Του Mark Gilbert
Ο Jacob Rothschild, ο δισεκατομμυριούχος γόνος της μεγαλύτερης –ίσως- τραπεζικής δυναστείας της Ευρώπης λέει ότι βιώνουμε “το μεγαλύτερο πείραμα νομισματικής πολιτικής στην ιστορία του κόσμου”. Το πείραμα, ωστόσο, παρουσιάζει ένα σημαντικό ελάττωμα: ο πραγματικός κόσμος δεν ανταποκρίνεται στην πολιτική με τον τρόπο που τα πανεπιστημιακά συγγράμματα λένε ότι θα έπρεπε. Επιπλέον, γίνεται ολοένα πιο προφανές ότι οι φόβοι που οδήγησαν σε μηδενικά επιτόκια και η ποσοτική χαλάρωση ήταν στην καλύτερη περίπτωση υπερβολικές πολιτικές, αν όχι εντελώς αδικαιολόγητες.
Το οικονομικό δίλημμα είναι εύκολο να επιλυθεί. Οι κεντρικές τράπεζες, σχεδόν παντού, έχουν ταυτίσει το στόχο του 2% για τον πληθωρισμό με οικονομική Νιρβάνα. Αλλά, όπως φαίνεται στον ακόλουθο πίνακα, οι τιμές καταναλωτή στις μεγάλες οικονομίες του κόσμου αυξάνονται πολύ πιο αργά από αυτό τον αυθαίρετο ιδανικό ρυθμό:
Η Ισπανία έχει αναδειχθεί σε σήμα κατατεθέν του αποπληθωρισμού. Οι τιμές μειώθηκαν κατά 0,6% τον Ιούλιο, το 12ο διαδοχικό μήνα που διανύει η χώρα χωρίς αύξηση του πληθωρισμού. Τα βιβλία λένε ότι όταν υπάρχει μια παρατεταμένη περίοδος πτώσης των τιμών -ο ορισμός του αποπληθωρισμού- η οικονομία μπορεί να περιέλθει γρήγορα σε δίνη. Οι επιχειρήσεις και οι καταναλωτές θα αναβάλουν τις αγορές τους με την προσδοκία ότι τα αγαθά και οι υπηρεσίες θα είναι ακόμη φθηνότερα στο μέλλον.
Έτσι, δεδομένου ότι η Ισπανία είχε μέσο ρυθμό πληθωρισμού -0.4% από το τέλος του 2013, και είδε τις τιμές της να πέφτουν τους 23 από τους τελευταίους 30 μήνες, οι καταναλωτές αντέδρασαν αποφεύγοντας τα μαγαζιά και περιορίζοντας τις δαπάνες τους, σωστά; Λάθος:
Η μέση ετήσια αύξηση των ισπανικών λιανικών πωλήσεων κατά τα τελευταία τρία χρόνια διαμορφώθηκε στο 1,7%. Οι δαπάνες αυξήθηκαν κατά 5,8% τον Ιούνιο, ακόμη και ενώ οι τιμές έπεφταν κατά 0,8%. Επομένως, η προοπτική φθηνότερων αγαθών στο μέλλον δεν δείχνει να αποτρέπει τους Ισπανούς από το να επιδίδονται σε λίγο (ή και πολύ) shopping therapy.
Υπάρχει λοιπόν κάτι άλλο που συμβαίνει στην ισπανική οικονομία και θα μπορούσε να εξηγήσει αυτή την υπεροπτική στάση απέναντι στην πτώση των τιμών εκεί; (Πέρα από αυτό που φαίνεται να είναι μία προφανής αλήθεια -καλά, όχι και τόσο προφανής στους μη οικονομολόγους- ότι ο περισσότερος κόσμος καλωσορίζει τις χαμηλότερες τιμές ως μια ευκαιρία να αγοράσει περισσότερα πράγματα)
Σίγουρα, μια μεγάλη επιτυχία υπήρξε η πτώση του ποσοστού ανεργίας. Ενώ το 19,9% των ανέργων που έδειξαν τα στοιχεία του Ιουνίου εξακολουθεί να είναι τρομερά υψηλό, κατέγραφε σταθερή μείωση από το υψηλό του άνω του 26% κατά την έναρξη του 2013:
Και αν συγκρίνει κανείς αυτή την πτώση της ισπανικής ανεργίας με το μέτρο της εγχώριας κατανάλωσης του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, αποκαλύπτεται μια ενδιαφέρουσα τάση:
Η μετακίνηση από το ειδικό στο γενικό ενέχει πάντοτε ρίσκο. Αυτό που συμβαίνει στην ισπανική οικονομία μπορεί να οφείλεται σε συγκεκριμένη συγκυρία και συνθήκες και να μην τυγχάνει εφαρμογής σε διαφορετική χώρα. Αλλά τα οικονομικά στοιχεία της Ισπανία σε κάνουν να αναρωτιέσαι εάν η ανησυχία για τον αποπληθωρισμό –και η άνευ προηγουμένου μάχη που δίνεται παγκοσμίως για να αποφευχθεί αυτό το φαινόμενο των τιμών- αποδειχθεί τελικά πολύ κακό για το τίποτα
