Τα μεγαλύτερα προβλήματα των θρησκειών είναι τα ακόλουθα (αναφερόμαστε από την αρχή στα αρνητικά σημεία που υπάρχουν, και όχι στα θετικά, για να μπούμε στην καρδιά του προβλήματος, γιατί αυτά πρωτίστως δημιουργούν συγκρούσεις στις κοινωνίες):
1. Για να προστατεύσουν τον καθαρό δογματικό χαρακτήρα τους, τιμωρούν την αμφισβήτηση του, επιβάλλοντας τιμωρίες κάποτε ηπιότερες όπως π.χ. ο αφορισμός, μέχρι πλέον απάνθρωπες, όπως η ρομφαία, το πυρ και ο θάνατος, με εξαιρετικά βίαιους κατά περιόδους τρόπους π.χ. βασανιστήρια, ακρωτηριασμούς, πυρά, αποκεφαλισμούς, λιθοβολισμούς, και με ιερούς πολέμους με εκατόμβες θυμάτων.
2. Βλέπουν τις άλλες θρησκείες ως αντιπάλους, και η τιμωρία των χαρακτηριζομένων ως απίστων και πάλι ποικίλει στις δογματικές τοποθετήσεις, καταλήγοντας σε διωγμούς και θανάτους όσων δεν προσηλυτίζονται. Όσοι δε καταφέρνουν να επιβιώσουν από τους διωγμούς, θεωρούνται ως κατώτερα όντα.
3. Προάγουν ή υποθάλπουν τις κοινωνικές διακρίσεις, και μειώνουν στην συντριπτική τους πλειοψηφία τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία, (άλλες λιγότερο και άλλες απόλυτα), μέχρι του σημείου να μην υπολογίζεται η ζωή τους.
4. Το ιερατείο έχει αποκτήσει τεράστια ισχύ και επιρροή στη κοινωνία σε μεγάλο βαθμό (σε όλες τις θρησκείες), και έχει υπερβεί κατά πολύ τον λιτό χαρακτήρα του λειτουργήματός του. Δεν διδάσκουν τον λόγο του θεού τους για να απαλύνουν το ανθρώπινο άγος και να προάγουν την κοινωνική ηρεμία, αλλά βλέπουμε στη συντριπτική πλειονότητα να διεκδικούν κοσμική εξουσία για τον εαυτό τους επικαλούμενοι ή και παρερμηνεύοντας τον λόγο του. Δεν διστάζουν να χειραγωγούν τους πιστούς, προάγοντας πολλές φορές την αντιπαλότητα και το μίσος.
Είναι γεγονός ότι το ηθικό πλαίσιο στο οποίοι ζει και εξελίσσεται μία κοινωνία ενσωματώνει εν πολλοίς τις θρησκευτικές αξίες κάθε κοινωνίας. Ενσωματώνει όμως και τις εξελίξεις που υπάρχουν στο επίπεδο της πολιτικής και κοινωνικής ζωής, μέσα από τις αρχές της Δημοκρατίας, της αναγνώρισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, φυσικών και συμβατικών, πολιτικών, αστικών και κοινωνικών, και των εργαλείων εφαρμογής και διαφύλαξης. Και τα εργαλεία αυτά είναι τα Συντάγματα, οι νόμοι και το θεσμικό γενικά πλαίσιο. Ενσωματώνει επίσης και δεοντολογικά στοιχεία, που αντλούνται μέσα από τις παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμα μίας κοινωνίας.
Και εδώ ακριβώς προκύπτει το πρόβλημα στη προσέγγιση Φίλη για τις αλλαγές στη διδασκαλία.
1. Θέτει την Ελληνορθόδοξη χριστιανική θρησκεία σε διάλογο με τα άλλα θρησκευτικά δόγματα, χωρίς αξιολογικά στοιχεία, τα οποία να προκύπτουν από το ηθικό πλαίσιο στο οποίο ζει και αναπτύσσεται η κοινωνία μας.
