Του Δημήτρη Παπακωνσταντίνου
Οι σχέσεις της κυβέρνησης Τσίπρα με τον διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα, έχουν περάσει τα τελευταία χρόνια από… σαράντα κύματα. Τις τελευταίες ημέρες ωστόσο παρατηρείται μία αυξανόμενη κλιμάκωση η οποία εκδηλώνεται με αφορμή τις αλλαγές στις διοικήσεις των ελληνικών τραπεζών. Τα σύννεφα μαζεύονται απειλητικά στον ορίζοντα και όλα δείχνουν ότι οι ημέρες της “ανακωχής” ή της “συμβατικής” συμβίωσης, ανήκουν πλέον στο παρελθόν.
Το τελευταίο επεισόδιο ήταν το δημοσίευμα από την κυριακάτικη “Αυγή” που αφορούσε στη νέα πρόεδρο της Attica Bank, Άννα Πουσκούρη (σχετικά με δανεισμό εταιρίας συμφερόντων της) η οποία θεωρείται επιλογή του διοικητή της ΤτΕ. Καθώς η Attica ως μη συστημική τράπεζα υπάγεται στον απ’ ευθείας έλεγχο του κεντρικού τραπεζίτη. Θυμίζουμε ότι πρόσφατα αποφασίσθηκε από την ΤτΕ και η αλλαγή διευθύνοντος συμβούλου στην τράπεζα. Το δημοσίευμα που αφορούσε λοιπόν στο πρόσωπό της, εμμέσως πλην όμως σαφώς στρέφεται κατά του κ. Στουρνάρα.
Το ενδιαφέρον είναι ότι πριν από το δημοσίευμα αυτό, είχε προηγηθεί, κατά σύμπτωση, ένα παρασκήνιο που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “Τα ΝΕΑ” και στο οποίο ο Γιώργος Παπαχρήστος υποστήριζε ότι στις 13 Ιουνίου σε μία μυστική συνάντηση στην οποία συμμετείχαν ηγετικά στελέχη της κεντροαριστεράς, προτάθηκε στον κ. Στουρνάρα να αναλάβει πολιτική δράση. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, ο κ. Στουρνάρας δεν πείστηκε, αλλά αυτή η συνάντηση κτύπησε καμπανάκια και ενεργοποίησε αντανακλαστικά στο Μαξίμου.
Άλλωστε στην κυβέρνηση δεν έπαψαν ποτέ να θεωρούν τον διοικητή της ΤτΕ μία εν δυνάμει πολιτική απειλή, καθώς συνδυάζει το τεχνοκρατικό προφίλ με την πολιτική εμπειρία. Πολύ περισσότερο από τη στιγμή που η “απειλή” αυτή έρχεται από τον χώρο του Κέντρου που ανεπιτυχώς προσπαθεί να αφομοιώσει ο σημερινός πρωθυπουργός. Ενώ διατηρεί εξαιρετικές σχέσεις με τους “Θεσμούς”. Οι κυβερνητικές βέβαια διαθέσεις είχαν εκφραστεί τον τελευταίο καιρό και μέσω διαρροών σε σχέση με το περιεχόμενο των εκθέσεων του διοικητή της ΤτΕ, όπου ασκείται (εύλογα και ορθά) κριτική για το αδιέξοδο της υπερφορολόγησης και εκπέμπονται σαφή προειδοποιητικά σήματα για μεγαλύτερη έμφαση στις μεταρρυθμίσεις και την ανάπτυξη.
Βεβαίως, ουδείς πρέπει να λησμονεί, ότι η συνύπαρξη της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ με τον διοικητή της ΤτΕ, γίνεται εξ ανάγκης. Με απλά λόγια, δεν μπόρεσαν τότε να τον αλλάξουν, γι αυτό και αναγκάστηκαν να συμβιώσουν μαζί του. Δεδομένου ότι όταν εθίγη τότε την άνοιξη του 2015 το ζήτημα, έστω και ακροθιγώς από κυβερνητικά στελέχη προς την ΕΚΤ (πχ Δραγασάκης) είχαν εισπράξει, ένα μεγαλοπρεπέστατο “όχι”. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι στο Μαξίμου λησμόνησαν και φαίνεται πως τώρα ήρθε η ώρα να ξαναθυμηθούν ότι ο κ. Στουρνάρας υπήρξε υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης Σαμαρά, όπως πρόσφατα σε τηλεοπτική του συνέντευξη ανέφερε ο υπ. Επικρατείας κ. Ν. Παππάς.
