«Αν αποτύχουμε στο προσφυγικό, θα δώσουμε χώρο στους εθνικιστές», είπε από το βήμα της Συνόδου κορυφής του ΟΗΕ. Υπάρχει η περίπτωση να μη γνωρίζει ακριβώς τι συμβαίνει στη χώρα στην οποία είναι πρωθυπουργός. Να αγνοεί όλα όσα δεν έχουν γίνει από τότε που άρχισαν να καταφθάνουν τα μεγάλα κύματα προσφύγων. Να μην έχει ακούσει για το απόλυτα ανίκανο κράτος να διαχειριστεί το ζήτημα. Κάποιος ίσως θα πρέπει να του πει, πως ήδη έχει αποτύχει στο προσφυγικό. Και ο χώρος στους εθνικιστές ήδη δόθηκε. Στη Μυτιλήνη, και όχι μόνο, οι Χρυσαυγίτες κάνουν πάρτυ!
Πριν από ένα χρόνο, είχαν αρχίσει να γεμίζουν τα νησιά του Βορείου Αιγαίου με χιλιάδες πρόσφυγες θύματα πολέμων. Κατά βάση από τη Συρία, αλλά όχι μόνο. Η κυβέρνηση σχεδόν αμέτοχη παρακολουθούσε το φαινόμενο. Όσοι άνθρωποι δεν έχαναν τη ζωή τους στα νερά του Αιγαίου και προλάβαιναν να σωθούν συναντούσαν το απόλυτο χάος. Μεταφερόντουσαν με διάφορους τρόπους στον Πειραιά και από εκεί δεν υπήρχε κανένας τουλάχιστον να τους εξηγήσει πώς θα πάνε στα σύνορα (η πλειονότητα ήθελε να πάει σε χώρες της υπόλοιπης Ευρώπης). Πήγαιναν όπου νόμιζαν ή όπου τους οδηγούσαν διάφοροι δουλέμποροι. Το επίσημο κράτος, παρατηρητής.
Ένα χρόνο μετά και ενώ έχουν μεσολαβήσει πολλά και έντονα γεγονότα, η κατάσταση και πάλι μπορεί να περιγραφεί με τη λέξη χάος. Άνθρωποι διαφορετικών εθνικοτήτων και θρησκειών, μπλεγμένοι μετανάστες με πρόσφυγες ατάκτως ερριμμένοι, προσπαθούν να επιβιώσουν σε συνθήκες άθλιες, συνθήκες που κάθε τόσο αναδεικνύονται από πρωτοσέλιδα του ξένου Τύπου. Η χώρα παίρνει κονδύλια, είτε απευθείας η ίδια η κυβέρνηση, είτε μέσω διαφόρων ΜΚΟ (ένδειξη μη εμπιστοσύνης για την κυβέρνηση), αλλά κανένας δεν γνωρίζει πού πάνε τα κονδύλια αυτά, πώς κατανέμονται, πώς γίνεται και δεν εξασφαλίζουν μια στοιχειωδώς αξιοπρεπή διαβίωση για τους εγκλωβισμένους στη χώρα πρόσφυγες και μετανάστες.
Λίγες ημέρες πριν, ο γενικός γραμματέας πρώτης υποδοχής και ταυτοποίησης, Οδ. Βουδούρης, παραιτήθηκε καταγγέλλοντας τον αρμόδιο υπουργό (Μουζάλα) ότι έξι μήνες μετά τον διορισμό του δεν του είχε δώσει καμία αρμοδιότητα. Αυτό είναι το λιγότερο όμως. Άφησε υπονοούμενα για τον τρόπο διάθεση των κονδυλίων, λέγοντας ότι στη Νορβηγία το μέσο κόστος ανά πρόσφυγα είναι 12.000 ευρώ και στη χώρα μας 15.000. Κανένας δεν απάντησε, γιατί; Όπως και δεν έχει απαντήσει για το πώς γίνεται και μ’ ένα τέτοιο (ή έστω μικρότερο) ποσό που διατίθεται ανά πρόσφυγα, οι συνθήκες στους κατ’ ευφημισμό χώρους φιλοξενίας παραμένουν τόσο άθλιες.
Στον χρόνο αυτό, σχεδόν όλες οι μεγάλες οργανώσεις που ασχολούνται με τα ανθρώπινα δικαιώματα έχουν κάνει, πολλές φορές μάλιστα, καταγγελίες για τις συνθήκες που επικρατούν σ’ αυτούς τους χώρους. Κανένα κυβερνητικό αυτί δεν ίδρωσε. Σ’ αυτόν τον χρόνο, παρά τις δεσμεύσεις προς την Ε.Ε., καθυστέρησαν εντυπωσιακά στη δημιουργία χώρων αξιοπρεπούς φιλοξενίας. Σ’ αυτόν τον χρόνο, έκαναν ο,τι ήταν δυνατόν για να παραχωρήσουν χώρο στους εθνικιστές, οι οποίοι εκμεταλλεύονται το θέμα.
Σ’ αυτόν τον χρόνο, κάθε υπουργός έχει τις δικές του απόψεις για ένα πρόβλημα για το οποίο θα έπρεπε να υπάρχει μια σοβαρή και ενιαία στρατηγική. Σ’ αυτόν τον χρόνο, ο ίδιος ο πρωθυπουργός προσπάθησε (με αποτυχία μάλιστα) να χρησιμοποιήσει το ζήτημα ως αντίβαρο για τη ρύθμιση του χρέους. Σ’ αυτόν τον χρόνο, η κυβέρνηση απέτυχε να διαχειριστεί –στον βαθμό που τις αναλογεί– το προσφυγικό. Μπορεί να μην τα γνωρίζει όλα αυτά ο πρωθυπουργός;
Του Γιάννη Παντελάκη
