Η τεχνολογία με τα θετικά και τα αρνητικά της έχει μπει για τα καλά στη καθημερινότητας της ναυτιλίας. Ενώ από την μία πλευρά ο κλάδος κατέβαλε ήδη εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια σε ζημιές από τις κυβερνοεπιθέσεις από την άλλη τα ναυτιλιακά start ups έχουν προσελκύσει πάνω από 3,3 δις. δολ. επενδύσεις υποσχόμενα να μεταλλάξουν τον κλάδο.
Τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα επιθέσεων στα λογισμικά συστήματα κατεγράφησαν στον ναυλομεσιτικό οίκο Clarksons και την ναυτιλιακή Maersk. Ήταν οι τελευταίες ημέρες του Νοεμβρίου του 2017, όταν ο μεγαλύτερος ναυλομεσιτικός οίκος του κόσμου ο βρετανικός Clarksons ανακοίνωσε ότι υπέστη επίθεση από hackers και έχουν υποστεί πιθανόν παραβίαση τα ηλεκτρονικά συστήματα του.
Το επεισόδιο αυτό ήρθε να προστεθεί σε άλλο παλαιότερο όπως αυτό που αντιμετώπισε η ναυτιλιακή εταιρεία Maersk, η οποία δέχθηκε τον Ιούνιο τους 2017 κυβερνοεπίθεση που εκτιμάται ότι της κόστισε συνολικά 300 εκατ. δολ. Οι κυβερνοεπιθέσεις τείνουν να γίνουν πλέον καθημερινό φαινόμενο και στη ναυτιλία.
Καθώς η τεχνολογία εισχωρεί σταδιακά σε όλους τους τομείς της οικονομίας, η ναυτιλία εξαρτάται όλο και περισσότερο από αυτήν. Αλλά αυτή η εξάρτηση καθιστά τις ναυτιλιακές εταιρείες πιο ευάλωτες. Οι κυβερνοεπιθέσεις παρουσιάζουν έναν αυξανόμενο κίνδυνο για την ασφάλεια των πλοίων και των πληρωμάτων. Το 2017, οι κακόβουλες επιθέσεις σε συστήματα λογισμικού κόστισαν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια. Σε έναν όλο και περισσότερο ψηφιακά συνδεόμενο κόσμο, η προστασία των ψηφιακών δεδομένων και των συστημάτων τεχνολογίας έχει καταστεί προτεραιότητα. Θα πρέπει να τονιστεί ότι η διεθνής ναυτιλιακή οργάνωση BIMCO και ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (ΙΜΟ) εξέδωσαν πρόσφατα κατευθυντήριες γραμμές που στόχο έχουν να βοηθήσουν τις εταιρείες να προστατευθούν από κυβερνοεπιθέσεις
Πλοία-drone
Αλλά και για τον εκκολαπτόμενο κλάδο της αυτόνομης ναυτιλίας (του πλοίου-drone, όπως κάποιοι επιγραμματικά αποκαλούν την νέα αυτή τάση) η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο είναι πρωταρχικής σημασίας. Παρά το γεγονός ότι ο τομέας αυτός βρίσκεται ακόμη σε εμβρυικό στάδιο, εντούτοις απαιτείται προσεκτική εξέταση των κινδύνων και των τρωτών σημείων, ώστε να εξασφαλιστεί η ασφαλής και φιλική προς το περιβάλλον λειτουργία των αυτόνομων πλοίων, προειδοποιούν οι ειδικοί.
