Πέμπτη, 28 Μαρτίου, 2024

Ο δονκιχωτισμός του Τσίπρα: κολλάει στο χρέος και αγνοεί την ανάπτυξη

Του Γ. Λακόπουλου

Στην τελευταία δήλωση του ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας -εμφανώς την ανάγκη φιλοτιμία ποιούμενος- χαρακτηρίζει την ανάγκη διευθέτησης του δημοσίου χρέους ως «εθνικό στόχο». Ως εκείνη τη στιγμή θεωρούσε απλώς ότι είναι προνομιακό πεδίο στην αναμέτρησή του με τη ΝΔ- και θα την γιόρταζε γραβατοφορεμένος.

Από την πλευρά τους, ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η Φώφη Γεννηματά ξέρουν ότι το χρέος είναι έργο των κομμάτων τους -και όταν κυβερνούσαν ξεχωριστά και όταν κυβέρνησαν μαζί- και δύσκολα κρύβουν την αμηχανία τους, όταν αρνούνται τη σύμπραξη με την κυβέρνηση για καλύτερο αποτέλεσμα.

Ο πρόεδρος της ΝΔ μάλιστα το τερμάτισε: θεωρεί εθνικό στόχο την… αλλαγή κυβέρνησης!

Καθώς δεν μπορούν να καταλογίσουν στον Τσίπρα τη διόγκωση του χρέους, του προσάπτουν κακή διαπραγμάτευση επί της διευθέτησής του, επικαλούμενοι μια απόφαση του Γιούρογκρουπ το 2012 που είχε πεθάνει επί των ημερών τους – γιατί απλούστατα δεν υπήρξαν ποτέ οι προϋποθέσεις ενεργοποίησης της.

Από όσα ξέρουμε η σημερινή κυβέρνηση μια χαρά διαπραγμάτευση έκανε – όσο νοείται ως διαπραγμάτευση όταν κάθονται στο ίδιο τραπέζι πανίσχυροι δανειστές με έναν αδύναμο οφειλέτη. Σ’ αυτό πάντως δεν υπάρχει μομφή σε βάρος της.
Περίεργη προπέτεια

Υπάρχει όμως μομφή προσωπικά σε βάρος του Πρωθυπουργού για την εσωτερική διαχείριση του θέματος. Για την ακρίβεια, έσπευσε να προεξοφλήσει αποφάσεις που περνούν από άλλους – και θα κριθούν όπως και όταν τους βολεύει. Εμφανίσθηκε ως ικανός να τους «νικήσει»! Και ενώ είναι βέβαιο ότι στο τέλος θα υπάρξει κάποια διευθέτηση, που θα μπορούσε να καρπωθεί πολιτικά και ουσιαστικά στην ώρα της, όταν επέλθει ο ίδιος θα την έχει πατήσει σαν το βοσκό και το λύκο: κανείς δεν θα τον πιστεύει.

Σε ό,τι αφορά αυτή καθ’ εαυτή την επιδίωξη για το χρέος πρόκειται για εθνική αστοχία- πριν απ’ αυτό, που την υιοθέτησε εκ των υστέρων ο Τσίπρας

Πρόκειται για μια περίεργη συνήθεια του Τσίπρα. Το έκανε και με το ΣΤΕ για τις τηλεοπτικές συχνότητες, προαναγγέλλοντας απόφαση στα μέτρα του από τη Θεσσαλονίκη και ακόμη το φυσάει και δεν κρυώνει – ενώ οι διαπλεκόμενοι καταληψίες των συχνοτήτων κάνουν πάρτι. Όπως το έκανε και με την αναγγελία ότι η αξιολόγηση θα έκλεινε στις 5 Νοεμβρίου 2016 και ακόμη ψάχνεται-λοιδορούμενος ακόμη και όταν την πήρε γιατί πανηγύριζε πριν την ώρα του. Στα στοιχήματα θα έχανε την περιουσία του.

Αυτό ίσως είναι και εσωτερική υπόθεση. Ο ίδιος πρέπει να ψάξει ποιοι και γιατί τον οδηγούν σ’ αυτές τις βεβαιότητες που τον καίνε.

Ο εθνικός στόχος σήμερα δεν αφορά το χρέος, αλλά την αύξηση της εθνικής παραγωγής

Σε ό,τι αφορά αυτή καθ’ εαυτή την επιδίωξη για το χρέος πρόκειται για εθνική αστοχία- πριν απ’ αυτό, που την υιοθέτησε εκ των υστέρων ο Τσίπρας. Ξεκίνησε με τη -χαζοχαρούμενη στην αρχή και τραγική στο τέλος- κυβέρνηση Παπανδρέου. Υπεύθυνος ο τότε υπουργός Οικονομικών καθώς ο τότε Πρωθυπουργός δεν τα πολυκαταλάβαινε αυτά.

Δεν τα έθιξε καν στη «βράση», όταν κολλούσε το σίδερο του Μνημονίου στο οποίο προσωπικά ο ίδιος οδήγησε, χωρίς να συμβουλευτεί ούτε καν το Υπουργικό Συμβούλιο. Παραβιάζοντας τις αρχές του κόμματός του – και το κατέστρεψε.

Είτε ήταν γκάφα ανίδεων, είτε προαποφασισμένη επιδίωξη ενός ανδρός, οι Παπανδρέου -Παπακωνσταντίνου τον Μάιο του 2010 οδήγησαν σε διεθνή οικονομικό έλεγχο μια χώρα την οποία είχαν παραλάβει εφτά μήνες νωρίτερα με χρέος 125% του ΑΕΠ, χωρίς να ζητήσουν τη διευθέτησή του! Στο πρώτο Μνημόνιο το θέμα το χρέους υποτιμήθηκε – παρότι υπήρχαν εισηγήσεις για το αντίθετο.

Το δεύτερο Μνημόνιο -το οποίο προεκλήθη εξαιτίας της αποτυχίας υλοποίησης του πρώτου που εκτίναξε το χρέος- προέβλεπε βαθύ «κούρεμα». Διεκπεραιώθηκε από κυβέρνηση συνεργασίας ΠΑΣΟΚ-ΝΔ, αλλά ενώ διαφημίσθηκε ως η «μεγαλύτερη μείωση χρέους όλων των εποχών», το αποτέλεσμα ήταν η… αύξησή του χρέους και ονομαστικά και ως ποσοστό του ΑΕΠ, λόγω του νέου δανεισμού. Έκτοτε, παραμένει σε εκείνα τα επίπεδα, επηρεαζόμενο ελάχιστα από το τρίτο Μνημόνιο.

Ανάμεσα σ’ αυτές τις αδεξιότητες -ή σκοπιμότητες- της αρχικής μνημονιακής κυβέρνηση και τις επικοινωνιακές αεροβασίες και υπερβολές όσων ακολούθησαν, ανάμεσα στην βεβαιότητα της κυβέρνησης ΝΔ- ΠΑΣΟΚ ότι «το χρέος είναι βιώσιμο», και της πρώτης κυβέρνησης Τσίπρα που θα το…διέγραφε, η χίμαιρα «απομείωσης» του χρέους εξελίχθηκε σε «διευθέτηση» του που αναγορεύεται πλέον από την κυβέρνηση σε «εθνικό στόχο» – με την αντιπολίτευση να συμφωνεί, αλλά… να μην συμπράττει.

Στην πραγματικότητα όμως μιλάμε απλώς για διευκολύνσεις αποπληρωμής. Ως εκεί καθώς τίποτε περισσότερο. Διότι έργο της κυβέρνησης Παπανδρέου, με επικοινωνιακή χορηγία Ευάγγελου Βενιζέλου -που διαδέχθηκε τον ατυχή Παπακωνσταντίνου, ήταν ότι από το 2012 το μεγαλύτερο μέρος του χρέους είναι πλέον διμερή δάνεια από τις χώρες της Ευρωζώνης και θα αποπληρωθούν ακόμη και αν η Ελλάδα χρεοκοπήσει..
Η χαμένη άνοιξη της ανάπτυξης

Μιλώντας για το χρέος υπάρχουν στοιχεία εθνικού στόχου, αλλά δεν μπορεί να είναι ο κεντρικός στόχος της χώρας. Ούτε να αποτελεί βασική επιδίωξη της ασκούμενης οικονομικής πολιτικής- την οποία έτσι κι αλλιώς ορίζουν οι δεσμεύσεις έναντι του Μνημονίου.

