Άρθρο του Κώστα Καρύδη, γεωτεχνικού Τ.Ε. για όλα όσα χρειάζονται για να μπορέσει ο παραγωγός να βγει από την κρίση
Στη σημερινή Ελλάδα , που οι ελπίδες για την ανοικοδόμηση της χωράς σχετίζονται άμεσα με την ανάπτυξη του πρωτογενή τομέα , θα πρέπει άμεσα να οικοδομηθεί ένα νέο υγιές παραγωγικό μοντέλο, λαμβάνοντας υπόψη ότι ολοένα και περισσότεροι νέοι στρέφονται στην αγροτική απασχόληση, στους οποίους η κυβέρνηση θα πρέπει να παρέχει ισχυρά κίνητρα μέσω ειδικών αναπτυξιακών προγραμμάτων. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τα εξής:
Oι νέοι να αντιληφθούν ότι δεν υπάρχει αρκετή προσφερόμενη απασχόληση γι’ αυτούς πλέον στα αστικά κέντρα, τόσο στις ιδιωτικές επιχειρήσεις όσο και στο Δημόσιο.
Να στραφούν στον αγροτικό τομέα , μέσω του οποίου μπορεί να προκύψει ένα σημαντικό μέρος οικονομικής ανάπτυξης για τη χώρα, και να αρχίσουν να ψάχνουν για πιο μακροπρόθεσμες λύσεις. Εκείνο που χρειάζεται να γίνει κατανοητό από όλους, νέους και παλαιότερους παραγωγούς αγροτικών προϊόντων, είναι ότι μόνο δια μέσου της επιμονής στην ποιότητα και της συνεχούς προώθησης των προϊόντων που παράγουν στις διεθνείς εκθέσεις μπορούν να γίνουν εξωστρεφείς.
Ν΄ αλλάξουν τον τρόπο, που δραστηριοποιούνται στην εμπορική διάθεση των προϊόντων τους , επιλέγοντας την διάθεση τους από το χωράφι στο ράφι , χωρίς να καταφεύγουν σε μεσάζοντες, στους οποίους προσφέρουν αυτά, που κανονικά θα έπρεπε να εισπράττουν.
Οι περισσότεροι από τους παλαιότερους παραγωγούς, που είναι μικροί σε οικονομική δύναμη αλλά πολυάριθμοι κι ασυντόνιστοι, δεν είναι σε θέση να διαμορφώσουν τις τιμές των προϊόντων τους. Επομένως , είναι αποδέκτες τιμών που καθορίζονται από το εμπόριο των αγροτικών προϊόντων, που βρίσκεται στα χέρια ενός μικρού αριθμού επιχειρήσεων , οι οποίες συνεννοούνται από πριν και διαμορφώνουν τις τιμές κατά τα συμφέροντά τους. Με αποτέλεσμα οι τιμές που πληρώνουν οι καταναλωτές , είναι συχνά τέσσερις με έξι φορές μεγαλύτερες από εκείνες που εισπράττουν οι παραγωγοί.
Εν κατακλείδι , οι σημερινοί αγρότες οφείλουν ν” αξιοποιήσουν όλες τις δυνατότητες και τις ευκαιρίες που αναδεικνύονται απ” τις παρούσες συνθήκες, ώστε να διαμορφώσουν ένα πιο σταθερό περιβάλλον διάθεσης και πώλησης των προϊόντων τους, με ταυτότητα και απαιτήσεις. Αυτό θα μπορέσουν να το επιτύχουν με τις παρακάτω ενέργειες:
Με τη συνεργασία μεταξύ τους οι οποίες θα στηρίζονται σε υγιείς βάσεις, ώστε να αποδίδουν. Συγκεκριμένα , με την οργάνωση σε ομάδες παραγωγών, συνεταιρισμούς, και σε μικρές – ευέλικτες επιχειρήσεις σε τοπικό επίπεδο με την υποχρεωτική παρουσία του Γεωργικού Συμβούλου (Γεωτεχνικός ΠΕ ή ΤΕ) ο οποίος θα είναι και ο κύριος καθοδηγητής τους ώστε να να αξιοποιήσουν τη νέα τεχνολογία και τα δίκτυα για την οργάνωση δικτύων διανομής προϊόντων από τον παραγωγό στον καταναλωτή και να δημιουργήσουν χώρους επιλογής και πώλησης προς τους εμπόρους των προϊόντων που παράγουν .