Ο αυτοματισμός στη ναυτιλία, ο τηλεχειρισμός των πλοίων, ακόμη και η ανάπτυξη μη επανδρωμένων πλοίων είναι μία τεράστια πρόκληση για τη σύγχρονη ναυτιλία. Η ανάπτυξη αυτόνομων πλοίων είναι ωστόσο ένα πολύ περίπλοκο ζήτημα με πιθανές επιπτώσεις στην κοινωνία, την ασφάλεια ναυσιπλοΐας, τη ναυτική ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένης της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο, και το περιβάλλον, καθώς και συνέπειες στην αλληλεπίδραση πλοίων με λιμένες, στην παροχή υπηρεσιών πλοήγησης, στην αντιμετώπιση των ατυχημάτων, στα ζητήματα ευθύνης και στην κατάρτιση των ναυτικών, οι οποίες δύσκολα μπορούν να γίνουν κατανοητές στην παρούσα φάση. Εκτός από τις τεχνολογικές προκλήσεις που θα πρέπει να ξεπεραστούν, είναι επίσης σημαντικό να εξεταστούν οι νομικές συνέπειες της χρήσης αυτόνομων και μη επανδρωμένων πλοίων, επισημαίνει στην ετήσια έκθεση της η Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών (ΕΕΕ). Το νομικό πλαίσιο στο οποίο λειτουργεί η ναυτιλία έχει σταδιακά αναπτυχθεί και τελειοποιηθεί κατά τη διάρκεια των αιώνων. Συνεπώς, η εισαγωγή μη επανδρωμένων πλοίων απαιτεί εκτεταμένη και πλήρη αναθεώρηση της παγκόσμιας, περιφερειακής και εθνικής νομοθεσίας.
Τεχνητή νοημοσύνη
Ωστόσο αν το αυτόνομο πλοίο είναι ακόμη μία μελλοντική πρόκληση η ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης στις καθημερινές λειτουργίες της ναυτιλιακής εταιρείας μοιάζει ποιο εύκολη σύμφωνα με όσα ειπώθηκαν πριν λίγες μέρες σε συνάντηση εργασίας της Boston Consulting Group στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, με θέμα «Το μέλλον της Ναυτιλίας – Δαμάζοντας το ψηφιακό κύμα».
Ο Βασίλης Αντωνιάδης, Senior Partner και επικεφαλής του Γραφείου της Αθήνας της BCG, σημείωσε πως η τεχνολογική επανάσταση έχει ήδη ξεκινήσει ενώ η Camille Egloff, Senior Partner και Global Leader Transportation & Logistics της BCG, επεσήμανε τις τεχνολογίες του Internet of things, του blockchain και των advanced analytics και σημείωσε, πως περισσότερα από 3,3 δισ. δολάρια έχουν επενδυθεί σε ναυτιλιακά και logistics startups μόνο τα τελευταία πέντε χρόνια.
Στη σημασία και τον ρόλο που θα παίξει η τεχνητή νοημοσύνη τα επόμενα χρόνια στη ναυτιλία στάθηκε ο Γιάννης Μαρτίνος, CEO της Signal Maritime, απαντώντας σε ερώτηση για το πως η τεχνολογία θα κάνει τη διαφορά στο άμεσο μέλλον. Ο κ. Μαρτίνος υπογράμμισε πως η εταιρεία του έχει ήδη αρχίσει να ενσωματώνει την τεχνητή νοημοσύνη στις διαδικασίες της, με σημαντικά αποτελέσματα στο κομμάτι των spot ναυλώσεων, αφού πλέον μπορεί να κάνει πράγματα που λίγα χρόνια πριν δεν ήταν δυνατά.
Σε παρόμοιο μήκος κύματος ο Jesper Praestensgaard, αντιπρόεδρος της Unifeeder και μέλος του Δ.Σ. του NYSHEX, προσθέτει πως πέρα από την τεχνητή νοημοσύνη υπάρχουν και άλλες καινοτομίες που θα αλλάξουν τα δεδομένα στον χώρο της ναυτιλίας. Τις σημαντικές βελτιώσεις που έχει φέρει η υιοθέτηση καινοτόμων τεχνολογιών στη διαχείριση του στόλου ανέλυσε ο Stephen MacFarlane, CIO της V.Ships (V.Group) ενώ ο κ. Ulrik Sanders, Senior Partner και Global Leader Shipping της BCG επεσήμανε πως η υιοθέτηση των σύγχρονων τεχνολογιών θα μειώσει σημαντικά το λειτουργικό κόστος.
