Η θέση του ΠΑΣΟΚ σχετικά με τη «σύνθετη ονομασία» δημιουργεί προϋποθέσεις προσέγγισης με τον ΣΥΡΙΖΑ και «φουντώνει» σενάρια για σύγκλιση και στον εκλογικό νόμο
Από τον
Ανδρέα Καψαμπέλη
Με νέα δεδομένα στους πολιτικούς συσχετισμούς ξεκινά το 2018 το οποίο, ακόμη και αν δεν είναι χρονιά εκλογών, φαίνεται ότι μπορεί να κρύβει αρκετές ανατροπές, αλλά και «αστάθμητους παράγοντες», που ενδέχεται να επηρεάσουν τις εξελίξεις, όπως είναι το θέμα των Σκοπίων. Πάντως, οι τελευταίες προ των εορτών δημοσκοπήσεις καταγράφουν μια τάση για περαιτέρω κλείσιμο της ψαλίδας μεταξύ των δύο πρώτων κομμάτων. Ακόμη και στις περιπτώσεις που η διαφορά εμφανίζεται κοντά σε διψήφιο ποσοστό, ο ΣΥΡΙΖΑ δείχνει να ενισχύεται, ενώ για τη Ν.Δ. παρατηρείται μια στασιμότητα ή και μικρή κάμψη. Τώρα, ύστερα από αρκετό καιρό, παρατηρείται ότι η σμίκρυνση της απόστασης μπορεί να διαπεράσει τα όρια ασφαλείας για το πρώτο κόμμα και να αγγίξει τον «σκληρό πυρήνα» της διαφοράς που ορίζεται στο 3%-4% και επιτρέπει να θεωρείται το εκλογικό παιχνίδι ανοικτό.
Η εξέλιξη αυτή θεωρείται αποτέλεσμα της στρατηγικής που έχει ακολουθήσει η κυβέρνηση ιδιαίτερα μετά το καλοκαίρι, που της επέτρεψε να σταματήσει τη διαρκή έως τότε πτώση της και να αυξήσει σταδιακά τη συσπείρωσή της, την ώρα που άρχιζαν να γίνονται εμφανή τα σημάδια αμηχανίας και αναζήτησης νέου προσανατολισμού στον χώρο της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Οσο μάλιστα κι αν δέχεται εντονότατες επικρίσεις για την «επιδοματική» πολιτική εν μέσω συνεχιζόμενης φορολογικής και οικονομικής πίεσης προς την κοινωνία, από τα ευρήματα προκύπτει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει σημαντικά δημοσκοπικά οφέλη από το κοινωνικό μέρισμα που διανεμήθηκε το προηγούμενο διάστημα. Αυτό επιβεβαιώνει ότι η πολιτική αναδιανομής της φτώχειας, όπως αποκαλείται, μπορεί να μη βοηθά το κοινωνικό σύνολο να βγει από το τέλμα, αλλά μετατρέπει σε προνομιακό εκλογικό ακροατήριο για την κυβέρνηση τα πιο αδύναμα, ακόμη και τα εξαθλιωμένα, οικονομικά στρώματα που προσαρμόζονται υποχρεωτικώς σε μια καινούργια πραγματικότητα και τοποθετούνται με βάση τα κάθε φορά διλήμματα.
Στο Μέγαρο Μαξίμου έχουν κάθε λόγο να πιστεύουν ότι αυτή η πολιτική θα αποδώσει σταδιακώς έτι περαιτέρω εν όψει και των προσδοκιών, έστω και επικοινωνιακού τύπου, που δημιουργούνται από την «έξοδο» από το Μνημόνιο τον ερχόμενο Αύγουστο. Ετσι, αν και πολλές από τις κινήσεις των τελευταίων μηνών έχουν έντονο προεκλογικό άρωμα, όλα παραπέμπουν σε τακτική μαραθωνίου προς τις επόμενες κάλπες και όχι σε αγώνα δρόμου μικρής απόστασης. Σε συνδυασμό με την εκτίμηση ότι ο προπορευόμενος αντίπαλος θα υποστεί κόπωση, ο μαραθώνιος αυτός έχει ορίζοντα είτε τον Μάιο του 2019 είτε το φετινό φθινόπωρο.
Οι περισσότεροι συνομιλητές και συνεργάτες του κ. Τσίπρα κλίνουν, κατά τις πληροφορίες, προς την πρώτη εκδοχή, θεωρώντας ότι ο χρόνος θα εξελιχθεί σε σύμμαχο πλέον για τον ΣΥΡΙΖΑ. Ωστόσο, η τελική απόφαση θα επηρεαστεί και από άλλους παράγοντες, οι οποίοι σήμερα δεν είναι τόσο εμφανείς. Ο πιο κρίσιμος από αυτούς αφορά τη νέα αιματηρή περικοπή συντάξεων, έως και 18%, που έχει συμφωνηθεί για τις αρχές του 2019. Μόνο στην περίπτωση κατά την οποία οι δανειστές συναινέσουν στην (τουλάχιστον κατά ένα εξάμηνο) αναβολή ισχύος του μέτρου που, όπως αποκάλυψε πρώτη η «κυριακάτικη δημοκρατία», έχει ζητήσει ο κ. Τσίπρας, οι κάλπες θα «κλειδώσουν» για το 2019. Εάν επέλθει συμφωνία επ’ αυτού είναι νωρίς για να φανεί ακόμη. Εως τότε, πάντως, ο κ. Τσίπρας θα εμμένει στην τετριμμένη θέση του εκάστοτε πρωθυπουργού περί εξάντλησης της τετραετίας.
Αλλωστε, παραμένει σε εκκρεμότητα και ο χρόνος διεξαγωγής των αυτοδιοικητικών εκλογών. Το σχέδιο του Π. Σκουρλέτη για μετάθεσή τους κατά μερικούς μήνες σκοντάφτει, σύμφωνα με νεότερες πληροφορίες, σε γνωμοδοτήσεις περί συνταγματικού προβλήματος. Ετσι, η οριστική απόφαση θα συναρτηθεί από τη γενικότερη εκλογική στρατηγική, εάν δηλαδή προκριθεί η επιλογή της «τριπλής κάλπης» (εθνικές – ευρωεκλογές – αυτοδιοικητικές) τον Μάιο του 2019, που θα είχε προφανή πλεονεκτήματα για την κυβέρνηση, ή θα αποφασιστεί υπό το βάρος άλλων προτεραιοτήτων η προσφυγή σε εκλογές εντός του 2018. Αρκετοί θεωρούν ότι η ρευστότητα μπορεί να τροφοδοτηθεί και από το Σκοπιανό, στον βαθμό που λόγω της στάσης των ΑΝ.ΕΛ. δεν ξεπεραστούν οι επιπλοκές για την «επίτευξη λύσης με σύνθετη ονομασία» και μείνει -μέσω εκλογών- η εκκρεμότητα για την επόμενη κυβέρνηση.
Από την άλλη πλευρά, πάντως, το θέμα των Σκοπίων αναμένεται, έστω και αν δεν είναι επί του παρόντος εμφανές, να λειάνει σημαντικά τις αντιθέσεις του Κινήματος Αλλαγής με τον ΣΥΡΙΖΑ ή τουλάχιστον να προσφέρει το αναγκαίο άλλοθι. Το ΠΑΣΟΚ και οι δορυφόροι του ήδη δεν θέτουν θέμα δεδηλωμένης για να υπερψηφίσουν τη «σύνθετη ονομασία» και, όπως αναφέρουν πληροφορίες της «κυριακάτικης δημοκρατίας», η Φώφη Γεννηματά δεν είναι πλέον αρνητική σε μια προοπτική γενικότερης συνεργασίας στο πλαίσιο της «Κεντροαριστεράς». Αντιθέτως, λέγεται ότι πολλά δεδομένα άλλαξαν το τελευταίο διάστημα.
Σύμφωνα με πληροφορίες, μάλιστα, αυτό αναζωπυρώνει τις σκέψεις για επαναφορά του νομοσχεδίου περί απλής αναλογικής προκειμένου να ισχύσει, εφόσον ψηφιστεί αυτήν τη φορά από την απαιτούμενη αυξημένη πλειοψηφία, από τις αμέσως επόμενες εκλογές. Καθώς το πολιτικό περιβάλλον είναι αρκετά διαφοροποιημένο (όπως και οι παρασκηνιακές διεργασίες) σε σχέση με το καλοκαίρι του 2016, όταν το ΠΑΣΟΚ είχε καταψηφίσει, μια τέτοια εξέλιξη σε συνδυασμό με το διαφαινόμενο κλείσιμο της ψαλίδας μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και Ν.Δ. εκτιμάται ότι μπορεί να διαμορφώσει μια άλλη δυναμική. Εκλογές με απλή αναλογική -και πιθανότατα χαμηλότερο πλαφόν εισόδου στη Βουλή- προοιωνίζονται έναν εντελώς διαφορετικό πολιτικό χάρτη και σίγουρα καθιστούν ευκολότερη τη «συγκατοίκηση» των εκφραστών της Κεντροαριστεράς (που δεν επιτεύχθηκε το 2015), δίχως μάλιστα ανησυχίες για σκόπελο κατά την προεδρική εκλογή στις αρχές του 2020…