Η διαπίστωση επί του πρακτέου ότι με την εφαρμογή του νόμου σε ότι αφορά τις διοικήσεις των τραπεζών, ο έλεγχός τους περνά επί της ουσίας μέσω του ΤΧΣ στα χέρια της κυρίας Ντανιέλ Νουί, επικεφαλής του εποπτικού βραχίονα της ΕΚΤ και του κυρίου Ρέγκλινγκ ως επικεφαλής του SSM, ήταν κάτι που έπεσε πολύ βαρύ στην κυβέρνηση. Της κυρίας Νουί, με την οποία διατηρεί εξαιρετικές σχέσεις ο Έλληνας κεντρικός τρπαεζίτης και η οποία σε συνέντευξή της τον Μάιο του 2016 είχε δηλώσει ότι “οι ελληνικές τράπεζες ζημιώθηκαν από τις πολιτικές αναταραχές των τελευταίων μηνών”, ρίχνοντας άμεση μομφή στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και την πολιτική της.
Βεβαίως, μέσω του νόμου του 2015 για τις τραπεζικές διοικήσεις που οι ίδιοι ψήφισαν, άσχετα αν τώρα υποστηρίζουν ότι είτε…”ξεγελάστηκαν” από τον κεντρικό τραπεζίτη, είτε ότι δεν προειδοποιήθηκαν επαρκώς,, στην κυβέρνηση υποστήριζαν την αναγκαιότητα να κοπεί ο “ομφάλιος λώρος”, όπως των χαρακτήριζαν, μεταξύ χρηματοδοτικών πόρων και διαπλοκής. Θεωρούσαν όμως, εξαιρετικά ατυχώς όπως αποδεικνύεται, ότι θα μπορούσαν να ελέγξουν ή να προσδιορίσουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο την διαδικασία αλλαγών και να έχουν λόγο στις επιλογές των νέων προσώπων που θα καλύψουν τις θέσεις στις τραπεζικές διοικήσεις.
Και βρισκόμαστε ακόμα στην αρχή, καθώς μέχρι στιγμής έχουν δρομολογηθεί οι αλλαγές στο ΤΧΣ και έχει παραιτηθεί ο κ. Μιχάλης Σάλλας από την τράπεζα Πειραιώς, αλλά αναζητείται και νέος πρόεδρος και νέος διευθύνων σύμβουλος. Και τον Σεπτέμβριο παίρνει σειρά η Εθνική, καθώς η πρόεδρός της κ. Λούκα Κατσέλη επίσης έχει ειδοποιηθεί ότι εμπίπτει στις διατάξεις του νέου νόμου. Ακόμη και στην Attica Bank, έχει ορισθεί νέα πρόεδρος, αλλά όχι και νέος διευθύνων σύμβουλος, κάτι που εκκρεμεί. Και θα σταματήσουν εκεί οι αλλαγές; Ή θα επιχειρηθεί να υπάρξουν αλλαγές και σε άλλες τράπεζες; Και αν όχι σε επίπεδο προέδρου ή CEO, σε επίπεδο κρίσιμων θέσεων σε επιτροπές και διοικητικά συμβούλια…
Στην κυβέρνηση αντιλαμβάνονται ότι ο έλεγχος (όποια σημασία και αν θέλει κανείς να δώσει στη λέξη) των τραπεζών χάνεται. Και μαζί και η δυνατότητα να ελεγχθεί η χρηματοδότηση της οικονομίας, τουλάχιστον μέσω κρατικών παρεμβάσεων. Αν και για ποια χρηματοδότηση μιλάμε; Επί της ουσίας η ιστορία γίνεται για την διαχείριση των κόκκινων δανείων και την δυνατότητα ελέγχουν και της “μπίζνας”, αλλά και των ιδιαιτεροτήτων – παρεμβάσεων που την συνοδεύουν. Καθώς μέσω της υπόθεσης των κόκκινων δανείων ουσιαστικά αναδομείται ολόκληρη η ελληνική οικονομία και επιχειρηματικότητα. Και σε μία κυβέρνηση με κρατικιστική νοοτροπία, αυτό είναι το κορυφαίο διακύβευμα.
Ίσως πάντως η κλιμακούμενη σύγκρουση με τον κ. Στουρνάρα να έχει και άλλη μία αφορμή. Καθώς επίκεινται αλλαγές και μάλιστα σημαντικές στο ασφαλιστικό σύστημα και στην διαχείριση των αποθεματικών των ταμείων, μέσω της δημιουργίας του Ενιαίου Ταμείου. Εκεί ορισμένοι εκτιμούν ότι θα υπάρξει μία εστία έντονης προστριβής με την κεντρική τράπεζα όπου ως γνωστόν τοποθετούνται τα πλεονάσματα των ταμείων.