Φροντίζοντας τα προϊόντα τους να έχουν ως ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι των άλλων, την ονομασία προελεύσεως, τις διαφορετικές ποικιλίες, ποιότητες κλπ – έτσι, θα μπορούν να διαμορφώνουν τις τιμές τους βάσει προσφοράς και ζήτησης. Να εξεταστεί αν υπάρχει δυνατότητα για φορολόγηση των τροφίμων βάσει των επιπτώσεων στην υγεία (υπάρχει σχετική πρόταση από την της Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία ), αυτό θα είχε σαν αποτέλεσμα τα προϊόντα της πρωτογενούς παραγωγής που δεν επιδέχονται κάποια επεξεργασία να τύχουν ευνοϊκής φορολογικής διαχείρισης (από το χωράφι στο ράφι). Είναι γνωστό ότι σε πολλές περιοχές της Ελλάδας είμαστε πλεονασματικοί σε μερικά αγροτικά προϊόντα, τα οποία τελικά αντιμετωπίζουν πρόβλημα διάθεσης και ελλειμματικοί σε άλλα.
Παρόλα αυτά, η πολιτεία επί χρόνια συνέχιζε να επιδοτεί τους παραγωγούς αυτούς με περισσότερα κονδύλια, με αποτέλεσμα να καταλήγουν τα πλεονάζοντα προϊόντα στις χωματερές. Έτσι φτάσαμε να αγοράζουμε τομάτες Πολωνίας & Βελγίου, σκόρδα Κίνας, κρεμμύδια Ολλανδίας & Αυστρίας, πατάτες Αιγύπτου, μήλα Λατινικής Αμερικής, εσπεριδοειδή από το Ισραήλ ή κάππαρη από την Τουρκία, κ.λ.π. Χρειάζεται λοιπόν να αντικατασταθούν οι μονοκαλλιέργειες από μια πιο ισόρροπη παραγωγή, λαμβάνοντας τα υπόψη τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της κάθε περιοχής που σχετίζονται με την παραγωγή προϊόντων χαμηλού κόστους και υψηλής προστιθέμενης αξίας όπως τα φαρμακευτικά και αρωματικά φυτά. Λαμβάνοντας υπόψη ότι , τα ελληνικά αγροτικά προϊόντα αν και υψηλής ποιότητας, δύσκολα τοποθετούνται στις αγορές κυρίως της Βόρειας Ευρώπης, λόγω της έλλειψης σωστού μάρκετινγκ.
Η χώρα μας περιλαμβάνεται στους πέντε πρώτους προμηθευτές σε 26 χώρες με ποσοστά συμμετοχής στις εισαγωγές τους που ξεπερνούν το 70%. Παρόλα αυτά έχουμε πολύ δρόμο ακόμα μπροστά μας για να ανταγωνιστούμε με επιτυχία τις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες στις ξένες αγορές (Ισπανία,Ιταλία).
Η επωνυμία, η εξωστρέφεια, η εκμετάλλευση από τους νέους των δυνατοτήτων της πληροφορικής και της επικοινωνίας, η στόχευση στην ποιότητα και στη διατήρησή της, αλλά και η διαρκής προσπάθεια αναβάθμισης, μπορούν να εξασφαλίσουν την πολυπόθητη βιωσιμότητα για παλαιότερους και νέους παραγωγούς. Δεν ισχυρίζεται κανείς ότι όλα αυτά είναι εύκολα. Χρειάζεται τεχνογνωσία, μακροχρόνιος σχεδιασμός με ξεκάθαρους στόχους αλλά κι -όπου απαιτείται- η συμβολή της πολιτείας.
Επιπλέον , είναι αναγκαία μία ολοκληρωμένη πρόταση για την φορολόγηση των επαγγελματιών αγροτών, οι οποίοι πρέπει να περάσουν από τον κλασικό »παραδοσιακό» Έλληνα Αγρότη στον »Επιχειρηματία» Αγρότη με διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις κι εθνικό σχέδιο αγροτικής ανάπτυξης.
Σίγουρα αυτή η πρόταση είναι δύσκολη και στην πορεία πρέπει να υπάρξουν διορθωτικές κινήσεις σύμφωνα με τους κανόνες της Ε.Ε. . Συγκεκριμένα τα μέτρα που προτείνονται για την φορολόγηση των αγροτών, είναι και επώδυνα και αναποτελεσματικά , σίγουρα απαιτείται χρόνος για συζήτηση, προτάσεις, και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις καθώς , αυτά τα μέτρα αποτελούν τμήμα των προαπαιτούμενων στην συμφωνία με τους εταίρους. .
Τα κυριότερα & πιο επώδυνα μέτρα που έχουν να αντιμετωπίσουν οι αγρότες λόγω του νέου μνημονίου είναι κυρίως τα εξής:
Η επιβάρυνση των αγροτικών εφοδίων με συντελεστή Φ.Π.Α. 23% αντί για 13%.
Η κατάργηση του αφορολόγητου ορίου των 12.000 ευρώ, με φορολόγηση πλέον και των κοινοτικών ενισχύσεων από το πρώτο ευρώ και αύξηση του συντελεστή φορολόγησης των αγροτικών εισοδημάτων από το 13% στο 26% με σταδιακή φορολογία των Αγροτών το 2017 με συντελεστή 26%.
Η κατάργηση της επιστροφής του ειδικού φόρου κατανάλωσης πετρελαίου σε δύο φάσεις μέχρι το 2017.
H αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών στον ΟΓΑ και ο προσδιορισμός σε επίπεδα ΟΑΕΕ ( μέτρο που οδηγεί τον Αγρότη σε Ελεύθερο Επαγγελματία).
Σίγουρα τα παραπάνω μέτρα αυτά με μαθηματική ακρίβεια θα οδηγήσουν άμεσα σε μείωση της παραγωγικής διαδικασίας στον αγροτικό τομέα, με δυσμενείς συνέπειες στις εξαγωγές, στο εμπορικό ισοζύγιο, στο έλλειμμα στην αγροτική παραγωγή και συνεπώς και στα συνολικά δημοσιονομικά μεγέθη της χώρας.
Επιπλέον είναι οικονομικά αναποτελεσματικά, κοινωνικά άδικα και θα οδηγήσουν σε συρρίκνωση της ελληνικής αγροτικής παραγωγής και σε περαιτέρω μείωση τη αυτάρκειας και σε αύξηση εισαγωγών.
Το σύνολο των μέτρων της οικονομικής πολιτικής το οποίο θα εφαρμοστεί λόγω της δανειακής σύμβασης θα είναι αντιαναπτυξιακό και μη εφαρμόσιμο και σίγουρα κοινωνικά άδικο για αυτό θα πρέπει λοιπόν να γίνει μια προσπάθεια ώστε :
Τα μέτρα να μην είναι οριζόντια: π.χ. αγροτικό πετρέλαιο κίνησης σε ειδικές κατηγορίες βάσει καλλιέργειας και εισοδήματος.
Να υπάρχει προοδευτική φορολογική κλίμακα με στόχο να υπάρξει κοινωνική δικαιοσύνη.
Να υπάρξει διάκριση μεταξύ όσων δεν παίρνουν επιδοτήσεις σε σχέση με όσους στηρίζονται αποκλειστικά στις επιδοτήσεις.
Να υπάρξει επίσης διάκριση μεταξύ μη επιδοτούμενων και επιδοτούμενων προϊόντων.
Να διαχωριστούν οι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες από τους υπόλοιπους.
Να υπάρξει άμεση καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής στον αγροτικό χώρο που οδηγεί σε μείωση εσόδων και στο να υπερφορολογούνται οι συνεπείς αγρότες.
Δυστυχώς στη διαπραγματευτική ομάδα της ελληνικής κυβέρνησης δεν υπήρχε γνώση των ειδικών θεμάτων της αγροτικής οικονομίας κι αυτό φαίνεται απ΄ την τελική κατάληξη της. Δεν έγινε σωστή προετοιμασία, δεν υπήρχαν προτάσεις της κυβέρνησης με διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις ισοδύναμου δημοσιονομικού αντίκτυπου με αποτέλεσμα να οδηγηθεί η χώρα στην υιοθέτηση των προτάσεων των δανειστών, οι οποίες είναι οικονομικά αποτελεσματικές για αυτούς, και κοινωνικά άδικες για τους αγρότες της χώρας.
Εθνικό σχέδιο για την ανόρθωση
Ταυτόχρονα, πρέπει άμεσα να αρχίσει άμεσα η σύνταξη εθνικού σχεδίου για την ανόρθωση της αγροτικής οικονομίας. Η εκπόνηση και η υλοποίηση του δεν μπορεί να περιμένει, έχει ήδη καθυστερήσει. Τα κυριότερα στοιχεία του προτεινόμενου εθνικού σχεδίου αγροτικής ανάπτυξης είναι τα εξής:
Η Αξιοποίηση του Γεωτεχνικού επιστημονικού προσωπικού της χώρας με Άνοιγμα του Επαγγέλματος του Γεωτεχνικού, (εργαλειοθήκη ΟΟΣΑ) , ώστε στο Γεωτεχνικό Επιμελητήριο (το οποίο είναι Ν.Π.Δ.Δ. , δηλαδή όλων Ελλήνων) να εγγράφονται και οι γεωτεχνικοί της Ανώτατης τεχνολογικής εκπαίδευσης βάσει των σπουδών τους και της κατεύθυνσης τους, και βάσει του διαχωρισμού τους όπως ήδη υπάρχει στην ανώτατη εκπαίδευση , η οποία αποτελείται από:
α) την πανεπιστημιακή εκπαίδευση & β) την τεχνολογική εκπαίδευση
Μ΄ αυτόν τον τρόπο θα απελευθερωθεί μια τεράστια δεξαμενή γεωτεχνικών πανεπιστημιακής & τεχνολογικής εκπαίδευσης που θα μπορέσει να παρέχει υπηρεσίες Γεωργικού Συμβούλου τόσο στις ατομικές αγροτικές επιχειρήσεις όσο και στις συγκροτημένες ομάδες παραγωγών και συνεταιριστικών οργανώσεων της χώρας. Επιπρόσθετα , θα αποκατασταθεί η αδικία που νιώθουν χιλιάδες απόφοιτοι γεωτεχνικοί της Ανώτατης Τεχνολογικής Εκπαίδευσης που στερούνται την δυνατότητα να είναι μέλη επιμελητηρίου εξαιτίας του ιδρυτικού νόμου του ΓΕΩΤΕΕ του 1984 που 31 χρόνια μετά διαχωρίζει τους γεωτεχνικούς σε πατρικίους και πληβείους.
Πρέπει άμεσα να γίνει αναδιάρθρωση των καλλιεργειών με έμφαση σε ποιοτικά προϊόντα που πλεονεκτούμε και μπορούν να σταθούν στις διεθνείς αγορές.
Επιβάλλεται η δημιουργία ενός αξιόπιστου συστήματος ελέγχων και πιστοποιήσεων σε όλα τα επίπεδα που θα μειώσει τα πρόστιμα.
Η προσπάθεια για καθετοποίηση της παραγωγής που θα μειώσει το συνολικό κόστος.
Η μείωση του ανοίγματος ψαλίδας τιμών με ρυθμίσεις όπως η μείωση των κερδών στην αλυσίδα εμπορίας. Αξιοσημείωτο είναι ότι στην έκθεση του ΟΟΣΑ για το γάλα αναφέρεται ότι τα περιθώρια κέρδους στην αλυσίδα λιανικής πώλησης για το γάλα είναι κατά πολύ υψηλότερα από την Ε.Ε. Απαιτείται μεταρρυθμιστική διάθεση και τομές για να μειωθούν αυτά τα περιθώρια προς όφελος παραγωγών και καταναλωτών.
Η προσπάθεια να δοθεί κίνητρο στους αγρότες & κτηνοτρόφους για παραγωγή ποιοτικών αγροτικών προϊόντων με ταυτόχρονη προώθηση της ολοκληρωμένης διαχείρισης και της βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας,
Οι ρυθμίσεις εξυγίανσης του εμπορίου (λιανικού και χονδρικού )των αγροτικών προϊόντων που θα φέρουν έσοδα και θα μειώσουν το κόστος, και ταυτόχρονα θα μειώσουν τις εισαγωγές αγροτικών προϊόντων από άλλες χώρες κυρίως έκτος Ευρωπαϊκής Ένωσης (Αίγυπτος, Τουρκία κ.λπ.)
Η εφαρμογή της συμβολαιακής γεωργίας που θα προστατεύσει την διάθεση των αγροτικών προϊόντων και θα αμβλύνει την αβεβαιότητα που έχει ο παραγωγός με την διάθεση τους κυρίως την εξασφάλιση πληρωμής τους.
Η παραγωγή και διάθεση κτηνοτροφικών προϊόντων όπου η χώρα μας είναι ελλειμματική με αποτέλεσμα την αθρόα εισαγωγή τους , με αξιοποίηση και σωστή διαχείριση των βοσκοτόπων ως μοχλό ανάπτυξης της υπαίθρου με σεβασμό στο περιβάλλον, χωρίς την διατάραξη της χλωρίδας και πανίδας της επιλεγόμενης για επενδύσεις περιοχής .
Η στροφή στην αγροτική έρευνα και τις γεωτεχνικές επιστήμες , και οι σύνδεση τους με την παραγωγή και εμπορία αγροτικών προϊόντων, με τήρηση των κανόνων και τεχνολογιών υγείας και διατροφής, ώστε να υπάρχει διασύνδεση όλων των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων ιδρυμάτων της χώρας , πανεπιστημιακών & τεχνολογικών με τους αγρότες και τους κτηνοτρόφους με τη συνεχή και σε τακτά χρονικά διαστήματα επιμόρφωση τους .
Η εκτέλεση και αποπεράτωση έργων υποδομής και κατασκευή αρδευτικών και οδικών έργων από το επιδοτούμενο πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης που θα μειώσουν το κόστος παραγωγής και διευκολύνουν την διάθεση των προϊόντων.
Η χρηματοδότηση ομάδων παραγωγών και των συνεταιριστικών οργανώσεων και των αγροτουριστικών επιχειρήσεων από κοινοτικές ενισχύσεις για δραστηριότητες που αφορούν καινοτόμα προϊόντα.
Σε κάθε περίπτωση η ελληνική πολιτεία οφείλει να παρέχει κάθε υλικοτεχνική βοήθεια στήριξης στους Αγρότες της χώρας προετοιμάζοντας και εφοδιάζοντας τους μ” όλα εκείνα τα απαραίτητα μέτρα ώστε ο Αγρότης της δεκαετίας του 2000 »όλα τα κιλά όλα τα λεφτά» να μετεξελιχθεί σε Αγρότη-Ελεύθερο Επαγγελματία , άλλωστε δεν υπάρχει χρόνος και όσοι θα παραμείνουν στον Αγροτικό χώρο θα πρέπει να λειτουργούν ξεκάθαρα σαν Ελεύθεροι Επαγγελματίες, λειτουργώντας στην »λογική των ισοσκελισμένων ισολογισμών και της λογικής κόστους – οφέλους».
Καθοριστικό ρόλο στη προσπάθεια ανάπτυξης του πρωτογενή τομέα της χώρας , θα έχουν οι γεωτεχνικοί της χώρας που θα πρέπει να αποτελέσουν το βασικό στήριγμα του Έλληνα αγρότη σε μια δύσκολη και επίπονη προσπάθεια , ώστε η χώρα να περάσει τον κάβο και να βγει στο ξέφωτο της ανάπτυξης .
Μ΄ όλες τις παραπάνω προαναφερόμενες αλλαγές, τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και το εθνικό σχέδιο αγροτικής ανάπτυξης ο πρωτογενής τομέας της χώρας θα έχει τις δυνατότητες να συμβάλλει αποφασιστικά τόσο στην αειφόρο αγροτική ανάπτυξη και στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας αλλά και δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για έξοδο από τη σημερινή πρωτοφανή κρίση.
