Του Νίκου Λακόπουλου
Οι γέροι χωριστά, οι νέοι άλλο πράμα
Διον. Σαββόπουλος
Η κατάσταση έχει ως εξής: ο βασικός φορέας της λεγόμενης Κεντροαριστεράς κατέρρευσε εκλογικά λόγω μνημονίου, αν και μπορεί να είχε ήδη καταρρεύσει, αλλά δεν υπήρχε διάδοχος- από το 2015, ή το 1989 ή όταν ανέλαβε το κόμμα παίρνοντας μόνο το ένα τρίτο των ψήφων ο Κων. Σημίτης. Σίγουρα είχε καταρρεύσει όταν ανέλαβε ο Γ. Παπανδρέου, έφτιαξε γυμναστήριο κι έψαχνε για κάτι πιο αρτίστικ για σήμα- με ένα ήλιο και ένα νέο όνομα του στυλ «Δημοκρατικό Ξεκίνημα».
Η «Ισχυρή Ελλάδα» του Κώστα Σημίτη σαν ποτάμι ήρθε κι έφυγε. Την πήρε μαζί του το Σκάνδαλο του Χρηματιστηρίου. Εκατομμύρια Έλληνες παίκτες έχασαν τα λεφτά τους. Η οδός Σοφοκλέους έγινε καζίνο. Στο τέλος του παιχνιδιού βρέθηκαν κερδισμένοι αόρατοι κερδοσκόποι. Μερικοί έγιναν ορατοί. Ήταν στελέχη του ΠΑΣΟΚ, υπουργοί, αλλά και άλλοι πολιτικοί. Ένας από αυτούς θα δώσει και τον ορισμό του ελληνικού πασοκικού σοσιαλισμού: «Σοσιαλισμός είναι να επιδιώκεις την ατομική σου ευημερία». Άρα, το ΠΑΣΟΚ ήταν ήδη ένα δεξιό, άντε κεντροδεξιό, σίγουρα εθνικό-κρατικό, καθεστωτικό κόμμα.
«Ας πρόσεχαν», λέει ο Σημίτης. Όταν οι αγρότες καταλαμβάνουν με τρακτέρ την εθνική οδό, εκείνος πηγαίνει σινεμά, επιδεικτικά.
Μια μέρα συνεδριάζει με το κυβερνητικό επιτελείο. Κάποια στιγμή χτυπάει το τηλέφωνο. «Συγγνώμη, πρέπει να φύγω!» Το ανώτατο κυβερνητικό όργανο, χωρίς τον πρόεδρο, αποφασίζει να σταματήσει τη συνεδρίαση και να πάνε όλοι στο Μοναστηράκι για ουζάκι. Έκπληκτοι συναντούν εκεί τον πρωθυπουργό, αγκαζέ με τη σύζυγό του Δάφνη. Κοίταζε τις βιτρίνες της οδού Ερμού και αγόραζε δωράκια. Κι έτσι έκανε δώρο το κόμμα στον «Γιωργάκη» τον επόμενο πρόεδρο ενός ΠΑΣΟΚ που δεν υπήρχε πια παρά μόνο ως άμορφη μάζα ευεργετηθέντων ψηφοφόρων- που ήθελαν κι άλλα, αφού «Λεφτά υπήρχαν».
Ο Γιώργος είχε πρωτοέρθει στην πατρίδα του μπαμπά και του παππού σε ηλικία εφτά ετών, όταν ο Ανδρέας προσκλήθηκε από τον Καραμανλή ως οικονομολόγος, χωρίς καμία διάθεση να ασχοληθεί με την πολιτική. Ο μικρός όμως είδε γρήγορα τον πατέρα του στο μπαλκόνι, στο πλευρό του παππού του, και ένα πιστόλι να του καρφώνεται στον κρόταφο από ένα λοχία που τον ρωτάει πού είναι ο πατέρας του. Χρόνια πολλά μετά ο «Γιωργάκης» θα θυμάται αυτή τη σκηνή και τον παππού του να του δίνει ένα ρολόι. Αυτό το παλιό ρολόι θα του δώσει και ένα γενναιόδωρο 44% στις εκλογές του 2008, αν και δε μιλάει με άνεση τα ελληνικά, και δε θα κατανοήσει ποτέ τη διαφορά του τσάμικου από το ζεϊμπέκικο.
Ένα πρωί σε ένα χωριό που είχε θεία λειτουργία η τοπική εκκλησία πήγε για να παρακαλέσει να χαμηλώσουν τα μεγάφωνα γιατί τον ενοχλούσαν. Μάλλον δε θα κατανοήσει ποτέ τι έβρισκε αυτός ο λαός στους προγόνους του που προκαλούσαν πολιτικούς σεισμούς στις πλατείες της αποικίας. Αν και είχε 87% αποδοχή από τους πολίτες, ο καλοκάγαθος «Τελευταίος Παπανδρέου» θα δει σύντομα το δρόμο για την έξοδο.
