Ο μύθος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου που θα πίεζε την Ευρώπη για γενναία ρύθμιση του ελληνικού χρέους κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος στο Eurogroup της Δευτέρας, όταν κατέστη απόλυτα σαφές ότι το Ταμείο ήταν διατεθειμένο να συζητάει επί ώρες για την υποθετική ανάπτυξη και τα ακόμα πιο υποθετικά πρωτογενή πλεονάσματα της Ελλάδας τις δεκαετίες του 2040, 2050 και 2060.
Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες που μας μεταδίδει το STAR το ΔΝΤ κατανάλωσε το περισσότερο από τον χρόνο της συνάντησης προσπαθώντας να εξηγήσει στους Ευρωπαίους και ειδικά στον Πρόεδρο Ντάισελμπλουμ, τον Βόλφγκαγκ Σόιμπλε και τον Μπρούνο Λεμέρ (τον νέο Γάλλο Υπουργό Οικονομικών), ότι ο πληθυσμός της Ελλάδας γερνάει περισσότερο από το μέσο όρο και σε 50 χρόνια η χώρα δεν θα έχει τη δυνατότητα να αυξάνει το ΑΕΠ της με ρυθμό πάνω από 1%.
Η συζήτηση, που για τους ευρωπαίους οικονομολόγους ήταν τελείως αντιεπιστημονική, καθώς τέτοιου είδους προβλέψεις δεν είναι σοβαρές και αποτελούν μόνο εικασίες, κατέληξε στην περίφημη πρόταση για το 2018.
Καθώς η Γερμανία και άλλα 6 κράτη μέλη θέλουν το ΔΝΤ στο πρόγραμμα για να κάνουν την όποια επόμενη εκταμίευση, ο Τόμσεν φέρεται να πρότεινε πως θα έκανε μια θετική εισήγηση στο ΔΣ του ΔΝΤ, το ΔΝΤ θα έπαιρνε την απόφαση για ένα MEFP (μνημόνιο οικονομικών και δημοσιονομικών πολιτικών), αλλά θα άρχιζε τις εκταμιεύσεις μόνο μετά την τελική εξειδίκευση και εκτέλεση των μέτρων για το χρέος το 2018. Γιατί μπορούσε με αυτόν τον τρόπο να ξεπεράσει την εμμονή για την ανάλυση βιωσιμότητας ως το 2060; Απλούστατα διότι το πρώτο μέτρο που θα εκτελείτο θα ήταν η πρόωρη αποπληρωμή του ΔΝΤ. Εξάλλου τα 13 δις του Ταμείου ήδη υπάρχουν στον κλειστό λογαριασμό του ESM που μπαίνουν τα κέρδη από τα ελληνικά ομόλογα. Μάλιστα η συνολική ιδέα ήταν η Ελλάδα να μην ζητήσει καν από το ΔΝΤ να εκτελέσει τις όποιες εκταμιεύσεις αν δεν το επιθυμούσε τότε.
Βεβαίως όμως η πρόταση απερρίφθη από την ελληνική πλευρά διότι συνιστούσε ένα de facto νέο μνημόνιο – πρόγραμμα χρηματοδότησης από το ΔΝΤ που θα διαρκούσε από το φθινόπωρο του 2018 και για ένα έτος ως το φθινόπωρο του 2019, δηλαδή μέχρι τις ευρωεκλογές και τις τακτικές εθνικές εκλογές.
Η πολιτική συμφωνία όμως που έχει κάνει η κυβέρνηση με την Ευρώπη προβλέπει ότι η κυβέρνηση θα στηριχθεί στο να φέρει εις πέρας το τρέχον πρόγραμμα και η ίδια θα περάσει τα όποια επώδυνα μέτρα, διότι το φθινόπωρο του 2018 και πριν ξεκινήσει η εκλογική χρονιά, θα βγει τελειωτικά από το πρόγραμμα, το ΔΝΤ θα έχει αποχωρήσει, η χώρα θα έχει βγει στις αγορές και το χρέος θα έχει ρυθμιστεί.
Πηγές με γνώση της κατάστασης των συζητήσεων επιμένουν ότι ο Π.Τόμσεν επιθυμούσε να ανταλλάξει την μακροπόθεσμη (2060) ανάλυση, με αντάλλαγμα μια τέτοια λύση. Για τα ίδια τα μέτρα του χρέους δεν είχε ιδιαίτερες αντιρρήσεις. Πως να έχει άλλωστε καθώς το Ταμείο θα έπαιρνε τα λεφτά του πρώτο.
Ο Τόμσεν κατά την τετράωρη συζήτηση έθεσε και μια ακόμα απαίτηση: ζήτησε από τους εταίρους να εξετάσουν, όχι μόνο την επέκταση της ωρίμανσης των λήξεων των ελληνικών δανείων, αλλά και την επέκταση της περιόδου χάριτος (που ήταν δεκαετής και λήγει το 2023). Οι Ευρωπαίοι δεσμεύθηκαν να εξετάσουν και αυτό το μέτρο. Σε κάποιο άλλο σημείο ο επικεφαλής του ευρωπαϊκού σκέλους του Ταμείου, ζήτησε από τους Ευρωπαίους να σκεφτούν ιδέες και για μια νέα δέσμευση, όχι πια για μεσοπρόθεσμα, αλλά για μακροπρόθεσμα μέτρα αναδιάρθρωσης του χρέους, τα οποία θα μπορούσαν να εκτελεστούν το 2030 και θα αφορούν την πορεία του χρέους από το 2040 ως το 2060… Ούτε αυτό το αρνήθηκαν οι Ευρωπαίοι.
Για του λόγου το αληθές, ακόμα και οι παραδοσιακοί επικριτές του Β.Σόιμπλε, όπως για παράδειγμα η Κομισιόν και η Γαλλία, μίλησαν με καλά λόγια για την εποικοδομητική στάση της Γερμανίας. Ο Β.Σοίμπλε δεν μπλόκαρε καμία απαίτηση του Π.Τόμσεν ακριβώς διότι το μόνο που θέλει Γερμανία σε αυτή τη φάση είναι να γίνει η εκταμίευση των 7,5 δις της δόσης, η οποία προϋποθέτει απλά και μόνο την εισήγηση των στελεχών του ΔΝΤ προς το διοικητικό τους συμβούλιο για ένα νέο ελληνικό πρόγραμμα. Η Γερμανία δεν πίεσε δε, σε κανένα σημείο το ΔΝΤ να κάνει το ίδιο εκταμιεύσεις, ή να δώσει μέρος των 7,5 δις.
Το ΔΝΤ φάνηκε συνεπώς τη Δευτέρα γενικώς αγκυλωμένο, πλην όμως απαραίτητο στα μάτια των Ευρωπαίων και μετά την επίδειξη ισχύος, όλοι θεωρούν ότι το αίσιο τέλος θα έρθει στις 15 Ιουνίου. Κανένας παράγοντας που ήταν χθες στο eurogroup δεν βλέπει “καλοκαιρινή κρίση” για την Ελλάδα.
Τα πρωτογενή πλεονάσματα:
Τις ώρες του eurogroup, ένα μεγάλο κομμάτι της συζήτησης έγινε γύρω από τα πρωτογενή πλεονάσματα μετά τα 5 χρόνια του 3,5%. Καταρχήν είναι θετικό ότι αυτό το τόσο υψηλό ποσοστό έκλεισε αμετάκλητα στα 5 χρόνια. Από εκεί και πέρα και καθώς η Ελλάδα ΔΕΝ θα είναι σε πρόγραμμα διάσωσης, αλλά θα υπόκειται μόνο στους κανόνες της Ευρωζώνης, ΔΕΝ θα ήταν λογικό, λένε οι Ευρωπαίοι, να ζητηθεί από την Ελλάδα να κάνει κάτι διαφορετικό από ότι ορίζει το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Το ΣΣΑ όμως προβλέπει πως οι χώρες που έχουν χρέος άνω του 60% του ΑΕΠ (η Ελλάδα είναι στο 175%) θα πρέπει να το μειώνουν με ένα συγκεκριμένο βήμα προσαρμογής ανά έτος. Το βήμα αυτό είναι κοντά στο 1,5% με 2%. Ούτε όμως το σημερινό επίπεδο του ΑΕΠ θα είναι πάντα το ίδιο, ούτε οι επενδύσεις, ούτε και η ίδια η Ευρωζώνη για 60 χρόνια.
