Πέμπτη, 28 Μαρτίου, 2024

Αισχύλος, Ελύτης και «50 αποχρώσεις του γκρι» “απασχόλησαν” την Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών

Στην ημερίδα «Δικαιοσύνη και Λογοτεχνία» που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 20 Μαρτίου στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών της Θεσσαλονίκης

Στην πρώτη στην 20ετή ιστορία της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών ημερίδα, με θέμα “Δικαιοσύνη και λογοτεχνία”, που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 20 Μαρτίου, στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών της Θεσσαλονίκης, χώρεσαν όλα.

Από τον Αισχύλο και τους “Πέρσες”, το αδίκημα της αλαζονείας της εξουσίας αλλά και το πρώτο καταγεγραμμένο οικολογικό αμάρτημα – παράβαση των νόμων της φύσης (αυτό του Ξέρξη, που… μαστίγωνε τον Ελλήσποντο). Έγιναν αναφορες επίσης στην Ορέστεια, στους στίχους της οποίας θεατροποιείται, για πρώτη φορά, η πράξη της δικαιοσύνης, στον κλασικό Σοφοκλή και τον μοντερνιστή Ευριπίδη, στα εγκλήματα της Αντιγόνης και της Μήδειας.

Από την ισχύ των νόμων των Θεών κι αυτή των ανθρώπων, ως τον “μάγο” Φεντερίκο Φελίνι, ο οποίος όταν κινηματογραφούσε το “Σατυρικόν”, προληπτικά και προκειμένου να αυτοπροστατευθεί από τις κυτταρικές του αναστολές, είχε τοποθετήσει στην κάμερά του μια πινακίδα, όπου είχε αναγράψει: “Φεντερίκο ξέχνα πως είσαι Χριστιανός…”.

Στην ημερίδα για τη “Δικαιοσύνη και τη Λογοτεχνία”, έγινε αναφορά και στο μυθιστόρημα ο “Ωραίος Λοχαγός” του Μένη Κουμανταρέα με τα “καφκικά αδιέξοδα”, καθώς και ο “ήλιος νοητός της Δικαιοσύνης”, του νομπελίστα ποιητή Οδυσσέα Ελύτης.

Στο πλαίσιο της ημερίδας που επιχείρησε μια πρώτη αποτύπωση της σχέσης μεταξύ της λογοτεχνίας και της δικαιοσύνης, μίλησαν μεταξύ άλλων η συγγραφέας Ιωάννα Καρυστιάνη, ο δημοσιογράφος-συγγραφέας Δημοσθένης Κούρτοβικ, η καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του ΚΠΑ Λένη Διβάνη και ο δημοσιογράφος –κριτικός Θεάτρου Κωνσταντίνος Γεωργουσόπουλος .

Στις συγκρούσεις και τα αινίγματα συνείδησης που τέθηκαν ανά τους αιώνες από τη δικαιοσύνη και τη λογοτεχνία αναφέρθηκε στην εισήγησή του, με τίτλο “Δίκαιο-ηθική-συνείδηση”, ο συγγραφέας-ανθρωπολόγος Δημοσθένης Κούρτοβικ. Ξεκινώντας από την αθώωση του πατροκτόνου Ορέστη και τον ολοφυρμό των Ευμενίδων, διέσχισε τον Σαίξπηρ και την αναπαραγωγή στερεοτύπων με τον “εβραίο τοκογλύφο” Σάιλοκ στον “Έμπορο της Βενετίας”, τον Ιούλιο Βερν και τον ήρωα του Φιλέα Φογκ στον “Γύρο του κόσμου σε 80 μέρες” που σώζει την Ινδή χήρα από την πυρά στην οποία επέβαλε ο νόμος της χώρας να καεί μαζί με το νεκρό σύζυγό της. Έφτασε ακόμα και στις σύγχρονες “50 αποχρώσεις του γκρι”, του συναινετικού μαζοχισμού, αλλά και στο σύγχρονο ευρωπαϊκό δικαστήριο, που αθώωσε μουσουλμάνο, ο οποίος χειροδικούσε μέχρι τραυματισμού τη γυναίκα του, με την… άδεια της Σαρία.

