«Είμαι ευγνώμων για ό,τι είμαι και ό,τι έχω. Η Ημέρα των Ευχαριστιών για μένα είναι μια διαρκής κατάσταση», είχε πει πριν 200 χρόνια σχεδόν ο Χένρι Θορώ, ένας από τους μεγαλύτερους Αμερικανούς φιλοσόφους. Ακριβώς έναν χρόνο μετά τον θάνατό του, το 1863 δηλαδή, για πρώτη φορά στην ιστορία εορτάζεται ταυτόχρονα σε όλα τα μήκη και πλάτη των ΗΠΑ η Ημέρα των Ευχαριστιών. Το Thanksgiving, δηλαδή, μία από τις μεγαλύτερες παραδοσιακές γιορτές της άλλης άκρης του Ατλαντικού.
Εντάξει, σε σχέση με το Halloween η εξοικείωση των Ευρωπαίων είναι πολύ μικρότερη με το Thanksgiving. Αφορά κυρίως τις ΗΠΑ και τον Καναδά και λιγότερο την υπόλοιπη Δύση, αν και παραλλαγές της εορτάζονται σε περιοχές της Μεγάλης Βρετανίας (όχι σε αυστηρά συγκεκριμένες ημερομηνίες), στην Ολλανδία (με πολύ μικρότερη ένταση), στο νησί Νόρφολκ της Ωκεανίας, στην Αφρική (στη Λιβερία συγκεκριμένα) και σε νησίδες της Καραϊβικής με λίγους κατοίκους.
Το Thanksgiving στα γρήγορα:
Είναι ετήσια παραδοσιακή γιορτή, κοινωνικού χαρακτήρα. Οι οικογένειες μαζεύονται σε γιορτινά τραπέζια, Πανεπιστήμια και σχολεία κλείνουν για τουλάχιστον μία ημέρα (φέτος στις ΗΠΑ η αργία φτάνει στα τρία 24ωρα) και οι δημόσιες υπηρεσίες υπολειτουργούν. Κάτι σαν τις δικές μας μεγάλες θρησκευτικές γιορτές, δηλαδή.
Ο λόγος πίσω από τη γιορτή είναι για να εκφράσει τις ευχαριστίες του ο κόσμος προς τον Θεό για την πετυχημένη σοδειά που προηγήθηκε. Είτε στη γεωργία, είτε στην κτηνοτροφία, είτε με την πάροδο των ετών στις δουλειές γενικότερα. Από εκεί προέρχεται, εξάλλου, και η ονομασία της γιορτής.
Οι ρίζες του Thanksgiving φτάνουν στην εποχή αμέσως μετά τον Μεσαίωνα και αγγίζουν τις παραδόσεις των Αγγλων προτεσταντών. Στις ΗΠΑ άρχισε να εορτάζεται λίγο μετά το 1600 με την επίσημη ημερομηνία της πρώτης καθιερωμένης Ημέρας των Ευχαριστιών να θεωρείται το 1621. Πού αλλού; Στα βορειοανατολικά, εκεί όπου οι πρώτοι Ευρωπαίοι μετανάστες δημιουργούσαν, κατά την άφιξή τους, τις πρώτες μεγάλες αστικές κοινότητες. Στον Καναδά εικάζεται πως η Ημέρα των Ευχαριστιών είχε αρχίσει να εορτάζεται λίγα χρόνια νωρίτερα, το 1578.
Η πρώτη φορά που εορτάστηκε το Thanksgiving την ίδια ημέρα από όλες τις πολιτείες των ΗΠΑ ήταν το 1863, μετά από απόφαση του τότε Προέδρου, Αμπραάμ Λίνκολν, και η οριστική απόφαση για το πότε θα εορτάζεται πάρθηκε τα Χριστούγεννα του 1941 με τον τότε Πρόεδρο, Φράνκλιν Ρούσβελτ, να υπογράφει το σχετικό ψήφισμα του Κογκρέσου.
(Η ανακοίνωση των Αρχών του Ντάλτον, στην Τζόρτζια των ΗΠΑ. Ολα κλειστά)
Πλέον, το Thanksgiving γιορτάζεται την τέταρτη Πέμπτη του Νοεμβρίου στις ΗΠΑ και τη δεύτερη Δευτέρα του Οκτωβρίου στον Καναδά. Οπως είναι λογικό, ο λόγος που συμβαίνει αυτό δεν είναι άλλος από τις κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν και φέρνουν τον χειμώνα νωρίτερα στις πιο βόρειες περιοχές. Η περίοδος της συγκομιδής της σοδειάς ολοκληρώνεται νωρίτερα κι ο κόσμος στον Καναδά ανέκαθεν γιόρταζε νωρίτερα σε σχέση με αυτόν στις ΗΠΑ.
