Μικρότερο σε σχέση με το αντίστοιχο περυσινό θα είναι το έκτακτο μέρισμα του 2017. Οι δανειστές, αν και φέρονται να αποδέχτηκαν κατά την πρώτη εβδομάδα των διαπραγματεύσεων με την ελληνική κυβέρνηση ότι θα υπάρξει υπέρβαση στόχου και κατά την εκτέλεση του φετινού προϋπολογισμού, επιμένουν ότι το όποιο ποσό συμφωνηθεί ότι «περισσεύει» δεν θα πρέπει να διανεμηθεί μόνο για την ενίσχυση των οικονομικά ασθενέστερων αλλά και προς τις άλλες κατευθύνσεις που έχουν συμφωνηθεί: τη μείωση φόρων, την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών του δημοσίου και το γέμισμα του «κουμπαρά» για το χρέος, του λεγόμενου buffer.
Με αυτά τα δεδομένα, το «έκτακτο μέρισμα», αν υπάρξει, δεν θα ξεπεράσει τα 250-300 εκατ. ευρώ έναντι 650 εκατ. ευρώ που δόθηκαν πέρυσι στους συνταξιούχους. Η διανομή, θα γίνει και πάλι λίγο πριν από τα Χριστούγεννα ενώ αυτή τη φορά σχεδιάζεται να μπουν και άλλα κριτήρια πέραν των εισοδηματικών προκειμένου να αποφευχθούν τα περυσινά φαινόμενα να δίδεται έκτακτο μέρισμα ακόμη και σε εν ενεργεία βουλευτές.
Το θέμα της εκτέλεσης του φετινού προϋπολογισμού τέθηκε από την πρώτη ημέρα των διαπραγματεύσεων με τους θεσμούς οι οποίοι κατέφτασαν την περασμένη Δευτέρα με προοπτική να αναχωρήσουν στις 28 Οκτωβρίου και να επιστρέψουν εκ νέου μετά τοEurogroupτου Νοεμβρίου, ενδεχομένως και στις αρχές Δεκεμβρίου. Κυβερνητικοί αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι υπάρχει πλέον συμφωνία για το γεγονός ότι η φετινή χρονιά θα κλείσει με υπέρβαση στόχου. Υπενθυμίζεται ότι το μνημόνιο επιβάλλει για φέτος να υπάρξει πρωτογενές πλεόνασμα 1,75% ενώ η ελληνική κυβέρνηση προβλέπει ότι αυτό θα διαμορφωθεί τουλάχιστον στο 2,2% ακόμη και αν συνυπολογιστεί στις δαπάνες ποσό 800 εκατ. ευρώ για τη χρηματοδότηση του φετινού «κοινωνικού μερίσματος». Θεσμοί και ελληνική διαπραγματευτική ομάδα δεν έχουν συμφωνήσει ακόμη επί του ύψους του πλεονάσματος που θα διανεμηθεί. Αυτό όμως που θεωρείται δεδομένο είναι ότι οι δανειστές θα επιμείνουν να τηρηθούν κατά γράμμα τα όσα αναφέρει η περίφημη «επιστολή Τσακαλώτου». Είναι το κείμενο που υποχρεώθηκε να υπογράψει πέρυσι ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών μετά την «μονομερή» ενέργεια να διατεθεί η «13ησύνταξη» στους χαμηλοσυνταξιούχους. Το κείμενο αυτό ορίζει ότι σε περίπτωση που υπάρχει υπέρβαση του μνημονιακού στόχου στο μέλλον, τα χρήματα θα πρέπει να διατεθούν σε συγκεκριμένες κατευθύνσεις. Ειδικότερα ηεπιστολή Τσακαλώτου δεσμεύει την ελληνική κυβέρνηση ότι αν υπάρξει και στο μέλλον υπεραπόδοση αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί, σε συμφωνία με τους θεσμούς, «σε στοχευμένα μέτρα για την ενδυνάμωση της κοινωνικής προστασίας […] και/ή για τη μείωση των φορολογικών βαρών […] για τη δημιουργία ενός “μαξιλαριού ρευστότητας” (cash buffer) ή/και για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών».
Δηλαδή, αν η υπεραπόδοση συμφωνηθεί ότι είναι 800 εκατ. ευρώ, οι δανειστές δεν θα συμφωνήσουν στο να διοχετευτεί όλη η ρευστότητα μόνο στον πρώτο πυλώνα (σ.σ κοινωνική προστασία) αλλά θα θελήσουν να διατεθούν χρήματα και για τοcashbuffer(σ.σ το μαξιλάρι ρευστότητας που πρέπει να δημιουργηθεί ενόψει της εξόδου της Ελλάδας στις αγορές και το οποίο θα πρέπει να ανέλθει τουλάχιστον στα 10 δις. ευρώ) αλλά και για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών του δημοσίου. Όσον αφορά στη μείωση των φορολογικών βαρών, είναι πιθανό να ζητηθεί να μην ισχύσει για το 2018 η κατάργηση του ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ στα 32 νησιά του Αιγαίου όπως προβλέπει η νομοθεσία, παρέμβαση η οποία ούτως ή άλλως έχει περιορισμένο δημοσιονομικό κόστος.
Η συγκεκριμένη επιστολή συντάχθηκε πέρυσι τα Χριστούγεννα ύστερα από σκληρές διαπραγματεύσεις με τους δανειστές οπότε αναμένεται να τηρηθεί μέχρι κεραίας. Οι θεσμοί εκτιμούν ότι το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα για την οικονομία από την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών του δημοσίου είναι μεγαλύτερο συγκριτικά με την εφάπαξ οικονομική ενίσχυση συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων. Και αυτό διότι στην πρώτη περίπτωση, τα χρήματα «γυρίζουν» στην αγορά και δεν διοχετεύονται κατευθείαν στην κατανάλωση όπως συμβαίνει με τις έκτακτες οικονομικές ενισχύσεις. Οι δανειστές θέλουν ένα «θετικό σοκ» ρευστότητας στην αγορά το οποίο θα προέλθει:
Από τα 800 εκατ. ευρώ που αποδεσμεύονται μέσα στον Νοέμβριο μετά τη συμφωνία που επιτεύχθηκε την προηγούμενη εβδομάδα
Από τα 400 εκατ. ευρώ που είναι η «ελληνική συμμετοχή» η οποία αντιστοιχεί στη δόση του δανείου των 800 εκατ. ευρώ.
Στην επιπλέον ρευστότητα που θα προέλθει από την υπέρβαση στόχου του φετινού προϋπολογισμού και η οποία μπορεί να φτάσει ακόμη και στα 250-300 εκατ. ευρώ.
