Ομιλία στη Βουλή για τα προβλήματα του αγροτικού τομέα | 23 Νοεμβρίου 2015
Κυρία Πρόεδρε,
Κυρίες και Κύριοι,
Στη κρίσιμη συνάντησή μας στην αίθουσα της Γερουσίας της Βουλής των Ελλήνων, οφείλουμε να αναπτύξουμε ρεαλιστικό και έντιμο λόγο που θα μετουσιωθεί σε ουσιαστικές πολιτικές για να αντιμετωπιστούν τα πολύ σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει η ελληνική γεωργία και να οικοδομήσουμε μια νέα σχέση εμπιστοσύνης με τους Έλληνες αγρότες.
Ο αγροτικός τομέας στην Ελλάδα αντιμετωπίζει χρόνια διαρθρωτικά προβλήματα τα οποία συνοπτικά θα σας αναφέρω:
Σύγχυση των εννοιών «γεωργός» και «επαγγελματίας γεωργός», έχουν δικαιώματα ενισχύσεων άτομα που δεν έχουν καμία σχέση με το επάγγελμα ή έχουν αποσυρθεί.
Συγκεντρωτική διοίκηση, γραφειοκρατία και υποαξιοποίηση του επιστημονικού προσωπικού
υψηλό κόστος παραγωγής(αγορά αγροτικών εφοδίων συνήθως ξένης προέλευσης και ενέργεια)
κακή οργάνωση της εμπορίας των προϊόντων και των συνεταιρισμών,
υψηλή εξάρτηση από επιδοτήσεις
επιδείνωση διεθνούς ανταγωνιστικότητας με αποτέλεσμα τις ολοένα και χαμηλότερες τιμές στα προϊόντα
χαμηλό ποσοστό αρδευομένων εκτάσεων
πολυτεμαχισμός των εκμεταλλεύσεων
υποαξιοποίηση του επιστημονικού προσωπικού
χαμηλό μορφωτικό επίπεδο και γερασμένη ηλικιακή διάρθρωση
εγκατάλειψη υπαίθρου, απουσία κοινωνικών υποδομών
Σε όλα αυτά πλέον θα προστεθούν και οι οδυνηρές συνέπειες ενός τρίτου μνημονίου για το οποίο ξεκάθαρα υπεύθυνη είναι η κυβέρνηση. Θέλοντας να μη πλήξει την κομματική της πελατεία αναδιαρθρώνοντας το δημόσιο τομέα, επέβαλε τη μακράν βαρύτερη φορολογία σε αγρότες στην Ευρώπη. Συνδυαστικά με αυτό το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων έχει καταντήσει διαχειριστής της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής και δεν έχει παρουσιάσει κανένα μακρόπνοο σχεδιασμό.
Στο σημείο αυτό θέλω να κάνω ιδιαίτερη αναφορά στην περιφερειακή ενότητα Ξάνθης, που είναι και τόπος καταγωγής μου και αγροτικής δραστηριοποίησης μου. Ο τεράστιος κύκλος εργασιών που γινόταν, καθώς δραστηριοποιούνταν πάρα πολλά συνεταιριστικά εργοστάσια, σήμερα δεν υφίσταται. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μειωθεί δραματικά το εισόδημα των αγροτών, καθώς δυναμικές καλλιέργειες όπως η βιομηχανική τομάτα και ο καπνός σταμάτησαν. Η έλλειψη προγραμματισμού, οι πελατειακές σχέσεις και το μέτριο πολιτικό και διοικητικό προσωπικό είναι οι υπεύθυνοι για μια τραγική κατάσταση που εκτός από τον αγροτικό κόσμο, έπληξε τους εργαζομένους, ανέβασε τους δείκτες της ανεργίας και μείωσε σημαντικά τον τζίρο στην τοπική οικονομία. Αντίστοιχα παραδείγματα υπάρχουν και σε άλλες ακριτικές περιοχές με αποτέλεσμα να απειλείται σοβαρά η κοινωνική συνοχή.
