Την “καυτή πατάτα” της διενέργειας ή όχι του δημοψηφίσματος της Κυριακής, κρατούν στα χέρια τους οι δικαστές του Συμβουλίου της Επικρατείας οι οποίοι καλούνται το βράδυ της Παρασκευής, λίγες ώρες πριν διεξαχθεί, να αποφανθούν αν οι όροι και οι προϋποθέσεις διεξαγωγής του είναι σύμφωνοι με το Σύνταγμα.
Το μεσημέρι της Παρασκευής συγκαλείται εκτάκτως η Ολομέλεια για να κρίνει την προσφυγή δυο πολιτών που κάνουν λόγο για αντισυνταγματικό και παράνομο δημοψήφισμα και ζητούν το “πάγωμα” του. Μετά τη συζήτηση της προσφυγής σε δημόσια συνεδρίαση, οι σύμβουλοι Επικρατείας θα μπουν σε διάσκεψη κεκλεισμένων των θυρών. Η απόφαση της Ολομέλειας θα δημοσιευθεί αυθημερόν και θα κρίνει εάν θα διεξαχθεί ή όχι το δημοψήφισμα.
Συγκυρία
Η ολομέλεια συνεκλήθη από τον αρχαιότερο αντιπρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας Νικόλαο Σακελλαρίου (εισηγητής ο σύμβουλος Επικρατείας Δημήτρης Σκαλτσούνης) δεδομένου ότι από τις 30 Ιουνίου το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο της χώρας είναι ακέφαλο, αφού αποχώρησε από τη θέση του λόγω συνταξιοδότησης ο πρόεδρος του Δικαστηρίου Σωτήρης Ρίζος. Μέσα σε αυτή την περίεργη συγκυρία, κι ενώ εκκρεμεί σύμφωνα και με ανακοίνωση του υπουργού Δικαιοσύνης Νικ. Παρασκευόπουλου η απόφαση του υπουργικού Συμβουλίου για την επιλογή του προσώπου που θα αντικαταστήσει τον κ. Ρίζο σε μια από τις κορυφαίες θέσεις της δικαστικής ιεραρχίας, οι δικαστές καλούνται να εκδώσουν μια απόφαση που μπορεί να είναι απολύτως καθοριστική για την πορεία της χώρας. Τη στιγμή μάλιστα που το Συμβούλιο της Ευρώπης θεωρεί πως δεν τηρούνται οι διεθνείς προδιαγραφές για τη διεξαγωγή του, οι οποίες απαιτούν να γίνεται τουλάχιστον δύο εβδομάδες μετά την προκήρυξή του, ώστε να υπάρχει επαρκής χρόνος συζήτησης, με ένα ξεκάθαρο ερώτημα το οποίο να τίθεται στο λαό και με διεθνείς παρατηρητές που θα παρακολουθούν την διαδικασία. Το Συμβούλιο της Ευρώπης είναι διεθνής, ανεξάρτητος οργανισμός, που σε νομικό επίπεδο ασχολείται με τα ανθρώπινα δικαιώματα, την δημοκρατική ανάπτυξη, την επιβολή των νόμων και την πολιτιστική συνεργασία. Σε αυτό συμμετέχουν 47 χώρες.
Τι ζητούν
Υπενθυμίζεται ότι οι δυο πολίτες έχουν δηλώσει πως αύριο θα καταθέσουν στο ΣτΕ αίτηση με την οποία θα ζητούν να εκδοθεί προσωρινή διαταγή που να μπλοκάρει το δημοψήφισμα. Ωστόσο, μετά τον προσδιορισμό της κυρίας προσφυγής καθίστανται άνευ αντικειμένου η αίτηση για προσωρινή διαταγή. Το Συμβούλιο της Επικρατείας θα αποφασίσει για τη συνταγματικότητα του δημοψηφίσματος μετά από προσφυγή που καταθέτουν δύο πολίτες (ένας μηχανικός και ένας δικηγόρος τέως σύμβουλος Επικρατείας) με την οποία ζητούν να ακυρωθούν ως αντισυνταγματικές και παράνομες όλες οι νομοθετικές πράξεις του επικείμενου δημοψηφίσματος. Θα ζητήσουν δε να ανασταλεί το δημοψήφισμα.
Τι μπορούν να πουν
Η νομολογία του δικαστηρίου πάντως, όπως αναφέρουν δικαστικές πηγές, δεν δίνει πολλά περιθώρια στους δικαστές καθώς θεωρείται δύσκολο να κριθεί μια κυβερνητική απόφαση (πράξη του υπουργικού συμβουλίου) αφού το δικαστήριο κρίνει τη συνταγματικότητα νόμων. Οι προσφεύγοντες πάντως αναφέρουν για τους όρους διεξαγωγής του δημοψηφίσματος:
– Ότι προσκρούουν στο άρθρο 44 του Συντάγματος και στο νόμο 4023/2011 που αφορά τους κανόνες διεξαγωγής των δημοψηφισμάτων.
– Ότι δεν επιτρέπεται να τίθεται σε δημοψήφισμα ερωτήματα τα οποία “ανάγονται στη διαχείριση της δημοσιονομικής πολιτικής και την αντιμετώπιση ζητημάτων που προκύπτει ή επηρεάζουν άμεσα (δυσμενώς ή ευμενώς) την δημοσιονομική κατάσταση του κράτους”.
– Ότι τα κείμενα των θεσμών έχουν “σαφέστατο και σχεδόν αποκλειστικό οικονομικό αντικείμενο και άμεσο δημοσιονομικό αντικείμενο στην λειτουργία του κράτους και την χρηματική επάρκεια για αντιμετώπιση των κρατικών δαπανών”.
Ασαφές
– Επίσης ότι το ερώτημα δεν διατυπώνεται με σαφήνεια -όπως απαιτεί ο νόμος- αλλά είναι πολυσύνθετο, περιγράφεται με ειδικούς τεχνικούς και επιστημονικούς όρους, οι οποίοι είναι “αδύνατον να γίνουν κατανοητοί από την συντριπτική πλειοψηφία των ψηφοφόρων”.
– Πως δεν προσδιορίζονται “έστω κατά προσέγγιση” οι νομικές και οι οικονομικές συνέπειες στην κρατική λειτουργία και την κοινωνική ζωή του τόπου “εκ της υιοθετήσεως της μίας ή της άλλης εκ των δύο ζητουμένων απαντήσεων”.
– Ότι δεν τηρείται το εύλογο χρονικό διάστημα διεξαγωγής του δημοψηφίσματος, που έχει ως αποτέλεσμα να καθιστά αδύνατη την ενημέρωση του εκλογικού σώματος.