Το περίφημο δείπνο
Σε αρκετές -σε πάρα πολλές για την ακρίβεια- αμερικανικές παραγωγές στον κινηματογράφο θα δείτε στιγμές από το Thanksgiving. Είναι αυτές οι στιγμές που απεικονίζουν την οικογένεια να έχει μαζευτεί πάνω από ένα γιορτινό τραπέζι, τόσο γεμάτο από φαγητά που ακόμη κι εσείς που βλέπετε την ταινία από τον καναπέ του σπιτιού σας βαρυστομαχιάζετε. Κι όπου οικογένεια βάλτε κάθε λογής συγγενή που μένει στην ίδια πόλη. Από μάνα, πατέρα κι αδερφό, μέχρι τον μαντράχαλο που τυχαίνει να είναι το boyfriend της έφηβης ξανθιάς κορούλας, η οποία θέλει να τον γνωρίσει στη μαμά και στον μπαμπά για να τον εγκρίνουν από τώρα, ώστε να μπορέσει να τη συνοδεύσει στον σχολικό χορό στο τέλος της σεζόν. Γενικώς, μια χαρούμενη οικογένεια που έχει κάθε λόγο να σπάσει τις υποχρεώσεις στα δύο και να χωρέσει ακόμη μία μεγάλη γιορτή ανάμεσα στα Χριστούγεννα και το Halloween.
(Ενα διαφορετικό Thanksgiving δείπνο από την ταινία Blind Side, όπου ένας άστεγος έφηβος βρίσκει οικογένεια και στέγη και γίνεται ένας από τους καλύτερους παίκτες στο American Football)
Τα φαγητά που συνοδεύουν, λοιπόν, αυτή τη γιορτή αποτελούν την ατραξιόν της βραδιάς για τους Αμερικανούς και έχουν από πίσω τους ολόκληρη ιεροτελεστία. «Το δείπνο της Ημέρας των Ευχαριστιών είναι ένα από τα πιο μυθοποιημένα γεύματα στην Αμερική, αλλά στο κάτω-κάτω της γραφής, αν δεις τη βάση αυτή καθ’ αυτή του δείπνου πρόκειται για μια ιστορία για την ίδια την Αμερική», λέει ο Μάικλ Τουίτι, ειδικός στη γαστρονομία. «Είναι η ίδια η διαδικασία μέχρι να φτάσουμε σε αυτό το δείπνο που δείχνει ποια είναι πραγματικά η Αμερική. Πολλά συστατικά από πολλές διαφορετικές προελεύσεις, όλα σε έναν φούρνο και όλα σε ένα τραπέζι. Ετσι είναι και η χώρα μας. Ανθρωποι από όλο τον κόσμο που στέκονται πάνω στο ίδιο τραπεζομάντηλο. Κι όπου τραπεζομάντηλο βάλτε τη σημαία μας», προσθέτει.
Η γαλοπούλα και τα συναφή
Κι αν η γαλοπούλα είναι τόσο συνδεδεμένη με το Thanksgiving για τον Αμερικανό όπως είναι τα μελομακάρονα με τα Χριστούγεννα για μας, τα πράγματα δεν ήταν πάντα έτσι. Το πτηνό που στέκει ροδαλό-ροδαλό και ξεροψημένο πάνω στην τεράστια πιατέλα δεν ήταν το παραδοσιακό έδεσμα. Ηρθε στα πράγματα και τα τραπέζια των Αμερικανών μετά το 1800. Πιο πριν, η δημοφιλέστερη επιλογή στις ΗΠΑ ήταν η πάπια, ενώ στον Καναδά ήταν η χήνα και το ελάφι. Οπως αποκαλύπτει στο .Mic ο Τουίτι η γαλοπούλα αποτελεί –ουσιαστικά- ξενόφερτο προϊόν. Το ίδιο και η γέμισή της, έθιμο που έγινε γαστρονομική συνήθεια για τους Ευρωπαίους πριν από πολλούς αιώνες.
Μιλώντας με κόσμο που έχει ζήσει το Thanksgiving στην άλλη άκρη του Ατλαντικού καταλαβαίνεις πως δεν διαφέρει σε πολλά από τις δικές μας οικογενειακές μαζώξεις, τουλάχιστον αυτές που γίνονται συνήθως εξαιτίας θρησκευτικών εορτών. Αυτό που αλλάζει σημαντικά είναι το, σχεδόν πάντοτε, απαστράπτον χαμόγελο στα πρόσωπα του κόσμου λίγο πριν ανοίξουν το στόμα και βυθίσουν μέσα του τις λιχουδιές. Οποιο πρόβλημα και να υπάρχει μένει εκτός. Είναι αυτή η «αναγκαστική χαρά» που σίγουρα οι περισσότεροι από εσάς έχετε νιώσει τα Χριστούγεννα ή όταν είναι τα γενέθλιά σας. Αυτός ο καταναγκασμός ευτυχίας που άλλους τους φτιάχνει το κέφι και δημιουργεί ολόκληρο κλίμα ευφορίας κι άλλους τους ρίχνει σε βαριά μελαγχολία.
Υ.Γ.: Δείτε την ομιλία του Ομπάμα για την… άφεση που δίνεται σε μία γαλοπούλα κάθε χρόνο και διαβάστε εδώ ένα ιστορικό για το πώς οι Πρόεδροι των ΗΠΑ εμπλέκονται στο εθιμοτυπικό τελετουργικό.