Ήταν ένας ξένος στην Ελλάδα και όχι ένας Έλληνας στη δύση. Είχε προσβάλει ήδη τους Έλληνες όταν είπε πως θα κάνει την Ελλάδα Δανία του νότου. Κατά βάθος ο Gap δεν ήθελε να αλλάξει την Ελλάδα, αλλά τους Έλληνες. Άρχισε με το νόμο για το κάπνισμα, σαν να ’χε να κάνει με ιθαγενείς-υπηκόους που θα εκπολιτίσει. Ένας politicaly correct ανέκφραστος ηγέτης χαμηλού προφίλ, που μάλλον δεν ήταν το ίδιο άτομο που μερικά χρόνια πριν έκανε δηλώσεις υπέρ της αποποινικοποίησης της χρήσης των ναρκωτικών. Πιθανόν να έτρεξε μόνος του και να βγήκε δεύτερος.
Πολλοί τον θυμούνται με το κολάν. Άλλοι να σκουπίζει επιδεικτικά το χώρο του συνεδρίου. Κι όλοι θυμούνται τη σάουνα και το γυμναστήριο. Από τα παλιά στελέχη του ΠΑΣΟΚ έμειναν στο κόμμα όσοι πρόλαβαν να ξυριστούν. Οι άλλοι –με τα παλιομοδίτικα μουστάκια– θα βγουν από το κάδρο για να μπει μια νέα, φρέσκια γενιά στελεχών –γυναίκες κυρίως–, όπως η νεαρή Μπιρμπίλη που σκάει στο υπουργικό συμβούλιο ντυμένη σαν να πηγαίνει στο γυμναστήριο. Η κυβέρνηση μοιάζει με αστή που πάει στη λαϊκή αγορά φορώντας ψηλοτάκουνο. Το νέο ΠΑΣΟΚ είναι άχρωμο, άγευστο, άοσμο, μοδάτο και ξενέρωτο.
Οι μισοί ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ μετακινήθηκαν στον ΣΥΡΙΖΑ, χάρη στον Αλέξη Τσίπρα, που άρχισε να προβάρει τον ρόλο του του Ανδρέα- με το ζιβάγκο, πριν το 1985. Άλλοι πήγαν στη Δεξιά και μια κρίσιμη μάζα είχε φύγει ήδη με τον Τσοβόλα. Ο Ευ. Βενιζέλος παρέλαβε ένα κόμμα στο 13%, αλλά το πήγε στα τάρταρα ίσως επειδή δεν έβλεπε στους προγόνους της παράταξης τον Άρη Βελουχιώτη και το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, όπως έλεγε ο Ανδρέας, αλλά τον …Πλαστήρα.
Η Φώφη Γεννηματά ανέλαβε ένα κόμμα κατεστραμμένο που κανείς δεν ήθελε, φώναξε πίσω τον ΓΑΠ κι έτσι έχουμε ένα νέο «φορέα» με ηγέτη, χωρίς όνομα, πρόγραμμα, σύμβολα, αλλά με κοινοβουλευτική ομάδα- που αν κρίνουμε από την στάση της στη Βουλή, έχει διάφορες απόψεις και καμία συνοχή. Δεν μπορεί να αποφασίσει για τίποτα. Δεν μπορεί να συμφωνήσει ούτε καν στο αν θα είναι κόμμα, ομοσπονδία κόμματα ή πολιτικό κάμπινγκ. Μια πολιτική κατασκήνωση δηλαδή που εξυπηρετεί τις ανάγκες των ηγετών για την εκλογή τους στη Βουλή και τη συμμετοχή τους στην κυβέρνηση -όποια κι αν είναι. Να δούμε τι ποσοστό θα πάρουμε και μετά βλέπουμε.Ό,τι κάτσει!
Η συμμαχία αυτή κάτω από την ομπρέλα του Κέντρου, του Ανοιχτού Κέντρου ή της Κεντροαριστεράς έχει μόνο στόχο τις εκλογές όπου υποτίθεται ότι ένα 15% θα την ενώσει και θα την φέρει στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης- αν πετύχει το βασικό της στόχο: να νικήσει τον ΣΥΡΙΖΑ- κι από κει στην κυβέρνηση -όταν θα έχει νικήσει και τη Νέα Δημοκρατία. Πρακτικά αυτό σημαίνει πως όσοι πάνε να ψηφίσουν δεν βγάζουν ηγέτη του νέου φορέα μόνο, αλλά τον μελλοντικό πρωθυπουργό που θα πρέπει να αναζητήσουμε στο πρόσωπο της Φώφης Γεννηματά, του Γιώργου Καμίνη ή του Σταύρου Θεοδωράκη. Αλλιώς, αν οι στόχοι δεν επιτευχθούν, τότε οι ψηφοφόροι της Κεντροαριστεράς θα έχουν βρει στο πρόσωπο του «ηγέτη» τον νέο Ζίγδη- της Ένωσης Κέντρου Νέες Δυνάμεις- ή την περίφημη Συμμαχία του 1977, ένα νέο ΚΟΔΗΣΟ, μια πολιτική σαλάτα.
Aπό την Φώφη ως τον Καμίνη, τον Σταύρο και τον Πόντα είναι σχεδόν όλοι κεντρώοι προς τα δεξιά ή λίγο ‘αριστεροί», όσο πατάει η γάτα. «Είμαστε σοσιαλδημοκράτες» λένε μερικοί, αλλά η σοσιαλδημοκρατία είναι μια υπόθεση του προπερασμένου αιώνα. Ταιριάζει σε αναπτυγμένες χώρες με ισχυρό κράτος και βιομηχανία- δηλαδή «καπιταλισμό»- ώστε να μπορεί να υπάρξει «κράτος δικαίου». Δεν είναι για μας τα φτωχαδάκια. Το νέο ΠΑΣΟΚ ή Νέος Ενιαίος Προοδευτικός Φορέας- ή όπως θα λέγεται δεν έχει πολιτική, ούτε ταξική ταυτότητα. Ούτε ρήτορες, ούτε διανοούμενους, ούτε στελέχη.
Η επανεμφάνιση στις εκλογές των Σημίτη, Γ. Παπανδρέου, Λαλιώτη, Απ. Κακλαμάνη μαζί με την συμμετοχή στις εκλογές των Στέφανου Μάνου και Π. Ψωμιάδη μάλλον έβλαψε την εικόνα ενός «νέου κόμματος» κι έβγαλε σκελετούς από τις ντουλάπες ενός κόμματος που έχει υπουργούς με προβλήματα με τη δικαιοσύνη ή στη φυλακή. Δεν είναι καλή ιδέα η «επιστροφή». Και δεν θα υπάρξει, αν και όλα δείχνουν πως ένα 36% είναι έτοιμο για ένα νέο φορέα της «Κεντροαριστεράς». Το 3% των νέων κάτω 24 ετών που πήγαν να ψηφίσουν και το 65% άνω των 55 ετών προδιαγράφουν και το μέλλον του.
Στην οικογενειακή φωτογραφία έλειπε ο Ζίγδης. Κρίμα που δεν ήταν κι ο Μαύρος εκεί, γιατί αν δικαιώνεται κάποιος σ΄αυτές τις μαζικές εκλογές είναι ο Πεσμαζόγλου, που σαράντα χρόνια μετά να δικαιώνεται η σοσιαλδημοκρατία για την οποία έλεγε ο Ανδρέας Παπανδρέου πως μαζί της -ως σοσιαλιστικό κόμμα- έχουμε κάτι κοινό: τα πέντε πρώτα γράμματα.
Προφανώς τα ΚΑΠΗ που ψήφισαν βλέπουν την Φώφη ως «νεολαία». Αλλά τα κόμματα θέλουν κάτι περισσότερο από την επιθυμία παλιών υπουργών να ξαναγυρίσουν στα υπουργεία τους ή την επιθυμία νέων για μια βουλευτική έδρα. Άντε τώρα να βρείς σύνθημα με τη λέξη Φώφη. «Φώφη προχώρα, σε θέλει όλη η χώρα». «Το ΠΑΣΟΚ είναι εδώ, με τη Φώφη Αρχηγό». Δεν πάει!
Ποια Φώφη, ποιος αρχηγός, ποια χώρα; Eίναι όλα αναμνήσεις, αλλά η ζωή προχωράει. Ο κόσμος που πήγαινε να ψηφίσει είπε βασικά «Μπροστά», αλλά αυτοί άκουσαν «Πίσω». Χωρίς να υπολογίζουν πως η πολιτική ζωή -με εκπλήξεις κι ανατροπές- εγκυμονεί τέτοιες αλλαγές που δεν περιλαμβάνουν -σε πολύ λίγα χρόνια- ούτε τη Φώφη, ούτε τον Σταύρο, ούτε τον Καμίνη, ούτε τον Κυριάκο. Οι ηγέτες εκφράζουν την -επόμενη- εποχή ή απλώς διαβαίνουν σε μερικά τηλεοπτικά πλάνα. Σε πέντε χρόνια κανείς δεν θα τους θυμάται πλέον.
Περίπου ένα εκατομμύριο νέοι ψηφοφόροι, αργά ή γρήγορα, θα μπουν στο παιχνίδι καθώς η πολιτική στην Ελλάδα εμφανίζεται ως σύγκρουση γενεών και θα τα αλλάξουν όλα. Κι οι ετοιμόρροποι- όπως έλεγε ο Γεώργιος Παπανδρέου- θα καταρρεύσουν. Αν υπάρξει ένα νέο ΠΑΣΟΚ θα αρχίζει εκεί που το παλιό θάχει οριστικά τελειώσει.
