Με το όπλο παρά πόδα βρίσκονται οι τραπεζίτες μετά τις αποφάσεις του Eurogroup της περασμένης Τρίτης, προκειμένου να επισπεύσουν τις διαδικασίες διαχείρισης του προβληματικού τους χαρτοφυλακίου.
Το γεγονός ότι το «country risk» μειώνεται δραματικά μετά την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης, παρά τους αστερίσκους, η αναμενόμενη επανένταξη των ελληνικών ομολόγων στο «γουέιβερ» της EKT, αλλά και η σχεδιαζόμενη μερική άρση των capital controls, δημιουργούν τις προϋποθέσεις για νέα δεδομένα στο καυτό μέτωπο των κόκκινων δανείων. Μάλιστα τραπεζικές πηγές υποστηρίζουν ότι το 2017 θα είναι ένα «έτος ορόσημο» για την Ελλάδα, αφού τα επενδυτικά εργαλεία, οι γραμμές χρηματοδότησης από EBRD, το πακέτο Γιούνκερ και το μοίρασμα του κινδύνου των κόκκινων δανείων θα δώσουν νέα πνοή στην αγορά.
Ετσι, το τελευταίο διάστημα βρίσκεται σε εξέλιξη ένα ατέλειωτο παζάρι μεταξύ τραπεζών και εταιρειών διαχείρισης, προκειμένου να βρεθεί η χρυσή τομή και τα σημερινά 107 δισ. ευρώ κόκκινων δανείων να μετατραπούν σε «θησαυρό» ρευστότητας αύριο. Ως γνωστόν, το εναρκτήριο λάκτισμα προς αυτή την κατεύθυνση έδωσαν την προηγούμενη εβδομάδα οι Alpha και Eurobank, οι οποίες προχωρούν στη δημιουργία πλατφόρμας διαχείρισης μεγάλων επιχειρηματικών δανείων, με το αμερικανικό fund ΚΚR, αλλά και με την EBRD. Πέραν όμως από το KKR και τη θυγατρική του που διαχειρίζεται την πλατφόρμα Pillarstone, και άλλες πλατφόρμες ενεργούς διαχείρισης είτε με GPs και LLPs είτε με δικηγορικά γραφεία διεθνούς εμβέλειας δηλώνουν το παρόν και αναζητούν διακαώς να τοποθετηθούν στην Ελλάδα αγοράζοντας όσο πιο φθηνά μπορούν για λογαριασμό πελατών τους. Στο μεγάλο παζάρι παίρνουν μέρος εκπρόσωποι των διαχειριστών που πηγαινοέρχονται στην Αθήνα βολιδοσκοπώντας τις διοικήσεις των τραπεζών αναζητώντας συνέργιες.
Στην αγορά αυτή δραστηριοποιούνται οι Clifford Chance, οι Oliver Wyman και οι Dentons, ενώ από τις πλατφόρμες πέραν της Pillarstone, ξεχωρίζουν η Alvarez & Marsal, η Actua, η Logicor, η Hoist και οι Alix Partners. Στο «παιχνίδι» παραμένουν δυναμικά η Pimco και η BlackRock Solutions ως τοποτηρητής των AQRs των ελληνικών τραπεζών στην ανακεφαλαιοποίηση. Βλέψεις για Ελλάδα δεν έχουν πάψει να έχουν τόσο η Deutsche Bank (RREEF), όσο και η Morgan Stanley, που απέκτησε στις αρχές του έτους τον επενδυτικό βραχίονα της Εθνικής (NBGI).
Τα €107 δισ., εκ των οποίων περίπου €40 δισ. αντιπροσωπεύουν χρέη μεγάλων επιχειρήσεων, ενδιαφέρουν όμως και πολλά funds που εδώ και χρόνια εμφανίζουν έντονη δραστηριότητα στη χώρα μας, όπως τα: Blackstone, Lone Star, Sankaty, KKR, Cerberus, Oaktree, Fortress, York Capital, Greylock CM, Värde, Marathon Asset Management, Apollo, Sereb, Centerbridge και Baupost.
Ο ΧΡΟΝΟΣ. Στην επίλυση του προβλήματος των κόκκινων δανείων ως προϋπόθεση για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας αναφέρθηκε και ο Γιορν Στόμπε Γενικός Διευθυντής του Asset Μanagement της Deutsche Bank, στα πλαίσια του 11ου RED Business Forum που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Τρίτη. Τόνισε ωστόσο ότι για την επιτυχή διαχείριση των δανείων αυτών είναι καθοριστικός ο χρόνος που θα δοθούν πακέτα στην αγορά και οι εκτιμήσεις κινδύνου. Στο ίδιο πνεύμα ο υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας Θ. Μητράκος σημείωσε ότι «η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας προϋποθέτει τη χρηματοδοτική της στήριξη από το εγχώριο τραπεζικό σύστημα και τις διεθνείς κεφαλαιαγορές. Καταλυτικοί παράγοντες για την ενδυνάμωση της απαιτούμενης χρηματοδότησης της οικονομίας μπορεί να είναι η, εκ μέρους των τραπεζών, αποτελεσματική διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων αλλά και η αξιοποίηση από τις επιχειρήσεις εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης».
Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια το Σεπτέμβριο του 2015 είχαν ανέλθει σε περίπου 107 δισ. ευρώ αποτελώντας το 43,6% των συνολικών ανοιγμάτων. Σύμφωνα με τον κ. Τάσο Κοτζαναστάση, CEO της 8GCP τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στα μεγάλα χαρτοφυλάκια είναι της τάξης των 50 δισ. ευρώ ενώ από αυτά το 1/3 αφορά σε δάνεια πάνω από 10 εκατ. ευρώ, το 1/3 είναι μεταξύ 1 και 10 εκατ. ευρώ και τα υπόλοιπα κάτω του 1 εκατ. ευρώ. Όπως επισήμανε ο ίδιος, τα ξενοδοχεία και το real estate αποτελούν το 37% των δανείων και μαζί αποτελούν το 1/5 όλων των μη εξυπηρετούμενων δανείων της χώρας.
Χειροτέρευση για ακίνητα-κατασκευές
Οι κλάδοι των ακινήτων και των κατασκευών αντιπροσωπεύουν περίπου το 16% της συνολικής τραπεζικής χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις. Η ποιότητα του εν λόγω χαρτοφυλακίου εμφανίζεται χειρότερη σε σύγκριση με το μέσο όρο όλων των κλάδων. Σύμφωνα με στοιχεία τέλους 2015, από δάνεια ύψους περίπου 24 δισ. ευρώ που έχουν χορηγηθεί προς επιχειρήσεις των δύο προηγούμενων κλάδων (ακινήτων και κατασκευών), περισσότερα από τα μισά (54%) καταγράφονται ως μη εξυπηρετούμενα. Τα παραπάνω συνδέονται με τις πιέσεις στις εμπορικές αξίες και τα μισθώματα τόσο των οικιστικών όσο και των επαγγελματικών ακινήτων, οι οποίες συνεχίστηκαν το 2015 και το α’ τρίμηνο του 2016, αν και με μικρότερη ένταση σε σχέση με τα προηγούμενα έτη.
Αυτά επιμερίζονται περίπου ισόποσα (1/3 δηλαδή) σε: (α) δάνεια που εξυπηρετούνται μεν κανονικά μέχρι στιγμής, ωστόσο εκτιμάται από τις τράπεζες ότι έχουν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν πρόβλημα άμεσα (δάνεια αβέβαιης είσπραξης), (β) δάνεια σε καθυστέρηση, και (γ) καταγγελμένα δάνεια.
Οι τράπεζες και οι επιχειρήσεις του κλάδου έχουν ήδη συνομολογήσει ρυθμίσεις για δάνεια ύψους περίπου 4 δισ. ευρώ, για τα οποία ένα σχετικά μεγάλο ποσοστό εμφανίζει εκ νέου πρόβλημα, ενώ οι τράπεζες έχουν σχηματίσει προβλέψεις ύψους περίπου 6 δισ. ευρώ.
«Ενα άλλο χαρακτηριστικό των δανείων προς τους κλάδους των κατασκευών και της διαχείρισης ακίνητης περιουσίας είναι ότι το 75% περίπου των περιπτώσεων αφορά δάνεια ύψους άνω του 1 εκατ. ευρώ, για περίπου 4.000 επιχειρήσεις που ανήκουν στην κατηγορία αυτή. Οι επιχειρήσεις αυτές φαίνεται να εμφανίζουν καλύτερη συμπεριφορά ως προς την εξυπηρέτηση των δανειακών τους υποχρεώσεων συγκριτικά με εκείνες που έχουν έκθεση σε δανεισμό μικρότερου ύψους. Με άλλα λόγια, οι επιχειρήσεις μικρότερου μεγέθους είναι πιο ευάλωτες. Επιπρόσθετα, συγκριτικά λίγες είναι οι περιπτώσεις επιχειρήσεων που έχουν μεγάλα ανοίγματα σε δύο ή περισσότερες τράπεζες, γεγονός που διευκολύνει τη συμφωνία μεταξύ τραπεζών και επιχειρήσεων σε βιώσιμες αναδιαρθρώσεις» ανέφερε ο κ. Θ. Μητράκος.