Για τους παραπάνω λόγους στη Δημοκρατική Συμπαράταξη οφείλουμε να σχεδιάσουμε ένα νέο παραγωγικό πρότυπο. Μια νέα συμφωνία με τους Έλληνες γεωργούς και κτηνοτρόφους που δε θα τους αντιλαμβάνεται σαν μια μεμονωμένη κοινωνική ομάδα που ασχολείται με τη γη, αλλά σαν σύγχρονους επαγγελματίες που η δραστηριότητά τους αλληλοεπιδρά με όλους τους βασικούς κλάδους της οικονομίας, τη μεταποίηση, της μεταφορές, τις κατασκευές, το εμπόριο, τον τουρισμό. Η διατήρηση της κοινωνικής συνοχής και της περιφερειακής ανάπτυξης θα είναι αποτέλεσμα της επιτυχίας των παραπάνω τομέων.
Στα πλαίσια αυτά, σας παραθέτω 20 άξονες πολιτικών που θα μπορούσαμε να εξετάσουμε και να αναλύσουμε σε βάθος, ώστε σύντομα να παρουσιάσουμε ένα Εθνικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης του Αγροτικού Τομέα, ο οποίος θα συνιστά βασική συνιστώσα της κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης στην Ελλάδα.
Εκσυγχρονισμός και αναδιοργάνωση του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και των οργανισμών υλοποίησης αγροτικής πολιτικής, όπως ο ΕΛΓΑ και ο ΟΠΕΚΕΠΕ. Αξιοποίηση του επιστημονικού προσωπικού και χρήση μεθόδων σύγχρονου δημόσιου μάνατζμεντ, ώστε να μειωθεί η γραφειοκρατία, να πληρώνονται έγκαιρα οι ενισχύσεις, να εγκρίνονται και να πληρώνονται άμεσα τα επενδυτικά προγράμματα.
Αποκεντρωμένο και Πολυεπίπεδο σύστημα άσκησης πολιτικής.Μεταβίβαση ουσιαστικών αρμοδιοτήτων στις περιφέρειες και στα γραφεία αγροτικής ανάπτυξης των δήμων, που θα περιορίζουν τη γραφειοκρατία και θα δίνουν άμεση λύση στα αγροτικά προβλήματα, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής.
Εθνικός Σχεδιασμός από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης καιΤροφίμων αλλά και τους εμπλεκόμενους φορείς για την ανασυγκρότηση και τη χάραξη μακροχρόνιας πολιτικής: 1) σε βασικές αροτραίες και ενεργειακές καλλιέργειες, 2) σε δενδρώδεις καλλιέργειες, σε θερμοκηπιακές καλλιέργειες και αμπελώνες, 3) στην παραγωγή γάλακτος και κρέατος. Πρέπει να στοχεύσουμε σε διατροφική αυτάρκεια και ασφάλεια.
Αξιοποίηση του νέου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου και των τομεακών επιχειρησιακών προγραμμάτων για επενδύσεις σε εξωγεωργική δραστηριότητα και σε συνδεδεμένα με τον αγροτικό τομέα επαγγέλματα. Επενδύσεις σε μικρομεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν σαν πρώτη ύλη τα αγροτικά προϊόντα. Στήριξη της ελληνικής μεταποίησης, ώστε οι παραγωγοί να μην είναι έρμαια των διεθνών τάσεων, ενώ παράλληλα θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας και θα ισχυροποιηθεί ο μεταποιητικός κλάδος στην Ελλάδα. Παράλληλες επενδύσεις στην σποροπαραγωγή, την παραγωγή φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων, ζωοτροφών καθώς και γεωργικών μηχανημάτων.
Δημιουργία εθνικής ομάδας διαπραγμάτευσης και σχεδιασμού για τη μελλοντική Κοινή Αγροτική Πολιτική και ομάδα που θα προβλέπει τις μελλοντικές εξελίξεις στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου. Η παγκοσμιοποίηση, η σταδιακή κατεδάφιση των εμπορικών συνόρων και των δασμολογικών τειχών, οι νέοι συσχετισμοί στην ΕΕ και στον ΠΟΕ τις καθιστούν αναγκαίες, ώστε να είμαστε έτοιμοι στις εξελίξεις που διαμορφώνουν τα δεδομένα μιας νέα εποχής.
