Η απόφαση του Eurogroup της προηγούμενης Πέμπτης, δεν επεφύλασσε εκπλήξεις. Όσα είχαν συμφωνηθεί στηνσυνάντηση της 22ας Μαΐου, εμπλουτίστηκαν με ένα περισσότερο ελκυστικό περιτύλιγμα και ανακοινώθηκαν.
Όπως συμβαίνει συνήθως στην Ελλάδα, άρχισαν αμέσως οι αντιπαραθέσεις και οι αντεγκλήσεις. Είναι καλή ή κακή η συμφωνία; Πέτυχε ή όχι η κυβέρνηση όσα στόχευε; Και πάει λέγοντας…
Φυσικά, μέσα στον ορυμαγδό δηλώσεων, ερμηνειών και διαρροών, ακούστηκαν ένα σωρό ανακρίβειες και χαζομάρες. Οι οποίες δεν ευσταθούν και δεν θα ήταν ποτέ δυνατόν να ευσταθούν.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η πρωθυπουργική κορώνα, σχετικά με τη συμφωνία της κυβέρνησης για πρωτογενή πλεονάσματα ίσα ή (λίγο) μεγαλύτερα του 2%, από το 2023 έως το 2060.
Προσπαθώντας να δικαιολογήσει το άτυπο μνημόνιο διάρκειας 37 ετών, ο Αλέξης Τσίπρας ισχυρίστηκε ότι το 2% πρωτογενές πλεόνασμα ισούται με το αποτέλεσμα της υποχρέωσης των χωρών της Ε.Ε., ν’ ακολουθούν τις επιταγές του Σύμφωνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης.
Ο ισχυρισμός αυτός αποτελεί είτε προϊόν απόλυτης άγνοιας (εάν έγινε ακούσια), είτε τεράστιο ψέμα (εάν έγινε σκόπιμα). Πρώτον διότι το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης της Ε.Ε., δεν ασχολείται με κανένα πρωτογενές αποτέλεσμα. Και δεύτερον επειδή αυτό επιτάσσει όριο ελλείμματος (έως 3%) και όχι πλεόνασμα!
Τα πρωτογενή πλεονάσματα σε όλες τις Συνθήκες, αποτελούν απόφαση της κάθε χώρας-μέλους, ανάλογα με το ύψος του χρέους της, τις εκάστοτε αποπληρωμές κ.λπ.
Συσχετισμός μάλιστα, μεταξύ πρωτογενούς και τελικού αποτελέσματος, είναι πρακτικά (σχεδόν) αδύνατο να γίνει με ακρίβεια.
Τόσο καλά, “έμαθε τα οικονομικά” ο Έλληνας πρωθυπουργός…
Αυτή δε, να φανταστείτε, ήταν μία μόνο από τις πολλές ανακρίβειες που ακούστηκαν τα τελευταία εικοσιτετράωρα.
Καλύτερα λοιπόν, να δούμε τα σημαντικότερα όσων συμφωνήθηκαν την Πέμπτη, με περισσότερες λεπτομέρειες. Ούτως ώστε να υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα για το τι συνέβη, τι ακολουθεί και τι πρέπει ν’ αναμένεται σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
Α. Αξιολόγηση και δόση
Η αξιολόγηση ολοκληρώθηκε επιτυχώς και η Ελλάδα θα εισπράξει δόση ύψους €8,5 δις. Αυτό είναι το γενικό συμπέρασμα και το ουσιαστικό αποτέλεσμα του Eurogroup.
Επομένως αποκλείεται “ατύχημα” και πιστωτικό γεγονός, τους επόμενους μήνες.
Καλό είναι όμως, να επισημανθεί ότι υπάρχουν δύο προαπαιτούμενα, που δεν έχουν εκπληρωθεί. Και τα οποία θα μπορούσαν να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα στην εκταμίευση.
Το ένα αφορά την αμνήστευση και πληρωμή τυχόν δικαστικών εξόδων των στελεχών της ΕΛΣΤΑΤ (όλων, όχι μόνο του κυρίου Γεωργίου) για τις γνωστές πσεκασμένες, μπαρουφουποθέσεις περί φουσκώματος ελλείμματος κ.λπ.
Το δεύτερο την παροχή ασυλίας των ξένων συμβούλων του ΤΑΙΠΕΔ για την υπόθεση sell and lease back των 28 ακινήτων του Δημοσίου. Πολύ σωστά, καθώς οι σύμβουλοι ποτέ δεν φέρουν ευθύνη απόφασης, αλλά απλώς συμβουλεύουν.
Β. Χρέος και Δ.Ν.Τ.
Τα μεσοπρόθεσμα μέτρα παραπέμπονται σε κοντινό αλλά άγνωστο χρόνο στο μέλλον. Και “στον βαθμό που θα χρειαστούν”. Με άλλα λόγια, η συνάντηση απλά επιβεβαίωσε όσα είχαν συμφωνηθεί τον Μάιο του 2016. Τίποτα περισσότερο.
Όποιος λοιπόν φροντίζει το νοικοκυριό του κυρίου Τσίπρα, χρειάζεται να αποθηκεύσει για καιρό και με ασφάλεια (από σκώρους και λοιπά ζωύφια), την περιλάλητη γραβάτα. Δεν αναμένεται να την χρειασθεί σύντομα.
Το Δ.Ν.Τ. θα συμμετάσχει με πρόγραμμα “Εγκεκριμένο επί της Αρχής” (Approval in Principle) διάρκειας 14 μηνών και συνολικού ύψους $2 δις. Δηλαδή με την μικρότερη δυνατή συμμετοχή.
Πρόκειται για μεγάλη απογοήτευση, καθώς η επιζητούμενη αξιοπιστία του Ελληνικού Προγράμματος, δεν επιτυγχάνεται. Τουλάχιστον όχι, πριν την καταβολή των χρημάτων και σε καμία περίπτωση, στον επιθυμητό βαθμό.
Το Ταμείο θα πραγματοποιήσει δύο μελέτες βιωσιμότητας του χρέους. Μία άμεσα και μία τελική, μετά το τέλος του προγράμματος. Η συγκεκριμένη αποτελεί και την μοναδική ελπίδα για την επίτευξη σοβαρού επιπέδου αξιοπιστίας από τις αγορές, τον Σεπτέμβριο του 2018.
Με την ευκαιρία, χρειάζεται να εξηγηθεί μία ακόμη, μεγάλη ανακρίβεια που ακούστηκε από πολλά κυβερνητικά χείλη. Και αφορά τα περί εφαρμογής της Γαλλικής πρότασης και χρήσης ρήτρας ανάπτυξης για την αποπληρωμή του χρέους.
Δεν συμφωνήθηκε καμία ρήτρα ανάπτυξης. Δόθηκε εντολή στο Euro Working Group, μέχρι τα μέσα του 2018, να σχεδιάσει έναν μηχανισμό ο οποίος θα εξομαλύνει τυχόν διαφορές, που θα εντοπίζονται μεταξύ των προβλέψεων ανάπτυξης και εκείνης που θα επιτυγχάνεται τελικά.
Ουδεμία σχέση με τα growth bonds του Γιάνη και την πρόταση Λε Μερ που, με δυο λόγια, στηρίζονταν στην αρχή: “Έχεις ανάπτυξη, πληρώνεις. Δεν έχεις, δεν πληρώνεις”.
Γ. QE και ανάπτυξη
Για την Ποσοτική Χαλάρωση (QE), στην οποία δεν υπήρχε η παραμικρή αναφορά στην απόφαση, δεν χρειάζεται να ειπωθούν πολλά. Απλά θα πρέπει να ξεχαστεί.
Η Ε.Κ.Τ. φρόντισε να το ξεκαθαρίσει. Και ήταν απόλυτη: “Χρειάζεται περισσότερη σαφήνεια για το Ελληνικό χρέος”.
Μοναδική ελπίδα Ελληνικής συμμετοχής, η αντιστροφή της πορείας των μεγεθών του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη και η χρονική επέκταση του QE, μετά τον Δεκέμβριο του 2017. Κάτι, καθόλου πιθανό…
Ευνόητο λοιπόν ότι, η πρόσβαση στις αγορές, απομακρύνεται επικίνδυνα. Αν και, η διαβεβαίωση του Eurogroup ότι θα την υποστηρίξει (με προληπτική γραμμή χρηματοδότησης α λα Σαμαροβενιζέλων;), είναι σαφέστατα θετικό βήμα.
Μέχρι όμως να προσδιοριστεί ο τρόπος με ξεκάθαρες λεπτομέρειες, η δήλωση δεν σημαίνει τίποτα για τις αγορές και τους επενδυτές. Απολύτως τίποτα. Με ότι αυτό συνεπάγεται για την επιστροφή της χώρας στον ελεύθερο δανεισμό…
Τέλος, όσον αφορά την ανάπτυξη, υπάρχουν στην απόφαση σημεία τα οποία παρέχουν όντως, δικαίωμα στην ελπίδα για την δόλια Ελλάδα. Κανένα όμως από αυτά, δεν αποτελεί κάποια καινοτόμο κίνηση, κάτι καινούργιο. Τα γνωστά και μη εξαιρετέα, ΕΣΠΑ και πακέτο Γιουνκέρ…
Η δε αναφορά στην ίδρυση Εθνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα ευχολόγιο. Διότι θα πρέπει να δοθεί έγκριση της Τρόικας. Κάτι το οποίο δεν θα συμβεί, αν δεν βρεθούν τ’ απαραίτητα κεφάλαια. Τα οποία δεν διαθέτει η Ελλάδα. Ούτε αναμένεται να τα διαθέτει, για αρκετά ακόμη χρόνια…
Εάν θα έπρεπε λοιπόν, η συμφωνία της Πέμπτης να χαρακτηριστεί λακωνικά και απλά, δεν μπορεί παρά να χαρακτηριστική κακή. Όχι τόσο για το αποτέλεσμα, όσο για τον χρόνο που απαιτήθηκε για την επίτευξη του.
Διότι, εάν αφαιρεθούν οι διάφορες φιοριτούρες, ουσιαστικό αποτέλεσμα αποτελούν μόνο η καταβολή της δόσης και η αποφυγή χρεοκοπίας. Κάτι το οποίο θα μπορούσε να επιτευχθεί από τον περασμένο Οκτώβριο. Αν όχι (πολύ) νωρίτερα…
Τελικά, κόστισε περισσότερο από οκτώ μήνες θετικότερης πορείας της οικονομίας και κάμποσα δισεκατομμύρια ευρώ. Το πόσα ακριβώς θα το μάθουμε, όταν εφαρμοσθεί ο “κόφτης”.
Για ποιόν ακριβώς λόγο να θεωρηθεί αυτή η διανομή σανού, θετική;
Πέτρος Λάζος