2. Εάν είχε την τόλμη να δει τις θρησκείες συγκριτικά, επί τη βάσει της βελτίωσης της ζωής και προστασίας της, της διαφύλαξης και προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου, και επί τη βάσει ενός συγκεκριμένου, κοινωνικά συμβατού κανονιστικού και ηθικού πλαισίου, τότε θα είχε πραγματικά αξία η άποψή του.
3. Όμως η χωρίς τέτοια αξιολογικά χαρακτηριστικά προσέγγισή του, στην ουσία αποφεύγει να απαντήσει στο τι είναι κακό και καλό, τι είναι ηθικό και τι όχι, τι είναι νόμιμο και τι όχι για τις θρησκείες και τα δόγματα. Τότε και μόνο τότε, εάν τολμούσε να θέσει αξιολογικά κριτήρια όπως τα περιγράψαμε θα είχε αξία ο διάλογος που επιχειρεί.
4. Στην ουσία προσπαθεί να καλλωπίσει μία κατάσταση, μέσα από αυτόν τον επιφανειακό και προσχηματικό διάλογο που επιχειρεί.
5. Και όπως εύλογα αντιλαμβανόμαστε ΔΕΝ είναι δυνατόν να υπάρξει ανάλογος διάλογος για τα Θρησκευτικά δόγματα στα σχολεία, διότι θα εξέθετε τα σχολεία και τα παιδιά σε τεράστιο κίνδυνο από τους φανατικούς ζηλωτές συγκεκριμένων Θρησκευτικών δογμάτων.
5. Ακόμη χειρότερα δείχνει να αδιαφορεί παντελώς για το γεγονός ότι ενώ ο “Διαθρησκευτικός Διάλογος” δεν προωθείται με ζέση διεθνώς από τους ίδιους τους θρησκευτικούς ηγέτες, οι οποίοι μάλιστα έχουν δεσμευτεί να τον προωθούν σε επίπεδο ΟΗΕ, η κυβέρνηση (μέσω των κκ Γαβρόγλου και Φίλη), ξεκίνησε επιπόλαια έναν αδιέξοδο, επιφανειακό και προσχηματικό διάλογο στα δημοτικά σχολεία και στις πρώτες τάξεις του γυμνασίου, με ανεπαρκώς προετοιμασμένους δασκάλους και καθηγητές, με ανύπαρκτα είτε κάκιστα επεξεργασμένα βιβλία.
6. Χωρίς να έχει πρώτα κάνει τον απαιτούμενο επιστημονικό, κοινωνιολογικό, θεολογικό, νομικό και κοινωνικό διάλογο, για την διαμόρφωση μίας πραγματικά εκσυγχρονιστικής πρότασης, που να ευνοεί την ουσιαστική κοινωνική ένταξη των πολιτών με διαφορετικές ή και καθόλου θρησκευτικές αντιλήψεις και να προάγει την κοινωνική ειρήνη. Στην ουσία προωθεί χωρίς ξεκάθαρο σκοπό, μέσα και διαδικασίες, χωρίς αρχή και τέλος, τη διδασκαλία ενός τόσο σημαντικού για κάθε κοινωνία ζητήματος, αποφασίζει, δηλαδή και διατάζει τελείως δογματικά τις αλλαγές που επιπόλαια βιάστηκαν να νομοθετήσουν και δεν μπορούν να διαχειριστούν.
7. Ακόμη χειρότερα, τώρα που το ΣτΕ έβγαλε τον νόμο αντισυνταγματικό με συντριπτική πλειοψηφία, αντί να μάθουν από τα λάθη τους και να βελτιώσουν τον νόμο, λαμβάνοντας υπ’ όψη όσα προαναφέραμε, κάνουν ένα ακόμη τεράστιο λάθος¨ αμφισβητούν την απόφαση της δικαιοσύνης και πραξικοπηματικά είτε παρελκυστικά προσπαθούν να την παρακάμψουν και να την ακυρώσουν “de facto”.
Και στις δύο ενέργειές τους δρουν πραγματικά αντικοινωνικά, τόσο ηθικά και νομικά όσο και λειτουργικά.
