Του Ζαφείρη Βάλβη*
Αν χρειαστεί 4ο μνημόνιο, εμείς θα παρακαλάμε και οι εταίροι δεν θα μας το δίνουν. Κάπως έτσι έγινε και με το 3ο μνημόνιο αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς. Φανατικοί αντιμνημονιακοί εύχονταν να μη βγει ο Πρωθυπουργός από την αίθουσα της δεκαεπτάωρης διαπραγμάτευσης χωρίς να έχει συμφωνία. Και σωστά το εύχονταν κατά τη γνώμη μου. Επίσης, άλλη μία αλήθεια (σσς…) είναι ότι η χώρα δεν έχει χρήματα για να φέρει εις πέρας τις υποχρεώσεις της και αναγκάζεται να παρακαλάει να της δώσουν. Φυσικά η εκτίμηση για το πώς φθάσαμε έως εδώ είναι υποκειμενική, αλλά στην παρούσα φάση μάλλον θα έπρεπε να μας ενδιαφέρει περισσότερο πώς θα φύγουμε από εδώ παρά πως φθάσαμε.
Μετά από οκτώ χρόνια πολιτικής ατολμίας, αυταπάτης, απάτης ή ανικανότητας (ας διαλέξει και πάλι υποκειμενικά ο καθένας ποια λέξη τον εκφράζει καλύτερα) με τον μεν κ. Παπανδρέου να λέει το περίφημο «λεφτά υπάρχουν», τον δε κ. Σαμαρά να διοργανώνει «Ζάππεια» και τον κ. Τσίπρα να «σκίζει» τα μνημόνια, φαίνεται δυστυχώς πως η πλειοψηφία του πολιτικού προσωπικού της χώρας δεν έχει γίνει σοφότερο. Προτιμά τις γενικόλογες διαπιστώσεις και τις αόριστες προτάσεις όπως ότι θα πρέπει να πιαστεί η φοροδιαφυγή, παρά να πει συγκεκριμένα πράγματα. Και μια που είπαμε για φοροδιαφυγή, μακάρι να πιαστεί και να φθάσει να καλύψει τις δημοσιονομικές ανάγκες της χώρας, αλλά μέχρι τότε τι θα κάνουμε; Γιατί αν δεν απαντηθεί αυτή η ερώτηση ξαναγυρνάμε στις ένδοξες μέρες του 2009 όπου ο κ. Παπανδρέου έλεγε ότι λεφτά υπάρχουν από τη φοροδιαφυγή. Κάνουμε έναν ωραίο φαύλο κύκλο και όταν δεν μπορούν να δοθούν απαντήσεις, φθάνουμε στην όμορφη, παντός καιρού, εύπεπτη απάντηση για τα πάντα: «Θα πιάσουμε τη φοροδιαφυγή!!». Ας πούμε άλλη μια απλή αλήθεια: Μέχρι να πιαστεί, ακόμη και αν πιαστεί, όση και αν πιαστεί, θα χρειαστεί να πάρουμε και άλλα μέτρα.
Το ερώτημα που ενδιαφέρει τον πολίτη είναι διττό. Που πάει η χώρα, ποιο είναι το όραμά της βρε αδερφέ; Γι’ αυτό το ερώτημα, ο κάθε πολιτικός σχηματισμός οφείλει να έχει – και εν πολλοίς έχει έστω ακροθιγώς – τη δική του απάντηση που όμως έχει μακροχρόνια και όχι άμεσα αποτελέσματα (μεταρρυθμίσεις, ανάπτυξη, φοροδιαφυγή, παιδεία, κ.λ.π.). Αλλά ταυτόχρονα ο πολίτης θέλει να γνωρίζει με ποιόν τρόπο και με ποια μέτρα, θα φθάσει ως εκεί λαμβανομένης υπόψη της παρούσας οικονομικής και κοινωνικής πραγματικότητας. Και εκεί τα κόμματα σφυρίζουν αδιάφορα. Δυστυχώς όμως η αλήθεια είναι πως αυτό θα γίνει είτε μέσω αύξησης φόρων είτε μέσω μείωσης δημοσίων δαπανών. Η πραγματική επομένως πολιτική αντιπαράθεση για το σήμερα είναι από που θα βρεθούν τα λεφτά. Και εκεί ο κάθε πολιτικός σχηματισμός οφείλει να είναι σαφής. Θα αυξήσει τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων; Θα αυξήσει τον ΕΝΦΙΑ; Θα μειώσει τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων; Θα κόψει συντάξεις; Θα αυξήσει εισφορές; Θα καταργήσει φορείς του δημοσίου τομέα; Θα αυξήσει τους φόρους επιχειρήσεων; Κάτι από αυτά θα κάνει ή άλλα παρόμοια. Αλλά πρέπει να πει τι. Και εκτός από τι, λίγο περισσότερη ανάλυση στο πώς και πόσο δεν θα έβλαπτε.
Και μια διαπίστωση/ελπίδα. Η κάθε εποχή έχει το δικό της διακύβευμα. Έχουμε περάσει από Α’ παγκόσμιο πόλεμο (και εθνικό διχασμό), από κατοχή (και μετά εμφύλιο), από δικτατορία. Το διακύβευμα της μεταπολίτευσης ήταν η εγκαθίδρυση της δημοκρατίας και η ασφάλεια της χώρας μέσω της ένταξής της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Και αυτό οι προηγούμενες γενιές το κατόρθωσαν. Το διακύβευμα της σημερινής εποχής είναι (και μακάρι να παραμείνει μόνο αυτό) είναι η επιβίωση σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο. Και αυτό αποτελεί ευθύνη των σημερινών γενιών. Και μακάρι να γίνει χωρίς διχασμό.
* Ο κ. Ζαφείρης Βάλβης είναι επιστημονικός συνεργάτης στο ΠΟΤΑΜΙ.