“Η λογοτεχνία κάνει ό,τι μπορεί για να τα πει… Χρέος μας είναι να βοηθήσουμε την κοινωνία, να πιάσουμε το κέντημα απ’ την ανάποδη, να δικάσουμε όπως ο Κούκος και το αηδόνι. Έχει πιο πολλά όπλα η λογοτεχνία να μιλήσει απ’ ό,τι οι άλλοι…” τόνισε -μεταξύ άλλων- στην εισήγησή της, με θέμα “Όταν η λογοτεχνία ανοίγει τον δρόμο στην ιστορία: μειονότητες”, η καθηγήτρια της Νομικής Σχολής Αθηνών και συγγραφέας Λένα Διβάνη, η οποία μίλησε για την “ιστορία ως λογοτεχνία” και τη “λογοτεχνία ως ιστορία που καταφέρνει να προετοιμάσει την κοινή γνώμη, αλλάζοντας την αφήγηση”. Αναφερόμενη, μάλιστα, στην “ιστορικά διακεκαυμένη ζώνη της μεταπολιτευτικής Ελλάδος, όταν τα εθνικά θέματα ήταν στο… φόρτε τους και οι εθνικοί εχθροί αενάως καραδοκούντες”, όπως χαρακτηριστικά είπε, εντόπισε παραδείγματα χαρακτηρισμένων ως “επικίνδυνων” μειονοτήτων (Εβραίοι, Τσάμηδες, μουσουλμάνοι της Θράκης, Βλάχοι κ.ά.).

Με τις σημειώσεις της εισήγησής του στο… περιθώριο του φακέλου μιας δικογραφίας, ο δικηγόρος και λογοτέχνης (“Το ασημόχαρτο ανθίζει”- μυθιστόρημα για τους μουσουλμάνους Τσάμηδες της γενέθλιας γης του, αλλά και το βραβευμένο “Κόκκινο στην πράσινη γραμμή” για την περίοδο της εισβολής του Αττίλα στην Κύπρο) Βασίλης Γκουρογιάννης μίλησε για δικαστικές αποφάσεις που είναι πραγματικά λογοτεχνικά κείμενα, για τον δικαστή που πρέπει να είναι άριστος γνώστης της γλώσσας και των εννοιών, αλλά και τη σκληρότητα του ατσαλιού, με την οποία πρέπει να “δέσει την απόφασή του”.

Η συγγραφέας Ιωάννα Καρυστιάνη, συνέβαλε στην ημερίδα με “Μερικές σκέψεις” για τη σχέση των δυο όρων (“Δικαιοσύνη και λογοτεχνία”).

“Τύφλα να ‘χουν εκατό ημερίδες δικαίου… Μας δόθηκε σήμερα απέραντη ύλη. Οι δικαστές, στην πλειονότητά μας, είμαστε γόνοι μεσοαστικών οικογενειών, με μια ζωή… τακτοποιημένη, μακριά από άλλες κοινωνικές τάξεις- πολύ δε περισσότερο αυτές του περιθωρίου, τις οποίες καλούμαστε να δικάσουμε. Η λογοτεχνία είναι ένα παράθυρο σ’ έναν κόσμο που δεν ξέρουμε. Η επιτυχία του δικαστή είναι να πει ότι προσπάθησε να αποδώσει δίκαιο… Κι αυτό να φαίνεται στην αιτιολογία μιας απόφασης. Δεν είναι δυνατό να έχουμε… αυτιστικούς δικαστές, οι αποφάσεις των οποίων δεν αποδίδουν δίκαιο αλλά είναι μόνο απολιθώματα αποφάσεων…” δήλωνε, ενθουσιασμένος, στη λήξη των εργασιών της ημερίδας, ο Μιχαήλ Πικραμένος, σύμβουλος της Επικρατείας και γενικός διευθυντής της σχολής δικαστικών Λειτουργών.

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