Περιφερειακό Μοντέλο υποστήριξης παραδοσιακών προϊόντων με συνεχή παρακολούθηση παραγωγικής διαδικασίας, δημιουργία δικτύων διανομής και εμπορική προώθηση στο εξωτερικό από τις Καλλικρατικές περιφέρειες. Ταύτιση με την τοπική γαστρονομία και δημιουργία εκτός σειράς προϊόντων και brand.
Δημιουργία εκτεταμένου Συστήματος Γεωργικών Εφαρμογών που θα παρέχει τεχνογνωσία, θα καθοδηγεί και θα βοηθά τους αγρότες στην αντιμετώπιση των προβλημάτων τους. Σε χώρες με ανεπτυγμένη γεωργία, τα πανεπιστήμια έχουν πάρει γεωργικές εκτάσεις, που χρηματοδοτούνται από συνεταιρισμούς, για να διεξάγουν ερευνητικά προγράμματα, που λύνουν άμεσα τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι παραγωγοί. Στην Ελλάδα το ρόλο αυτό αναλαμβάνουν μεγάλες πολυεθνικές και επιχειρήσεις πώλησης αγροτικών εφοδίων με αποτέλεσμα να υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων ανάμεσα στις πωλήσεις και τις ορθές γεωργικές πρακτικές.
Θεσμική Αναδιοργάνωση Συνεταιρισμών και των ομάδων παραγωγών ώστε να ενισχυθεί η διαπραγματευτική δυναμική των αγροτών, στην ομαδική προμήθεια αγροεφοδίων και καυσίμων και στη διάθεση των προϊόντων. Οι συνεταιριστικές οργανώσεις νέας γενιάς θα αναλαμβάνουν την οργάνωση των τοπικών αγορών, τη δημοπράτηση των προϊόντων, την τεχνική υποστήριξη στους μετόχους- αγρότες και την επίβλεψη της ποιότητας των προϊόντων.
Δημιουργία Χρηματιστηρίου Αγροτικών Εμπορευμάτων που θα συμβάλλει στην απαγκίστρωση των ελληνικών προϊόντων από τις διαθέσεις των ξένων αγορών και θα λειτουργεί προς όφελος του Έλληνα παραγωγού. Η δημιουργία ενός χρηματιστηρίου εμπορευμάτων μπορεί να διαμορφώσει έναν διαφορετικό τρόπο υπολογισμού των τιμών στα διάφορα αγαθά, ξεκινώντας από αυτά που αποτελούν σήμα κατατεθέν για την Ελλάδα.Χρηματιστήριο Αγροτικών Εμπορευμάτων υπάρχει σε όλες τις γειτονικές χώρες, σε ανταγωνιστικά για την Ελλάδα προϊόντα.
Δημιουργία ελεγκτικών μηχανισμών για ελέγχους στην αγορά που θα αντιμετωπίσει τις κερδοσκοπίες των καρτέλ και των μεσαζόντων και θα προστατεύσει τα αγροτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα από παράνομες ελληνοποιήσεις.
Φορολογικά κίνητρα για την τήρηση βιβλίων εσόδων – εξόδων από το πρώτο ευρώ, ώστε να καταπολεμάται η φοροδιαφυγή στα συνδεδεμένα επαγγέλματα και να γίνεται συμψηφισμός εισροών – εκροών κάτι που θα περιορίζει σημαντικά τη φορολογική επιβάρυνση των αγροτών.
Διαχείριση Αγροτικής Γης, αύξηση του μεγέθους των γεωργικών εκτάσεων μέσω αναδασμών, αναθεώρηση της εποικιστικής νομοθεσίας, ολοκλήρωση του χωροταξικού, εθνικού και περιφερειακού σχεδιασμού και αναδιανομή της αγροτικής γης σε κατά κύριο επάγγελμα αλλά και σε νέους αγρότες. Απαιτείται κατεπείγουσα αναδιοργάνωση και ανακατεύθυνση του νομικού πλαισίου από το οποίο σήμερα διέπετέ η δημόσια γη.
