μια “πολυτέλεια” που δεν έχει ούτε ο χώρος, ούτε η χώρα. Η ισχυρή Κεντροαριστερά είναι απολύτως αναγκαία, την ώρα που οι ακραίες δυνάμεις ενισχύονται. Και αυτό το γνωρίζουν πολλά στελέχη που συναπαρτίζουν αυτόν τον αξιόλογο χώρο, που πολλά εισέφερε στο επίπεδο των ιδεών. Τα στελέχη αυτά, δεν είναι καθόλου αυτονόητο πως θα ακολουθήσουν μία παράτολμη, ίσως και αυτοκτονική απόφαση. Ας παρθούν οι αποφάσεις και ας προχωρήσουμε μπροστά. Με σύγχρονα κόμματα, ανανεωμένα και με καθαρή φωνή και πρόταση. Η χώρα το έχει ανάγκη και οι καιροί θα χρειαστούν ισχυρές δυνάμεις, πρόθυμες να εργαστούν για αυτό που μας αξίζει.
* Νίκος Κασκαβέλης, Δικηγόρος (ΜΔΕ, MSc)
