Πέμπτη, 28 Μαρτίου, 2024

Η αναγκαιότητα των «περικοπών» και το αναπόφευκτο της «λιτότητας»

2ο ΜΕΡΟΣ διευκρινίσεων κρίσιμων πολιτικών εννοιών

Ολοκλήρωση της ανάλυσης και σημασίας της έννοιας του «Μνημονίου»

Γράφει ο Νίκος Αναγνωστάτος

Συνεχίζω σήμερα την διευκρίνιση και την ανάλυση πολιτικών εννοιών, οι οποίες έχουν καθοριστική αξία και σημασία στην κατανόηση και την εν συνεχεία κρίση της πολιτικής κατάστασης και των πολιτικών εξελίξεων, για την εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων.Στο προηγούμενο σημείωμα ανέπτυξα τις έννοιες της «πτώχευσης» και πως προήλθε, καθώς και το πρώτο σκέλος της έννοιας του Μνημονίου, που θα ολοκληρώσουμε εδώ.


Μνημόνιο (συνέχεια): Η έννοια του Μνημονίου έχει δαιμονοποιηθεί διότι στην περίπτωσή μας συνδέθηκε με περικοπές και λιτότητα. Ενώ δεν είναι τίποτε περισσότερο από μια συμφωνία με τους όρους της, κάτι που στο εξωτερικό επιγράφεται είτε ως Memorandum of Understanding (MoU) είτε ως Μ. of Agreement (MoA). ToMemorandum of Agreement, π.χ. χρησιμοποιείται πάντα στην αγοραπωλησία ενός πλοίου, όπου αναφέρονται όλοι οι όροι αυτής της πωλήσεως. Αυτό του Understandingέχει ακριβώς την ίδια σημασία και προορισμό, όπου στην περίπτωση του δικού μας Μνημονίου το 2010, αναφερόταν οι όροι και προϋποθέσεις για να πάρουμε την οικονομική ενίσχυση. Οι υποχρεώσεις μας δηλαδή, να περιορίσουμε τις δαπάνες του δημοσίου και να αυξήσουμε τα έσοδα του κράτους, για να μειωθεί το αυξημένο δημοσιονομικό έλλειμμα, ασχέτως των λόγων και του τρόπου που αυξήθηκε. Προέβλεπε λοιπόν τα δύο τρίτα της μείωσης του ελλείμματος να προέλθει από τις περικοπές του δημοσίου και το εν τρίτον από φορολογία. Το Μνημόνιο προέβλεπε, αν τηρούταν σωστά το πρόγραμμα, να εξερχόμαστε από το Μνημόνιο σε τρία χρόνια, δηλαδή το 2012.
Περικοπές: Έτσι εισερχόμαστε στο στάδιο των περικοπών του Δημοσίου και της φορολογίας. Δημόσιο σημαίνει να θίξουμε την «ιερή αγελάδα» με περικοπές μισθών και συντάξεων, καθώς και απολύσεις υπαλλήλων, ή/και κατάργηση κάθε περιττής υπηρεσίας. Επειδή όμως η κυβέρνηση ΓΑΠ δεν ήταν διατεθειμένη να θίξει τόσο πολύ την ιερή αγελάδα το δημόσιο, έριξε το βάρος στην φορολογία κυρίως και γενικά σε λίγο-πολύ αλλοπρόσαλλες ενέργειες, που δυσαρέστησαν του ευρωπαίους εταίρους μας και έτσι, αφού επιτέλεσε τον προορισμό του, τον εξανάγκασαν σε παραίτηση. Στο σημείο τούτο έχουμε το πρώτο «Ζάππειο» του Σαμαρά, που ζητούσε άλλο μίγμα πολιτικής. Δηλαδή αύξηση της περικοπής των δαπανών του Δημοσίου και λιγότερη φορολογία, χωρίς να αγνοούμε τη δυνατότητα ανάπτυξης, όσο το επιτρέπει η οικονομία σε κατάσταση πτώχευσης. Δύσκολο αλλά όχι αδύνατο.