Διαχωρισμός των ενεργών και επαγγελματιών αγροτών, μέσω του μητρώου αγροτών και των αγροτικών εκμεταλλεύσεων. Πρέπει περιοριστούν φαινόμενα να έχουν δικαιώματα ενισχύσεων άνθρωποι που δεν εμφανίζουν αγροτική δραστηριότητα.
Αναβάθμιση του προγράμματος Νέος Αγρότης με περαιτέρω χρηματοδοτικά και άλλα κίνητρα (φοροαπαλλαγές, σχέδια βελτίωσης) στους νεοεισελθόντες στο επάγγελμα. Η έλλειψη ευκαιριών στους νέους και τα δημογραφικά χαρακτηριστικά (γήρανση), έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην παραγωγικότητα και στη χρήση καινοτομιών.
Σύνδεση με την εκπαίδευση, δημιουργία σχολών και τμημάτων που θα δίνουν έμφαση σε παραγωγικές σπουδές, ώστε εκτός από εμπειρική γνώση, όσοι ασχολούνται με αγροτικά επαγγέλματα να γνωρίζουν σύγχρονες τεχνικές και τεχνολογικές εξελίξεις. Σε πολλές χώρες τις ΕΕ υπάρχουν σχολές για εξειδικευμένους εργάτες σε γεωργικά και κτηνοτροφικά επαγγέλματα.
Χρηματοδότηση προγραμμάτων έρευνας και καινοτομίας που θα στηρίξουν την αύξηση της πρωτογενούς παραγωγής, τη μεταποιητική διαδικασία και τη διάθεση των προϊόντων.
Στήριξη των αγροτικών περιοχών με μεσο-μακροπρόθεσμο σχεδιασμό για αναγκαίες κοινωνικές υποδομές υγείας, εκπαίδευσης και ασφάλειας. Δε μπορεί να υπάρξει ανεπτυγμένη γεωργία σε μη βιώσιμη ύπαιθρο. Χρειάζεται εκτός από τις πόλη να δημιουργηθεί ευνοϊκό περιβάλλον για διαμονή και επιχειρηματική δραστηριότητα σε ακόμη δύο πόλους μέσα στους νομό.
Φοροαπαλλαγές για εγκατάσταση επιχειρήσεων που χρησιμοποιούν σαν πρώτη ύλη αγροτικά προϊόντα η συμβάλλουν στον κύκλο της αγροτικής δραστηριότητας, σε ακριτικές και αγροτικές περιοχές και επιδότηση τους για πρόσληψη εργαζομένων.
Δημιουργία λιμνοδεξαμενών, μικρών φραγμάτων, αρδευτικών δικτύων και εγγειοβελτιωτικών έργων, που θα χρηματοδοτηθούν από τον πυλώνα της Αγροτικής Ανάπτυξης . Η εφαρμογή ολοκληρωμένης πολιτικής διαχείρισης του νερού είναι αναγκαία ώστε να δώσουμε προστιθέμενη αξία στις αγροτικές περιοχές και μείωση του κόστους παραγωγής. Η ποτιστική καλλιέργεια δίνει τριπλάσια παραγωγή από τη ξερική.
Αξιοποίηση της βιοποικιλότητας, της ποικιλομορφίας, του φυσικού κάλους των μη προνομιούχων περιοχών για ανάπτυξη του αγροτουρισμού. Έμφαση στην αειφόρο ανάπτυξη και την ευαισθητοποίηση των πολιτών για την προστασία του περιβάλλοντος και την ασφάλεια των τροφίμων.
Κλείνοντας θέλω να κάνω σαφές, πως για να πετύχουν όλες αυτές οι μεταρρυθμίσεις χρειάζεται πρώτα να αναγνωρίσουμε τα λάθη του παρελθόντος και τις διαχρονικές ευθύνες όλων. Οι αγρότες και όσοι γνωρίζουν την παραγωγική διαδικασία να συμπράξουν δημιουργικά με το επιστημονικό και πολιτικό προσωπικό της χώρας και με συνεργατικό πνεύμα, εθνική συνεννόηση και εντιμότητα, να αναδείξουμε τον αγροτικό τομέα σε βασικό πυλώνα της παραγωγικής ανασυγκρότησης στην Ελλάδα.
Σας ευχαριστώ