Ο εθνικός στόχος σήμερα δεν αφορά το χρέος, αλλά την αύξηση της εθνικής παραγωγής. Η ανάπτυξη από μόνη της θα διευκολύνει και την αποτύπωση και την αποπληρωμή του χρέους. Θεμέλια αυτής της ανάπτυξης θα έβαζε, υποτίθεται, η υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων των Μνημονίων και η δημοσιονομική εξυγίανση. Ενδεχομένως θα βοηθήσει και η διευθέτηση του χρέους, αλλά δεν θα την εκκινήσει από μόνη της.

Ανάπτυξη πρακτικά σημαίνει επενδύσεις και κυρίως διπλασιασμός των ξένων επενδύσεων ώστε να φτάσουν στο 20% ως ποσοστό του ΑΕΠ. Ήτοι επενδύσεις περίπου 100 δισ. Ευρώ, όπως έχει υπολογίσει πρώτος ο Νίκος Χριστοδουλάκης και του υπέκλεψε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Ο στόχος δεν είναι παράλογος. Αλλά αυτή τη στιγμή η χώρα απέχει πολύ, πάρα τη δημοσιονομική σταθεροποίηση και τις μεταρρυθμίσεις- ιδίως επί Τσίπρα, κατά γενική παραδοχή. Λείπουν οι προϋποθέσεις μετά από αυτά. Ήτοι: πάγιο και λιτό φορολογικό σύστημα, αποτελεσματική διοίκηση και άμεση Δικαιοσύνη, διαφάνεια, συντήρηση υποδομών και εσωτερική επενδυτική διάθεση.

Χωρίς αυτά η προσέγγιση του πραγματικού εθνικού στόχου, δηλαδή η εκκίνηση της αναπτυξιακής διαδικασίας θα είναι άπιαστο όνειρο και η κατάσταση θα επιδεινώνεται γεωμετρικά -καθώς την τροφοδοτούν και οι επιμέρους πηγές της κακοδαιμονίας στο ασφαλιστικό, την απασχόληση και την τρέχουσα διαχείριση. Χωρίς παραγωγή, ακόμη και αν μας χάριζαν το χρέος, η οικονομία θα ξαναβούλιαζε τάχιστα.

Κατά συνέπεια όταν ο Πρωθυπουργός αναφέρεται στο χρέος ως εθνικό στόχο, χωρίς να το συνδέει με την προτεραιότητα της παραγωγής και της ανάπτυξης βάζει λάθος στόχο και βαδίζει σε λάθος δρόμο. Κυνηγάει ανεμόμυλους σαν Δον Κιχώτης, με ένα σωρό Σάντσο Πάντσα δίπλα του.

Η ανάπτυξη μετά από εφτά χρόνια Μνημόνια μοιάζει σαν χαμένη άνοιξη. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, με τη σημερινή της σύνθεση και τον εθνικολαϊκιστή εταίρο της, βρίσκεται μακριά αυτό το στόχο. Το οικονομικό επιτελείο της δεν μπορεί να σχεδιάσει την ανάπτυξη ως αποτέλεσμα κινητοποίησης του ιδιωτικού τομέα της οικονομίας, γιατί έχει κολλήσει στη διαχείριση του δημόσιου τομέα – του κράτους. Είναι θέμα κουλτούρας και… ειδίκευσης των προσώπων.

Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι ο Πρωθυπουργός χρειάζεται νέο υπουργικό Συμβούλιο, χωρίς θεωρητικούς της «διανομής του πλούτου» -όπως οι Δραγασάκης, Τσακαλώτος, Σταθάκης κ.λπ.- που δεν έχουν ασχοληθεί με την παραγωγή του πλούτου, πριν τη διανομή του. Αλλά και χωρίς… αναπτυξιοδιώκτες, όπως ο Σκουρλέτης και ορισμένα κομματικά στελέχη που μαρμάρωσαν στο παρελθόν, μακρυά από την κουλτούρα που πρέπει να διακρίνει τη σύγχρονη Αριστερά.

Συνεπώς κυνηγώντας ρυθμίσεις για το χρέος ο Τσίπρας στήνει παγίδες στον εαυτό του. Όχι γιατί δεν θα πάρει κάποια ρύθμιση – θα την πάρει. Αλλά γιατί στη συνέχεια θα αποδειχθεί ότι ανάλωσε το πολιτικό πολιτικό κεφάλαιο σε λάθος κατεύθυνση… Και το δις εξαμαρτείν…

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