Αναγκαία προϋπόθεση η πλήρης και ειλικρινής ενημέρωση του ελληνικού λαού, χωρίς τον φόβο του πολιτικού κόστους, την ανίατη αυτή παθογένεια των πολιτικών μας, κάτι που ποτέ και από κανέναν δεν έχει γίνει, με εξαίρεση τον Κώστα Καραμανλή στις εκλογές του 2009, κατά τις οποίες είχε πει την αλήθεια στον ελληνικό λαό και τα δυσάρεστα μέτρα που έπρεπε να ληφθούν. Έχασε γιατί οι Έλληνες δεν έχουν συνηθίσει να ακούν την αλήθεια, άρα και να μην την εκτιμούν. Στο σημείο τούτο είναι χρήσιμο να αναλύσουμε το γεγονός ότι, αν ο ελληνικός λαός δεχόταν τις προτάσεις Καραμανλή, αναπόφευκτα θα ήταν δυσαρεστημένος αφού τα μέτρα θα ήταν περικοπές, έστω και κατά ασυγκρίτως μικρότερες και ελαφρότερες από αυτές που τελικά υπεστήκαμε. Και τούτο διότι δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε το μεγάλο κακό που μας βρήκε, ιδιαίτερα μετά τις εκλογές του 2015. Χρειάζεται μεγάλη εμπειρία και βαθιά ωριμότητα σε έναν λαό για να μπορέσει να διακρίνει τις συνέπειες των «ισχνών αγελάδων» και να προλάβει τα χειρότερα, όπως θα γινόταν με τα μέτρα που θα επέβαλε ο Καραμανλής αν τον πίστευε ο ελληνικός λαός. Ας είναι!.


Λιτότητα: Το αποτέλεσμα των περικοπών και της έκτακτης φορολογίας, καταλήγει ασφαλώς στη «λιτότητα». Στο σημείο τούτο να τονίσουμε ότι όταν έχουμε έλλειψη χρημάτων, πόσο μάλλον πτώχευση, δηλαδή καθόλου χρήματα και τα περιμένουμε από άλλους, από τους ευρωπαίους εταίρους μας στην προκειμένη περίπτωση, το κράτος είναι υποχρεωμένο να μαζέψει τα έξοδά του, όπως θα έκανε κάθε λογικός οικογενειάρχης. Άρα η λιτότητα ήταν αναπόφευκτη. Το μόνο που χρειάζεται σε μια τέτοια περίπτωση είναι φρόνηση και μέτρο στην διαχείριση και προπάντων κατανόηση, συνεργασία, σύνεση και συναίνεση, κατά το δυνατόν όλων των κομμάτων. Εδώ δυστυχώς υπεισέρχεται η πολιτική ανωριμότητα των πολιτικών, μαζί με αυτήν του ελληνικού λαού, οι οποίοι νομίζουν ότι, εκμεταλλευόμενοι την δύσκολη συγκυρία της όποιας κυβέρνησης, θα ωφεληθεί πολιτικά, αγνοώντας ή παραβλέποντας ότι έτσι ζημιώνεται η Ελλάδα και οι Έλληνες. Έχουμε χαρακτηριστικά παραδείγματα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία και ακόμη πλησιέστερα την Κύπρο, οι οποίοι όλοι κατόρθωσαν να εξέλθουν των Μνημονίων, σύμφωνα με το πρόγραμμα του Μνημονίου τους, διότι αντιλήφθηκαν εγκαίρως ότι είναι ευθύνη όλων η αποκατάσταση της κανονικής λειτουργίας του κράτους, είναι προς όφελος όλων.

Βέβαια με φρόνηση, πολιτική και διοικητική εμπειρία και ικανότητα, θα μπορούσε να ελαφρύνει τη λιτότητα, και να επισπεύσει την κανονικότητα, όπως και αντιθέτως, με λαϊκισμούς και φαμφάρες, το πρόβλημα επεκτείνεται και απομακρύνεται η όποια λύση του. Μια λύση που διαφαινόταν τον Δεκέμβριο του 2014, διαλύθηκε με τους πειραματισμούς της κυβέρνησης που βγήκε από τις αχρείαστες εκλογές του Ιανουαρίου του 2015. Δεν χρειάζεται να επεκταθώ απ’ αυτού, διότι σκοπός του σημειώματος τούτου είναι να γίνουν κατανοητές οι έννοιες των διαφόρων χαρακτηρισμών, έτσι ώστε όταν πολλές των οποίων διαστρεβλώνονται και παραποιούνται, άλλοτε από λάθος και άλλοτε σκοπίμως, να μπορούμε να διακρίνουμε την αλήθεια. Δεν είναι συγκρίσιμες π.χ. οι περικοπές συντάξεων τη στιγμή που θα έπρεπε να είχαμε τελειώσει με τα Μνημόνια, με εκείνες που έγιναν στην π΄ρωτη φάση της κρίσης, οι οποίες ήταν αναγκαίες και αναπόφευκτες. Με την ολοκλήρωση αυτής της ανάλυσης, στο επόμενο σημείωμα, ενδέχεται να συνοδευτεί με κάποια σχόλια κρίσης και αποτίμησης της κατάστασης όλα αυτά τα άχαρα χρόνια. 

Νίκος Αναγνωστάτος                                                         

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