Κατά τη συζήτηση, όσο ο Π.Τόμσεν επιχειρηματολογούσε για το πόσο χαμηλή θα είναι η ανάπτυξη για τα επόμενα 60 χρόνια, τόσο έπρεπε να ανεβαίνει η απαίτηση για το πλεόνασμα. Τα διάφορα προσχέδια που έπεσαν στο τραπέζι μιλούσαν για νούμερα από 2% ως 2,6%, με επικρατέστερο το 2,2%. Όλα όμως απορρίφθηκαν διότι το ΔΝΤ είχε επιστημονικά επιχειρήματα για την κατάσταση των δημοσίων οικονομικών το 2060.
Σαν να προσπαθεί να προβλέψει κανείς την οικονομική κατάσταση κατά την κατάρρευση του Σοβιετικού Μπλοκ (1989) από την εποχή που αναλάμβανε Γενικός Γραμματέας Στάλιν το 1922, σχολιάστηκε στους κοινοτικούς διαδρόμους.
Στο τέλος πάντως ο μεν Τόμσεν απέρριψε και τα πλεονάσματα, οι δε Ευρωπαίοι του απάντησαν “Σύμφωνο Σταθερότητας” ή τίποτα. Κλείδωσε το “Σύμφωνο Σταθερότητας”.
Τι περιμένουμε από την 15η Ιουνίου:
Η τελευταία πράξη του δράματος θα παιχθεί στο Λουξεμβούργο, ίσως και με την παρουσία της Κριστίν Λαγκάρντ.
Ως τότε η ΕΕ θα εκμεταλλευτεί το χρόνο για να δώσει στα υπάρχοντα μεσοπρόθεσμα μέτρα του χρέους μεγαλύτερη σαφήνεια και να βάλει νούμερα, δίπλα στις 5 ήδη γνωστές ιδέες. Θα επεξεργαστεί και μια φράση για τα μακροπρόθεσμα μέτρα και το πότε αυτά θα μπορούσαν να έρθουν στην επιφάνεια. Θα δώσει στο ΔΝΤ περισσότερα νούμερα για το 2018 και θα ελπίζει σε ηπιότερες συζητήσει για το απώτατο μέλλον. Πρωτοβουλίες κατευνασμού και προσέγγισης αυτή τη φορά θα ξεκινήσει και ο Γιούνκερ, όπως ανακοίνωσε ο εκπρόσωπός του Μ.Σχοινάς. Παρομοίως κινήσει θα κάνει τόσο ο Ντάισελμπλουμ, όσο και ο Ρέγκλιγκ. Ο τελευταίος όμως όντας ο πλέον πραγματιστής στη ευρωζώνη υπενθύμισε ότι η ΕΕ δεν ξεκινάει (όπως το ΔΝΤ) από το μηδέν: το μεγαλύτερο βήμα για τη βιωσιμότητα του χρέους έγινε με το κούρεμα 40 μονάδων το 2012 και την ελάφρυνση 20 μονάδων τον Ιανουάριο. Τίποτα από ότι έγινε δεν είναι τόσο ευκαταφρόνητο για να το αγνοεί το ΔΝΤ, η Ελλάδα ή οι αγορές. Και έπεται συνέχεια…
